Η Σύμη ήταν μία άλλη νύμφη, σύζυγος του Γλαύκου, πρώτου κάτοικου του νησιού, ενώ ο Φολέγανδρος ήταν γιος του Μίνωα, από τον οποίο πήρε το όνομά της η Φολέγανδρος. Το ότι έπαιξε η αρχαία ιστορία ρόλο, στην ονομασία των ελληνικών νησιών, δε μας κάνει εντύπωση.
Ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζουν ονόματα νησιών που η ιστορία τους προσπερνά μία εμβληματική -και πιθανώς μυθική- φιγούρα. Όπως των παρακάτω:
ΑΝΑΦΗ
Η Ανάφη διατήρησε αναλλοίωτο το όνομά της από την αρχαιότητα και μάλιστα από την αρχαία μυθολογία. Σύμφωνα με αυτήν, οι Αργοναύτες επιστρέφοντας στην πατρίδα τους από την Κολχίδα, έπεσαν σε καταιγίδα και παρασύρθηκαν στο ανοικτό πέλαγος, όπου ναυαγοί πλέον στη θάλασσα άρχισαν να εκλιπαρούν τον θεό Απόλλωνα να τους σώσει. Ο Απόλλωνας, ανταποκρινόμενος στις εκκλήσεις τους, διέχυσε φως, υπό μορφή κεραυνού, οπότε είδαν μπροστά τους να ξεπροβάλει από τη θάλασσα ολόκληρο νησί, το οποίο κατάφεραν να προσεγγίσουν. Εκεί, οι Αργοναύτες ανέγειραν βωμό, προς τιμήν του Απόλλωνα του «Αιγλήτη» (= αυτού που λάμπει, Αίγλη) και ονόμασαν το νησί «Ανάφη» (από το ρήμα αναφαίνω). Οι ντόπιοι πάντως, υποστηρίζουν ότι το νησί ονομάζεται έτσι, επειδή δεν έχει φίδια.
ΘΗΡΑ/ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ
Το όνομα «Θήρα» προέρχεται από τον αρχαίο Σπαρτιάτη Θήραν, που αποίκησε πρώτος το νησί, ενώ το όνομα «Σαντορίνη» προέρχεται από τους διερχόμενους Φράγκους Σταυροφόρους, οι οποίοι κατά το πέρασμά τους στέκονταν για ανεφοδιασμό κοντά στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης (Σάντα Ειρήνη) που υπήρχε στο νησί.
ΙΚΑΡΙΑ
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την προέλευση της ονομασίας του νησιού. Μία από αυτές αναφέρεται στην φοινικική ρίζα -καρ και στο λαό των Κάρων, της Μικράς Ασίας. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, όμως, το νησί ονομάζεται«Ικαρία» από το μύθο του θρυλικού Ικάρου που -με το θάνατό του εκεί- έδωσε το όνομά του στο Ικάριο πέλαγος.
ΚΑΛΥΜΝΟΣ
Ο Όμηρος την ονομάζει «Καλύδνες» και αναφέρει ότι συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο, στέλνοντας μαζί με άλλα νησιά 30 πλοία, με αρχηγούς τον Φείδιππο και τον Άντιφο. Μετά τον Τρωικό πόλεμο (σύμφωνα με τον Διόδωρο), τέσσερα από τα πλοία του Αγαμέμνονα στο γυρισμό τους ναυάγησαν έξω από το νησί. Τα πληρώματά τους (Αργείοι και Επιδαύριοι) εγκαταστάθηκαν τότε μόνιμα στο νησί και έχτισαν ένα οικισμό πάνω στο οροπέδιο του νησιού, που σε ανάμνηση της μακρινής τους πατρίδας, ονομάστηκε Άργος. Για πολύ καιρό υπήρξε η πρωτεύουσα του νησιού.
ΚΕΡΚΥΡΑ
Σύμφωνα με πολλούς μελετητές, το όνομά της οφείλεται στη νύμφη Κέρκυρα, κόρη του ποταμού Ασωπού. Ο θεός Ποσειδώνας αγάπησε την όμορφη κοπέλα, την έφερε στο νησί, στο οποίο έδωσε το όνομά της. Από τον έρωτά τους έφεραν στη ζωή τον Φαίακα, το μυθικό γενάρχη των Φαιάκων. Πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι, ο μύθος της νύμφης Κέρκυρας συνδέεται ετυμολογικά με τη λέξη «κορυφώ», από την ακρόπολη που βρίσκεται απέναντι από τη σημερινή πρωτεύουσα. Από τη λέξη «κορυφώ» προήλθε, στη συνέχεια, η λατινογενής ονομασία «Corfu», με την οποία είναι γνωστό το νησί στο εξωτερικό.
ΚΥΘΗΡΑ
Αρκετές φορές τα Κύθηρα άλλαξαν ονομασία. Οι, κατά καιρούς, ηγεμόνες του νησιού, του προσέδιδαν διάφορα ονόματα. Τον μεσαίωνα λέγονταν «Κυθουρία»και «Τσερίγο» ή «Τσιρίγο», όνομα που έδωσαν στο νησί οι Ενετοί ναυτικοί. Λεγόταν και «Φοινικούντα» κάποτε, γιατί πολύ παλιά τα Κύθηρα υπήρξαν αποικία των Φοινίκων. Η ονομασία «Κύθηρα» τους δόθηκε από τη θεά Αφροδίτη, την προστάτιδα του νησιού, όπου κατά την αρχαιότητα την ονόμαζαν «Κυθήρια» ή«Κυθέρεια», από το ρήμα «κεύθω», που σημαίνει «κρύπτω τον έρωτα στην κοιλία».
ΛΕΡΟΣ
Το μεγαλύτερο μέρος της Λέρου είναι σχετικά επίπεδο και με χαμηλά βουνά (το υψηλότερο σημείο είναι το Κλειδί 320 μ.). Γι’ αυτό, το νησί πήρε το όνομά του από την αρχαία ελληνική λέξη «λέρος», που σημαίνει ομαλός, επίπεδος.
ΛΗΜΝΟΣ
Η λέξη «Λήμνος» κατά μία εκδοχή -των φοινικιστών- είναι φοινικική και σημαίνει λευκή, άσπρη, λαμπερή. Όμως, ουδεμία σχέση μπορεί να έχουν αυτές οι ονομασίες με το ηφαιστειογενές νησί. Άλλες εκδοχές υποστηρίζουν, πως το όνομα«Λήμνος» προέρχεται είτε από την ομηρική λέξη «λήιον», που προσδιορίζει το σπαρμένο χωράφι, τον αγρό ή από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις «ληίς» (που σημαίνει κοπάδι) + «μήλο» (που σημαίνει πρόβατο), δηλαδή νήσος κοπαδιών αιγοπροβάτων. Η τελευταία αυτή εκδοχή φέρεται και η επικρατέστερη, επειδή η Λήμνος είναι το πεδινότερο νησί του Αιγαίου, με μεγάλη παραγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, ήδη από την αρχαιότητα.
ΜΥΚΟΝΟΣ
Η ονομασία της Μυκόνου, γνωστή από αρχαία νομίσματα και επιγραφές, αποδόθηκε από την παράδοση στον επώνυμο ήρωα Μύκονο, απόγονο του μυθικού βασιλιά της Δήλου Ανίου, γιου του Απόλλωνα και της νύμφης Ροιούς, κόρης του Διονύσου.
ΡΟΔΟΣ
Από την αρχαία εποχή έχει επικρατήσει ο συσχετισμός του ονόματος της Ρόδου με το ομώνυμο λουλούδι, ιερό στο θεό Ήλιο. Γι’ αυτό και τα νομίσματα της Ρόδου παρίσταναν από το ένα μέρος το κεφάλι του Ήλιου και από το άλλο το Ρόδον.
ΣΚΙΑΘΟΣ
Το όνομα της Σκιάθου, φημολογείται ότι προέρχεται από τις λέξεις «σκιά» και «Άθως», καθώς το νησί βρίσκεται γεωγραφικά -και μεταφορικά- στη σκιά του Αγίου Όρους.
ΣΚΥΡΟΣ
Το νησί πήρε την ονομασία του από το άγριο πετρώδες έδαφός του. «Σκίρον» ή «σκύρον» σημαίνει «συντρίμμια πέτρας».
ΣΥΡΟΣ
Το όνομα της Σύρου προέρχεται από τους πρώτους κατοίκους του νησιού, τους Φοίνικες. Σήμερα υπάρχουν δύο εκδοχές για την ονομασία αυτή. Σύμφωνα με την πρώτη, το όνομα προέρχεται από τη λέξη «ουσύρα», που σημαίνει ευτυχής, ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη, προέρχεται από το «συρ», που σημαίνει βράχος.
Μυθικοί ήρωες, αρχαίοι θεοί και βασιλιάδες, αλλά και γεωλογικά χαρακτηριστικά, αποτέλεσαν έμπνευση για την ονομασία πολλών ελληνικών νησιών. Όπως των παρακάτω:
ΑΙΓΙΝΑ
Η Αίγινα οφείλει την ονομασία της, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, στην κόρη του θεού Ασωπού Αίγινα, την οποία ερωτεύτηκε ο Δίας και την απήγαγε στο νησί Οινώνη, που μετονομάστηκε σε Αίγινα.
ΑΛΟΝΝΗΣΟΣ
Το όνομα της Αλοννήσου δόθηκε επί Όθωνα, το 1838, με πρόταση του Υπουργείου Εσωτερικών, σε αντικατάσταση του προηγουμένου ονόματος «Λιαδρόμια» ή «Ηλιοδρόμια», καθώς έτσι αναφερόταν στη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1828. Από μετέπειτα έρευνα αυτό διαπιστώθηκε ως λάθος, δεδομένου ότι κατά την αρχαιότητα η Αλόννησος ήταν άλλο νησί (άγνωστο ποιο). Παρά ταύτα, το όνομα παραμένει ως έχει για το νησί, το οποίο κατά τους αρχαίους Έλληνες λέγονταν «Ίκος».
ΑΜΟΡΓΟΣ
Πήρε το όνομά της από το φυτό αμοργίς, ένα είδος λιναριού, από το οποίο φτιάχνονταν οι «άλικοι αμοργίδες», οι χιτώνες της Αμοργού.
ΑΝΔΡΟΣ
Το όνομα της Άνδρου ανάγεται στη μυθολογία. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι αυτή που θέλει ως πρώτο οικιστή του νησιού τον Άνδρο.
ΕΥΒΟΙΑ
Κατά τη μυθολογία και την προϊστορία, το νησί παρουσιάζεται με πολλά ονόματα. Ο Ησίοδος την ονομάζει «Αβαντίδα», από το όνομα του βασιλιά Άβαντα. Οι Άβαντες ήταν το δεύτερο ελληνικό φύλο που εγκαταστάθηκε σ’ αυτήν μετά τους Ίωνες. Λεγόταν και «Χαλκοδοντίς», από το όνομα του Χαλκόδοντα, γιου του βασιλιά Άβαντα. Κατά το Στράβωνα ονομάστηκε «Μάκρις», από την επιμήκη μορφή της. Ο ίδιος αρχαίος συγγραφέας την ονομάζει και «Ελλοπία», από τον Έλλοπα γιο του Ίωνα. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο και το Στράβωνα, κατά τα αρχαιότερα χρόνια, το νησί ονομάζονταν «Χαλκίδα», από το όνομα της πόλης, λόγω των κοιτασμάτων χαλκού που υπήρχαν στην περιοχή της.
Ο Στράβων αναφέρεται και στους σεισμούς και την ονομάζει «Εύσειστον«, διότι από έναν μεγάλο σεισμό μετακινήθηκαν οι πηγές της Αρέθουσας και η Εύβοια απομακρύνθηκε από τη Στερεά Ελλάδα, όπου σε πολλά σημεία οι ακτές της πλησιάζουν. Το όνομα «Εύβοια» το πήρε αργότερα και υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευσή του. Κατά την πρώτη εκδοχή πήρε το όνομα από τη νύμφη Εύβοια και κόρη του ποταμού Ασωπού και λεγόταν και «Ασωπίς« και κατά τη δεύτερη από τη βοοτροφία που είχε αναπτυχθεί στην ευρύτερη περιοχή της, με εκλεκτή ράτσα βοών.
ΚΩΣ
Αποκαλείται και «νησί του Ιπποκράτη», επειδή εκεί γεννήθηκε ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής. Το πλέον αξιοσημείωτο στοιχείο που χαρακτηρίζει το νησί είναι οι ατελείωτοι ποδηλατόδρομοι, γι’ αυτό και πολύ συχνά, η Κως χαρακτηρίζεται ως το «νησί του ποδηλάτου».
ΛΕΣΒΟΣ
Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση, οι πρώτοι κάτοικοι της Λέσβου ήταν οι Πελασγοί. Το όνομά της όμως, το πήρε από τον Λέσβο, που έφτασε στο νησί μαζί με Λαπίθες από τη Θεσσαλία.
ΛΕΥΚΑΔΑ
Το όνομά της η Λευκάδα το πήρε απ” το ακρωτήριο «Λευκάτα» ή αλλιώς «Κάβος της Κυράς», που βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο του νησιού. Το ακρωτήριο στην αρχαιότητα ονομαζόταν «Λευκάς Πέτρα» ή «Λευκάς Άκρα». Ένας μύθος λέει ότι η ποιήτρια Σαπφώ απ” τη νήσο Λέσβο, πήδηξε απ” το βράχο του ακρωτηρίου, για να απαλλαγεί απ” τον έρωτά της για τον Φάωνα. Κοντά σ” εκείνη την περιοχή υπάρχει και ο ναός του θεού Απόλλωνα, στον οποίο είναι αφιερωμένος ο λευκός βράχος. Πιο παλιά, το νησί ονομαζόταν «Αγία Μαύρα», εξαιτίας του ομώνυμου ναού που ήταν κτισμένος μέσα στο κάστρο της Αγίας Μαύρας. Το κάστρο αυτό βρίσκεται απέναντι απ” την πόλη της Λευκάδας και αποτελούσε πρότυπο οχυρωματικής τέχνης.
ΜΗΛΟΣ
Το όνομά της προέρχεται από τη λέξη «βήλος», που εξελίχθηκε σε «μήλος» και σήμαινε «πρόβατο».
ΧΙΟΣ
Το όνομα της Χίου πιθανόν να προέρχεται από την κόρη του Οινοπίοντα, Χίων. Αν και 0ι πρώτοι άποικοι του νησιού ήταν οι Πελασγοί, όπως μαρτυρούν και αρκετές περιοχές του νησιού που φέρουν το όνομά τους, το όνομα του νησιού προέρχεται από τους Σύρους, στη γλώσσα των οποίων «Χίος» σημαίνει μαστίχα. Στο νησί κατά καιρούς δόθηκαν και άλλα ονόματα, όπως «Πιτυούσα», «Αιθαλία», «Μακρίς» και «Μαυρονήσι».
ΣΑΛΑΜΙΝΑ
Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί πήρε την ονομασία του από τη νεράιδα Σαλαμίνα, που είχε πατέρα τον θεό Ασωπό, μητέρα τη Μετώπη, αδελφή τη νεράιδα Αίγινα και σύζυγο το θεό της θάλασσας Ποσειδώνα. Το όνομα «Σαλαμίς» αναφέρεται στο ομηρικό έπος της Ιλιάδας. Κατά την αρχαιότητα, και σύμφωνα με το ιστορικό γεωγράφο Στράβωνα, η Σαλαμίνα ήταν γνωστή με τις ονομασίες «Σκιράς» (από τον ήρωα Σκίρο), «Πιτυούσα» (πίτυς = πεύκο) από τα πολλά πεύκα που υπήρχαν, και Κυχρεία από τον Κυχρέα, ο οποίος ήταν γιος της νεράιδας Σαλαμίνας. Ο Κυχρέας έγινε ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Σαλαμίνας, όταν την απάλλαξε από έναν φοβερό δράκοντα, που την καταδυνάστευε και τη λεηλατούσε. Άλλες παραδόσεις συνδέουν το Κυχρέα με ένα ιερό φίδι, που βοήθησε τον ελληνικό στόλο κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, προκαλώντας σύγχυση στα περσικά πλοία.
Το νησί είναι επίσης γνωστό ήδη από την αρχαιότητα και με την ονομασία «Κούλουρη», που προέρχεται από το ακρωτήριο «Κόλουρις άκρα» (σήμερα ονομάζεται Πούντα), στο οποίο ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη και το λιμάνι του 4ου αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Λάμπρο, το όνομα «Σαλαμίνα» δεν είναι ελληνικό. Το συναντάμε και στην Κύπρο, η οποία είχε στενότατη επικοινωνία με τη Φοινίκη. Το όνομα «Σαλαμίνα» σημαίνει «ειρήνη» και «τόπος ειρήνης».
ΣΙΦΝΟΣ
Η Σίφνος κατά τον Πλίνιο ονομαζόταν αρχικά «Μεροπία» και «Άκις», κατά δε τον Στέφανο τον Βυζάντιο «Μερόπη». Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, το σημερινό όνομά της έλαβε από τον Σίφνο, γιο του μυθικού αττικού ήρωα Σουνίου ή από το επίθετο «σιφνός» (= κενός), ίσως από τις αρχαίες σήραγγες μεταλλείων.
ΤΗΝΟΣ
Κατά τους Περσικούς πολέμους, ο Τήνιος Παναίτιος έσπευσε και αποκάλυψε στους Έλληνες τα σχέδια των Περσών. Για το λόγο αυτό, το όνομα της Τήνου αναγραφόταν στον τρίποδα που αφιέρωσαν οι Έλληνες στους Δελφούς.
Πολλά ελληνικά νησιά οφείλουν το όνομά τους στη μορφή και στο σχήμα τους, καθώς και στις πρώτες επαγγελματικές ασχολίες των κατοίκων τους. Όπως των παρακάτω:
ΑΓΚΙΣΤΡΙ
Σε αρχαία κείμενα το Αγκίστρι είχε την ονομασία «Κεκρυφάλεια», που σημαίνει «στολισμένη κεφαλή».
ΚΑΡΠΑΘΟΣ
Για την ονομασία του νησιού, υπάρχουν πολλές εκδοχές. Ο θρύλος του νησιού αναφέρει ότι, επειδή οι πρώτοι κάτοικοι αγαπούσαν υπερβολικά τον τόπο τους, έκλεψαν τους Ολύμπιους Θεούς και τους έφεραν εδώ. Για την πράξη αυτή, ονομάστηκαν «Αρπάθεοι». Αργότερα μετατράπηκαν σε «Καρπάθεοι» και τέλος σε «Καρπάθιοι», οπότε από αυτούς πήρε το όνομά της η Κάρπαθος. Ο Όμηρος την ονομάζει «Κράπαθο», σύμφωνα με αναφορά στα γεωγραφικά του Στράβωνα. Άλλα αρχαία ονόματα του νησιού είναι «Τετράπολις», «Ανεμόεσσα» και «Ανεμούσα», ενώ κατά το Μεσαίωνα ονομαζόταν «Scarpanto» (η ονομασία αυτή για το νησί επιβιώνει ακόμη, στα ιταλικά). Η Κάρπαθος έχει δώσει το όνομά της στο πέλαγος που την περιβρέχει, το «Καρπάθιο Πέλαγος».
ΚΙΜΩΛΟΣ
Η Κίμωλος είναι νησί με πλούσιες ιστορικές καταγραφές. Σύμφωνα με την παράδοση, πρώτος μυθικός οικιστής της υπήρξε ο Κίμωλος, σύζυγος της Σίδης, κόρης του Ταύρου, στον οποίο οφείλει το όνομά της. Ήταν επίσης γνωστή και σαν«Εχινούσα», πιθανόν λόγω της κιμωλίας έχιδνας (οχιάς), που ακόμη και σήμερα αφθονεί στο νησί.
ΟΙΝΟΥΣΣΑ/ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ
Στην αρχαιότητα το νησί ήταν φημισμένο για το καλό κρασί του και πιστεύεται ότι από τη ρίζα της λέξης «οίνος» προέρχεται και το όνομα «Οινούσσα»/«Οινούσσες». Η ονομασία «Eγνούσα», που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι του νησιού, προέρχεται από το αρχαίο όνομα του φυτού λυγαριάς «άγνος», που υπάρχει παντού στο νησί.
ΠΑΤΜΟΣ
Η Πάτμος θεωρείται το «ιερό νησί» της Δωδεκανήσου. Σύμφωνα με την παράδοση, αλλά και με βάση επιστημονικά δεδομένα, το νησί αναδύθηκε από τη θάλασσα. Η Πάτμος (κοινώς Πάτινος), απαντάται επιγραφικά και ως «Πάτνος». Το όνομά της ετυμολογείται από τη λέξη «πάτνη» = φάτνη. Η πρώτη ονομασία του νησιού θεωρείται ότι ήταν «Λητωίς», από τη θεά Άρτεμη, κόρη της Λητούς, καθώς πιστεύεται ότι χάρη σε εκείνη γεννήθηκε η Πάτμος. Κάποιοι πιστεύουν ότι το όνομά της το πήρε από το όρος Λάτμος της Μικράς Ασίας, όπου εκεί, κατά τους αρχαίους χρόνους, λατρεύονταν ιδιαίτερα η θεά Άρτεμη, απ” όπου προήλθαν οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού, μεταφέροντας και τη λατρεία της Άρτεμης.
ΠΟΡΟΣ
Πρόκειται για το μοναδικό «αρσενικό νησί» της χώρας, εκείνο που ενέπνευσε δεκάδες λογοτέχνες. Η λέξη «Πόρος» αναφέρθηκε, αρχικά, από τους αρχαίους συγγραφείς με το όνομα «Ειρήνη», ίσως από την ειρήνη που περιήλθε στην περιοχή μετά την κάθοδο των Δωριέων και την κατάλυση του μυκηναϊκού κράτους. Το όνομά «Πόρος» είναι γεωγραφικός όρος και αναφέρεται σε μια μικρή λουρίδα θάλασσας, που ενώνει δύο μικρούς κόλπους. Σημαίνει «πέρασμα» και δεν είναι τυχαίο αυτό, καθώς το νησί ουσιαστικά, συνδέει το Σαρωνικό με τις Πελοποννησιακές ακτές.
Ο Πόρος αποτελείται από δύο νησιά. Το πρώτο και μικρότερο νησί είναι η ηφαιστειακή προέλευσης τριγωνική «Σφαιρία» ή «Σφαίρα» και βρίσκεται πιο κοντά στην Πελοπόννησο. Το όνομά του το οφείλει στον Σφαίρο, τον ηνίοχο του άρματος του Πέλοπα που τάφηκε στο νησί. Πρόκειται για έναν βράχο, που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου των Μεθάνων και σήμερα καλύπτεται σχεδόν, από την πόλη του Πόρου, που είναι κτισμένη πάνω του. Ο υπόλοιπος Πόρος είναι το δεύτερο νησί, η κατά πολύ μεγαλύτερη «Καλαυρία», όνομα που συμβολίζει την καλή αύρα του καλοκαιριού, τον ούριο άνεμο που πνέει στον κόλπο του Σαρωνικού και είναι εύφορη, καταπράσινη με πυκνά δάση πεύκου και με άφθονα τρεχούμενα νερά. Τα δύο νησιά είναι ενωμένα με μια στενή λωρίδα γης, έναν μικρό ισθμό.
ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ
Είναι το ψηλότερο ελληνικό νησί, μετά την Κρήτη και την Εύβοια. Το όνομα του βουνού της είναι Σάος, αλλά οι ντόπιοι το ονομάζουν «Φεγγάρι» (όπως και την υψηλότερη κορυφή του), καθώς είναι «τόσο ψηλό που κρύβει το φεγγάρι». Εξάλλου, το όνομα του νησιού σημαίνει «ψηλή Θράκη», από το αρχαιοελληνικό Σάμος = υψηλή.
ΣΑΜΟΣ
Το όνομα «Σάμος» ετυμολογείται από τη Σάμη της Κεφαλληνίας, από την οποία λέγεται ότι προέρχονταν ο πρώτος οικιστής του νησιού ο Αγκαίος, που είχε πάρει μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία ή από τη Σάμο, την κόρη του. Ενώ, ο ιστορικός μελετητής Bochort υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από το αρχαίο έθνος Σαίους, το οποίο κατοικούσε στο νησί.
Οι μελετητές των ανατολικών γλωσσών αποδίδουν την ονομασία στην ιωνική διάλεκτο«σαμά», η οποία σημαίνει «ύψος, εξαιτίας των ψηλών βουνών του νησιού. Μυθολογικά το όνομα του νησιού, όπως υποθέτουν ο γεωγράφος Μελέτιος και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, προήλθε από τον Σάο, γιό του Ερμή και της Ρήνης. Ονομάζονταν κατά πολλούς στην αρχαιότητα και «Παρθενία, από τον ποταμό Παρθένο, στον οποίον, σύμφωνα με την μυθολογία, λούζονταν η θεά Ήρα.
Επίσης ονομάζονταν και «Μελάμφυλλος», «Δρυούσα» (από τις πολλές δρυς-βελανιδιές που σκεπάζανε τα βουνά της), «Δόρυσσα», «Άνθεμις» (από τα άφθονα λουλούδια του νησιού), «Φυλλάς» (από τα πλούσια φυλλοβόλα δέντρα),«Κυπαρισσία (από τα κυπαρίσσια που -ακόμα και σήμερα- υπάρχουν στη δυτική πλευρά του νησιού), «Στεφάνη» (πιθανώς, από το σχήμα που έχει το νησί) και«Ιμβρασία». Τα περισσότερα από τα επίθετα αυτά έχουν σχέση με την πλούσια βλάστηση, η οποία είναι διάχυτη σε κάθε γωνιά του νησιού. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι Τούρκοι την αποκαλούν «Σουσάμ Αντά».
ΣΕΡΙΦΟΣ
Το όνομα του νησιού προέρχεται από τη ρίζα της λέξης «στέρ(ι)φος», η οποία σημαίνει «στείρος», «άγονος» κ.λπ. Εκ πρώτης όψεως, η Σέριφος είναι ένα βραχώδες και άνυδρο νησί. Εντούτοις, υπάρχουν αρκετές εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης, οι οποίες διαρρέονται από μικρούς χειμάρρους. Όμως, ο «πλούτος» της Σερίφου βρίσκεται στο υπέδαφός της. Σίδηρος και άλλα μεταλλεύματα εξορύσσονταν από τα «σπλάχνα» της κατά την αρχαιότητα, μέχρι και πριν από λίγες δεκαετίες.
ΣΠΕΤΣΕΣ
Στην αρχαιότητα ονομάζονταν «Πιτυόνησος» και «Πιτυούσα». Το σημερινό της όνομα το πήρε από τους ναυτικούς του Μεσαίωνα Καταλανούς, Γενουάτες και Ενετούς. Οι Φράγκοι την αποκαλούσαν «Ιζόλα ντι Σπέσια» ή «Ιζόλα ντι Σπέσια» ( = αρωματοφόρος νήσος). Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, το όνομα προήλθε από το«Πέτσα» (Πετσιώτες), που φέρεται ως αρβανίτικος γλωσσικός αναγραμματισμός του αρχαίου ονόματος «Πιτυούσα».
ΨΑΡΑ
Τα Ψαρά έχουν κατοικηθεί από τη Μυκηναϊκή περίοδο και οι κάτοικοί τους ζούσαν κυρίως από τη θάλασσα και ήταν ψαράδες. Από την ασχολία τους αυτή πήραν και το όνομά τους. Το νησί ήταν γνωστό στην αρχαιότητα με το όνομα «Ψύρα» ή«Ψυρ(ρ)ίη» ή «Ψυρία».
ΥΔΡΑ
Οφείλει το όνομά της στα άφθονα νερά, που ανάβλυζαν από τις πλούσιες πηγές που είχε κατά την αρχαιότητα.
Πηγή: womantoc.gr