Επί του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας για τον Καρκίνο του Παιδιού
15 Φεβρουαρίου 2019
του Δρος Θανάση Μπαγκατζούνη
Ογκολόγου-Ακτινοθεραπευτή
και της Ιωάννας Παναγιώτου Μάμαλη
Ψυχολόγου Επικοινωνίας
Η Ειρήνη* είναι μόλις 5 ετών. Στην ανέμελη αυτή ηλικία «χτυπήθηκε» από μια επικίνδυνη ασθένεια. Τα δυσάρεστα νέα: Όγκος του εγκεφάλου. Τα καλά νέα: Οι πιθανότητες ίασης – μιας και έχει άμεση πρόσβαση σε διεπιστημονική θεραπεία καρκίνου υψηλής ποιότητας – είναι εξαιρετικές. Πριν όμως η ιστορία μας γίνει δακρύβρεχτη, οφείλουμε να διευκρινίσουμε ότι η Ειρήνη δεν αποτελεί «ηρωίδα», όπως πολύ λανθασμένα λέγεται κατ’ επανάληψη, αλλά ένα από τα 300.000 παιδιά που διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο παγκοσμίως με καρκίνο.
Περί του παιδικού καρκίνου
Ο καρκίνος της παιδικής ηλικίας δεν είναι μια, συγκεκριμένη ασθένεια. Υπάρχουν περισσότεροι από 12 κύριοι τύποι παιδιατρικών καρκίνων και πάνω από 100 υπότυποι.
Σήμερα, 8 από τα 10 παιδιά που διαγιγνώσκονται με καρκίνο μπορούν να θεραπευτούν. Για ορισμένους τύπους, όπως τα λεμφώματα, οι όγκοι βλαστικών κυττάρων, το ρετινοβλάστωμα, το νεφροβλάστωμα (όγκος Wilms) και η οξεία λεμφοκυτταρική λευχαιμία, τα ποσοστά ίασης είναι υψηλότερα από 90%.
Ο παιδικός καρκίνος δεν μπορεί να προληφθεί ή να διαγνωσθεί με προληπτικές εξετάσεις, αλλά μπορεί να θεραπευτεί με οικονομικά προσιτά γενόσημα φάρμακα και διεπιστημονική ιατρική φροντίδα.
Ποιος πεθαίνει από παιδικό καρκίνο;
Η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι το 85% των περιπτώσεων παιδικού καρκίνου παρουσιάζονται σε φτωχές χώρες.
Τα περισσότερα από τα παιδιά με καρκίνο που ζουν σε αυτές τις χώρες δεν μπορούν να επωφεληθούν από την πρόοδο της σύγχρονης παιδιατρικής ογκολογίας. Ο λόγος είναι η έλλειψη βασικών φαρμάκων και κατάλληλων δομών υγειονομικής περίθαλψης. Ως αποτέλεσμα, 8 στα 10 από αυτά τα παιδιά θα πεθάνουν μέσα σε 5 χρόνια από τη διάγνωση του καρκίνου.
Ψηλά ποσοστά ίασης, αλλά και ψηλή απώτερη θνησιμότητα
Ο καρκίνος στα παιδιά, και σε νέα άτομα γενικότερα, αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας και στις ανεπτυγμένες χώρες επίσης.
Παρόλο που οι σημερινές θεραπείες στον παιδικό καρκίνο είναι πολύ αποτελεσματικές, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες στο απώτερο μέλλον, όπως προβλήματα ανάπτυξης, ορμονικές διαταραχές, ηπατοπάθειες και καρδιοπάθειες, διανοητικά ελλείμματα και δευτερογενείς καρκίνους.
Κατά μέσο όρο, μόνο το 17% των παιδιών με διάγνωση καρκίνου στις χώρες αυτές πεθαίνουν μέσα σε 5 χρόνια μετ’α τη διάγνωση.
Όμως, το 18% από τα παιδιά που επιβιώνουν πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση δεν αποκλείεται να χάσουν τη ζωή τους εντός 30 ετών, δηλαδή πρόωρα, ενώ το 95% των παιδιών που θα επιβιώσει από τον καρκίνο, θα παρουσιάσει σοβαρά προβλήματα υγείας.
Αυτά τα προβλήματα υγείας οφείλονται συνήθως στις απώτερες παρενέργειες από την θεραπεία του καρκίνου.
Τι μπορεί να γίνει?
Υπάρχει ανάγκη για πολύ μεγαλύτερη επένδυση δημόσιων πόρων για την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων και λιγότερο τοξικών θεραπειών σε παιδικούς καρκίνους.
Από το 1980, έχουν εγκριθεί λιγότερα από 10 φάρμακα για χρήση σε παιδιά με καρκίνο − σε σύγκριση με εκατοντάδες φάρμακα που έχουν αναπτυχθεί ειδικά μόνο για ενήλικες.
Για πολλούς από τους καρκίνους της παιδικής ηλικίας, οι ίδιες θεραπείες που υπήρχαν στη δεκαετία του ’70 συνεχίζουν με μικρές μόνο διαφοροποιήσεις.
Για το 2015, ο προϋπολογισμός του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου (ΝCI) των ΗΠΑ ήταν 4,93 δισεκατομμύρια δολάρια και ο παιδικός καρκίνος απορρόφησε μόνο το 4% του ποσού αυτού.
Ο καρκίνος του προστάτη (μέσος όρος ηλικίας ασθενούς στη διάγνωση: 66 έτη), λαμβάνει μεγαλύτερη χρηματοδότηση από το NCI από όλους τους καρκίνους της παιδικής ηλικίας (μέσος όρος ηλικίας ασθενούς στη διάγνωση: 8 έτη).
Η Ευρώπη των ανισοτήτων στον καρκίνο
Το 2020, θα ζουν σχεδόν μισό εκατομμύριο νεαρά άτομα − επιβιώσαντες καρκίνου στην Ευρώπη.
Στις χώρες που πλήττονται από την οικονομική κρίση και την μαζική μετανάστευση των επαγγελματιών υγείας τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν ακόμη πιο σοβαρά προβλήματα από όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω, όπως:
– Απομόνωση, κοινωνικές προκαταλήψεις και διακρίσεις στην αγορά εργασίας
– Περιορισμένη πρόσβαση ακόμα και σε βασική υγειονομική φροντίδα και υψηλό κίνδυνο πτώχευσης κατά τη διάρκεια αναζήτησης εξειδικευμένης θεραπείας στο εξωτερικό.
Ήγγικεν η ώρα, οι ιθύνοντες για τη χάραξη ευρωπαϊκής πολιτικής να ανταποκριθούν σε όλες αυτές τις ανισότητες, να αυξήσουν τη δημόσια χρηματοδότηση προκειμένου να εισαγάγουν ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπείες για παιδιά και νεαρά άτομα με καρκίνο. Κυρίως, οφείλουν να διασφαλίσουν την ισότιμη δωρεάν πρόσβαση σε αυτές, όπως επίσης και σε υψηλής ποιότητας συνεχιζόμενη φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη.
Η πρόσβαση στη σωστή αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας είναι δικαίωμα κάθε ανθρώπου. Είναι ανεπίτρεπτο να θεωρείται προνόμιο για λίγους.
Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση της αγγλικής έκδοσης: www.ethnonews.com/news/no-more-cancer-heroes
* Το όνομα της ασθενούς ασφαλώς και έχει παραλλαχθεί
