Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου:
Η οδός Παύλου Μελά είναι ένας από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους στην πόλη της Κοζάνης ,ξεκινά από την κεντρική πλατεία και σταματά στην διασταύρωση του δρόμου της Αγίας Παρασκευής και Μοναστηρίου.
Μια από της πιο κεντρικές αρτηρίες της πόλης με την μεγαλύτερη κίνηση από πλευράς αυτοκίνητων στο κέντρο της πόλης .
Ο δρόμος διαμορφώθηκε από την εποχή που ο Τράντας τον 17ο αιώνα έστησε την Νέα πόλη της Κοζάνης
Περνούσε από τον τον παλιό μαχαλά του ‘’Γκιουλέρ μαχαλά’’ήταν σε επαφή με τα ‘’ Αγραφιώτικα ‘’ και μέχρι τις αρχές του 1950 από όπου προέρχεται το απόσπασμα της φωτογραφίας που παρουσιάζουμε
Υπήρχαν σταθμοί φορτοεκφόρτωσης φορτηγών αυτοκίνητων έως ότου αργότερα απομακρύνθηκαν στα ανατολικά της πόλης
ο Κινηματογράφος Κένταυρος και Ραδιοφωνικός Σταθμός των ενόπλων δυνάμεων στην θέση του ,κτίσθηκε η Λέσχη αξιωματικών και ο κινηματόγραφος Φίλιππος.
Το πρώτο Σταροπάζαρο που βρισκόταν στην διασταύρωση με την οδό Κ. Παλαιολόγου και το δεύτερο στην πλατεία Γιολδάση μέχρι την κατάργησή του .
Η πιάτσα των ταξί που κάπου εκεί γύρω τριγύριζε ανάλογα με τα έργα που κάθε φορά γινόταν
Το Μονοπώλιο* δεξιά και αριστερά στον ίδιο δρόμο βρισκόταν το σπίτι του δημάρχου και γιατρού Γιάννη Παπαγιάννη ενός άνθρωπος που βοήθησε τους κατοίκους της πόλης και όχι μόνον πολλαπλά προσφέροντας ιατρική πολλές φορές ανιδιοτελώς έξω από το σπίτι του κοινόχρηστοι βρύση από παλιά.(Καρυές 😉
Λίγο πιο πάνω και απέναντι η διασταύρωση για τα Αγραφιώικα και τους Αγίους Αναργύρους και η βρύση που γινόταν η τροφοδοσία με νερό των αυτοκίνητων του δήμου.
Στην αρχή του δρόμου η Εθνική τράπεζα και αργότερα πολλές άλλες ( Ιονική – Κρήτης – Eυρομπάνκ. Μακεδονίας )
Συνεχεία σε αυτό τον δρόμο δίνει η οδός Μοναστηρίου που οδηγεί Αγία Παρασκευή- το Νοσοκομείο , την Πτολεμαΐδα -την Φλώρινα και άλλου
Και βέβαια δεν μπορούσε να λείπει η Προτομή του Μακεδονομάχου Π. Μελά (1870 – 1904 ) που έδωσε την ζωή του για την απελευθέρωση της Μακεδονίας από τον οποίο πήρε το όνομα του ο δρόμος τον προηγούμενο αιώνα που στην αρχή βρισκόταν μέσα στην Πλατεία Νίκης και αρχή του δρόμου και αργότερα τοποθετήθηκε στην πλατεία 28η Οκτωβρίου και κατέληξε στην πλατεία του μονοπώλιου
* Μονοπώλιο Μετά την πτώχευση της Ελλάδας, επί Χαριλάου Τρικούπη, και την ήττα της στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, επιβλήθηκε στη χώρα πολεμική αποζημίωση και Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος.(Κάτι σαν το τωρινό μνημόνιο τοοποιο είναι απείρως χειρότερο ) Για να εξασφαλίσουν οι δανειστές ότι θα εισπράξουν πίσω τα χρήματά τους, επέβαλαν μεταξύ των όρων την κατ’ ευθείαν είσπραξη των κερδών από τρία βασικά προϊόντα το πετρέλαιο, τα σπίρτα και τα τραπουλόχαρτα, που θα διακινούσε πλέον μόνον το Ελληνικό Μονοπώλιο,δηλαδή τα κρατικά καταστήματα, τα οποία πουλούσαν με σταθερές τιμές σε όλη την ελληνική επικράτεια και ελέγχονταν από την αγορανομία. Οι πρόσοδοι των καταστημάτων αυτών εκχωρούνταν από το Ελληνικό Κράτος στους πιστωτές.
