Το Παράρτημα Δυτικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του και σε συνέχεια της μελετητικής του εργασίας για την ‘’ομαλή κοινωνικό – οικονομική μετάβαση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στη μεταλιγνιτική περίοδο’’, επισταμένως παρακολουθεί την πορεία και την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων της εν λόγω περιόδου.
Σ’ αυτό το πλαίσιο η Διοικούσα Επιτροπή του Παραρτήματος μετά από εκτενείς και σε βάθος συζητήσεις για το θέμα σε μια σειρά συνεδριάσεων της, κατέληξε σε μερικά χρήσιμα συμπεράσματα τα οποία κοινοποίησε στους αρμόδιους θεσμικούς φορείς.
Τα συμπεράσματα της Δ.Ε. συνοψίζονται στα ακόλουθα:
à Η ύπαρξη ανοικτού διαύλου επικοινωνίας και αγαστής συνεργασίας μεταξύ των θεσμικών φορέων της Περιφέρειας και του Επιμελητηρίου μας, είναι διαρκής και διαχρονική, οι σημερινές συγκυρίες όμως την καθιστούν περισσότερο αναγκαία από ποτέ.
Η θέση της Δυτικής Μακεδονίας στο κατώφλι μεγάλων αλλαγών και προκλήσεων ενόψει της ‘’μετά – λιγνίτη’’ εποχής απαιτεί την ανάληψη κοινών δράσεων και συλλογικών προσπαθειών ώστε αυτή η δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίζει η τοπική κοινωνία να μετατραπεί σε ευκαιρία.
à Υφίσταται ανάγκη για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της Περιφέρειας, που έχει καταδειχθεί σε όλες τις μελετητικές εργασίες. Έτσι, κάθε επιχειρηματολογία που στοχεύει στη διατήρηση μιας στρεβλής κατάστασης, θα πρέπει είτε να αποφεύγεται είτε να εξετάζεται με πολύ μεγάλη προσοχή.
à Η στενή συνεργασία των τοπικών αρχών με την κεντρική εξουσία, είναι η ικανή και αναγκαία συνθήκη για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου.
Η συντριπτική πλειοψηφία των αποφάσεων, ανήκει στα χέρια της κεντρικής εξουσίας (καθορισμός χρήσεων γης, κατασκευή μεγάλων υποδομών, κατεύθυνση επενδύσεων κατά προτεραιότητα στη Δυτική Μακεδονία και όχι σε κάποια άλλη Περιφέρεια της χώρας κ.α.)
Οι προσπάθειες των τοπικών παραγόντων υπήρξαν πολλές μέχρι σήμερα, και πράγματι οδήγησαν σε κάποια επιτεύγματα. Δεν στάθηκαν όμως ικανές από μόνες τους να επαναπροσδιορίσουν τον παραγωγικό χαρακτήρα της Περιφέρειας.
à Το πρόβλημα της ‘’απολιγνιτοποίησης’’ έχει τουλάχιστον εικοσαετή παρουσία στο σπίτι μας και εξελίσσεται ραγδαία. Η σοβαρότητα δε του προβλήματος, μόλις το τελευταίο χρονικό διάστημα, έχει γίνει κτήμα και συνείδηση σε όλους τους εκτός Περιφερείας αρμόδιους εθνικούς και ευρωπαϊκούς θεσμικούς παράγοντες. Εκφράστηκε με θεσμικές παρεμβάσεις, χρηματοδοτικές δυνατότητες αλλά και με ερευνητικές και μελετητικές εργασίες.
Αποτέλεσμα όλων αυτών των διαπιστώσεων και της εργώδους προσπάθειας πολλών ανθρώπων, είναι ότι φαίνεται να δημιουργείται μία ευνοϊκή συγκυρία για την περιοχή. Συνεπώς οι όποιες προτάσεις διατυπώνονται σχετικά με ενέργειες σε μεταγενέστερο χρόνο, θα πρέπει να συνεκτιμώνται με βάση τη δυνατότητα ή μη ύπαρξης ευνοϊκότερης μελλοντικής συγκυρίας.
à Το πρωτεύον και ζητούμενο στις συζητήσεις για τη ‘’μετά – λιγνίτη’’ εποχή, είναι να βρίσκεται στο επίκεντρο της ατζέντας η μετεξέλιξη και η ανάπτυξη της Π.Δ.Μ. Θέματα όπως, η εθνική ενεργειακή πολιτική, οι μορφές λειτουργίας της ΔΕΗ (κερδοφόρες ή μη), η απόδοση ευθυνών για τη σημερινή κατάσταση κλπ, καλώς προβληματίζουν, αλλά το περιεχόμενό τους είναι τέτοιο που αφορά όλη τη χώρα, ως φυσικό χώρο δε αντιπαράθεσης, έχουν τη Βουλή και όχι το Περιφερειακό Συμβούλιο.
Κατά συνέπεια δεν πρέπει να παίζονται πολιτικά παιχνίδια σε βάρος των ανθρώπων της Περιφέρειας στο βωμό εξυπηρέτησης μικροπολιτικών ή/και συντεχνιακών συμφερόντων. Δεν επιτρέπεται σε καμιά περίπτωση να μετατραπεί η Περιφέρεια απλά σε ‘’παράπλευρη απώλεια’’.
à Η διαβούλευση που λαμβάνει χώρα σε όλα τα επίπεδα είναι θεμιτή και πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη όλες οι απόψεις. Το πολιτικό προσωπικό πρέπει μετά τη διαβούλευση να αποφασίσει με σαφήνεια ποιο θα είναι το αναπτυξιακό μοντέλο που θα ακολουθηθεί και το οποίο θα πρέπει να υπηρετηθεί με συνέπεια.
à Η Περιφερειακή Αρχή οφείλει να φέρει το βάρος του συντονισμού των ενεργειών και σε συνεργασία με την Π.Ε.Δ., τους Δήμους της Περιφέρειας, τα Επιμελητήρια αλλά και τη ΔΕΗ, να καταγράψει τα προβλήματα, τις καλές πρακτικές άλλων χωρών που προχώρησαν στην απεξάρτηση από το λιγνίτη και είχαν επιτυχή αποτελέσματα και να ιεραρχήσει προτάσεις έργων & δράσεων.
à Είναι ουσιώδες να προσδιοριστεί δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των ενεργειών, με ορόσημα και δείκτες εκροών και αποτελέσματος, ώστε να καταστεί εφικτή η παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων.
à Είναι επιβεβλημένο και εξαιρετικά σημαντικό να προσδιοριστούν και να διεκδικηθούν ασφαλιστικές δικλείδες που θα διασφαλίζουν ότι θα υπάρχει συνέπεια μεταξύ υποσχέσεων ή/και καλών προθέσεων και υλοποίησης έργων, που θα περιλαμβάνουν ακόμη και οικονομική ενίσχυση των πληττομένων Δυτικομακεδόνων.
Είναι εκ των ων ουκ άνευ να αναφερθεί ότι στην περίπτωση που δεν υλοποιούνται οι δεσμεύσεις βάσει ενός συμφωνημένου χρονοδιαγράμματος τότε πράγματι χρειάζονται δραστικές παρεμβάσεις.
à Ο χρόνος της μετάβασης ασφαλώς δεν είναι πολύς. Όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και την κωλυσιεργία του δημόσιου τομέα. Ούτε και λίγος είναι όμως, για να δρομολογηθούν καταστάσεις και να αναληφθούν δεσμεύσεις με fast track διαδικασίες.
à Η Περιφέρεια χρειάζεται άμεσα ένα ‘’αναπτυξιακό σοκ’’, ικανό να αντιστρέψει τη φθίνουσα πορεία της, σε όλα τα μεγέθη. Απαιτούνται άμεσα μεθοδικές, γρήγορες και φυσικά αποτελεσματικές ενέργειες βραχυπρόθεσμου ορίζοντα, μερικές ‘’γρήγορες νίκες’’, που θα μετριάσουν τον κίνδυνο των βίαια επερχόμενων αλλαγών και θα αντικαταστήσουν μερικώς τις χαμένες θέσεις εργασίας. Θα βοηθήσουν στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης, των μουδιασμένων αυτή τη στιγμή πολιτών, στην επιτυχία του εγχειρήματος. Επιπλέον θα επηρεάσουν θετικά την επενδυτική ψυχολογία.
Απαιτείται ακόμη, ένας ευρύτερος και ρεαλιστικός, μακροπρόθεσμος αναπτυξιακός σχεδιασμός αντιμετώπισης του προβλήματος, που θα δημιουργήσει τις βάσεις για βιώσιμη και σταθερή αναπτυξιακή πορεία.
à Ο επιχειρησιακός σχεδιασμός θα πρέπει να διαφοροποιηθεί από τον κλασικό μέχρι τώρα σχεδιασμό. Θα πρέπει με τη συνδρομή της Δημόσιας Διοίκησης, της Ελληνικής Κυβέρνησης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των Ελληνικών Πρεσβειών του εξωτερικού, με συγκεκριμένες παρεμβάσεις και σχέδιο, να διαμορφώνει ένα ‘’πακέτο εξωστρέφειας’’, μιας ελκυστικής για επενδύσεις Περιφέρειας, ώστε με επιλογή συγκεκριμένων δράσεων εν είδει ‘’Business Road Show’’, να καταλήγει σε αξιοποίηση της παγκόσμιας ρευστότητας με προσέλκυση επενδύσεων.
à Είναι επιβεβλημένη η εφαρμογή μίας ολιστικής στρατηγικής ανάπτυξης που θα περιλαμβάνει όλους τους επιλεγμένους προς ενίσχυση κλάδους, και θα διασφαλίζει εγγυημένη απασχόληση, εισόδημα και προοπτικές ευημερίας όχι μόνο στις περιοχές που πλήττονται αλλά στην Περιφέρεια συνολικά.
Επιπλέον, θα υπηρετεί τη δίκαιη και ισόρροπη κατανομή των αντισταθμιστικών μέτρων και ενεργειών βάσει των αναμενόμενων ενδοπεριφερειακών συνεπειών.
à Τέλος, οι τομείς παρεμβάσεων που προκρίθηκαν ως οι έχοντες ενδιαφέρον για την μετεξέλιξη της Περιφέρειας προσδιορίζονται, στη Βιομηχανία – Βιοτεχνία, στην Αγροδιατροφή, στον Τουρισμό, στην Εκπαίδευση, στην αναβάθμιση Υποδομών μεταφορών, υγείας, παιδείας και στη βελτίωση των κοινωνικών – πολιτιστικών παροχών. Ενώ όσον αφορά τον τομέα της ενέργειας, οι επενδύσεις θα πρέπει να εξετάζονται κατά περίπτωση και σύμφωνα πάντα με τα ανταποδοτικά οφέλη που προσφέρουν στο τόπο και τους ανθρώπους του.
Με τιμή
για τη ΔΕ του ΓΕΩΤ.Ε.Ε./Π.Δ.Μ.
ο Πρόεδρος
Θεόδωρος Γ. Σιόγκας
