Και τελικά τι είναι ο λόγος και τι η ομιλία; Πότε “πρέπει” να μιλήσει ένα παιδί; Ν’ ανησυχούν οι γονείς ή να περιμένουν;
Ας τα πάρουμε λοιπόν από την αρχή….
Προφορικός Λόγος είναι η ικανότητα του ανθρώπου να επικοινωνεί με τη γλώσσα.
Ομιλία είναι η πραγμάτωση της γλωσσικής ικανότητας. Με λίγα λόγια είναι η πραγμάτωση του λόγου.
Οι περισσότεροι θεωρούμε πως η ομιλία ενός παιδιού ξεκινάει από τη στιγμή που ένα παιδί αρχίζει να λέει τις πρώτες του λέξεις. Η αλήθεια όμως είναι ότι ομιλία ενός παιδιού ξεκινάει πολύ πιο πριν. Ήδη από την ηλικία των 6 μηνών ή και νωρίτερα το παιδί παράγει ήχους και ανταποκρίνεται σε ηχητικά ερεθίσματα. Από την ηλικία των δύο ετών και μετά μας ενδιαφέρει το παιδί να έχει καλή αντίληψη, κατανόηση και να παρουσιάζει επαρκή γλωσσική εξέλιξη.
Τα τελευταία χρόνια πολλά παιδιά καθυστερούν να μιλήσουν ή αρχίζουν να μιλούν και παρουσιάζουν καθυστερήσεις σε άλλους τομείς του λόγου. Μιλάμε για καθυστέρηση ομιλίας όταν το λεξιλόγιο ενός παιδιού δεν εμπλουτίζεται και παραμένει σταθερό ή όταν το λεξιλόγιο του είναι μικρότερο των δεκαπέντε λέξεων σε ηλικία 2,6 – 3 ετών.
Η καθυστέρηση ομιλίας ίσως να σχετίζεται με το ανεπαρκές γλωσσικό πρότυπο της οικογένειας, τη φτώχεια, την ψυχοπαθολογία των γονιών, την κακοποίηση του παιδιού κ.ά.
Επίσης ενδέχεται να αποτελεί εκδήλωση πολυάριθμων διαταραχών όπως απώλεια ακοής, νοητική υστέρηση, αυτισμός, διγλωσσία, δυσκολία της κίνησης των αρθρωτών κ.ά. Τέλος μπορεί να είναι απλά μια καθυστέρηση χωρίς προφανή αιτιολογία. Το παιδί μπορεί να αναπτύσσεται φυσιολογικά, σύμφωνα με την τυπική εξέλιξη και απλά να παρουσιάσει καθυστέρηση στην ομιλία του.
Ένα παιδί 3 ετών με καθυστέρηση ομιλίας, η οποία δεν οφείλεται σε κάποια σοβαρότερη διαταραχή:
δεν μιλάει καθόλου ή έχει περιορισμένο λεξιλόγιο
αν υπάρχει λόγος είναι ακατανόητος
χρησιμοποιεί εξωλεκτική επικοινωνία, όπως εκφράσεις προσώπου ή χειρονομίες
δυσκολεύεται να μιμηθεί ήχους και συλλαβές
δεν αναγνωρίζει τα βασικά χρώματα
δεν ακολουθεί εντολές
μπορεί να γνωρίζει και να δείχνει μέρη του σώματος, ρούχα, φρούτα και αντικείμενα αλλά δεν τα κατονομάζει.
Από μελέτες που έχουν γίνει έχει παρατηρηθεί ότι το 4% του γενικού πληθυσμού των παιδιών παρουσιάζει καθυστέρηση ομιλίας, με μεγαλύτερη συχνότητα στα αγόρια.
Η έγκαιρη διάγνωση και η πρώιμη παρέμβαση βοηθούν ώστε να μην εδραιωθεί το πρόβλημα. Ο λογοθεραπευτής θεωρείται πλέον σημαντικός. Εντάσσει το κάθε παιδί στο πρόγραμμα θεραπείας που του αρμόζει και παράλληλα καθοδηγεί τους γονείς ώστε να γίνουν και οι ίδιοι μέρος της θεραπείας και να συμβάλλουν ενεργά στην αντιμετώπιση των δυσκολιών.
Αν είστε γονείς και ανησυχείτε απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό. Θα σας λύσει όλες τις απορίες σας. Τι λέτε λοιπόν; Θα μιλήσει το παιδί σας…; Φυσικά και θα μιλήσει!!
ΒΕΛΙΟΠΟΥΛΟΥ Χ. ΦΑΝΗ
ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ