Φιλαρμονική του Δήμου Κοζάνης, αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο για τον τόπο και τους Κοζανίτες, καθώς είναι το αυθεντικότερο κομμάτι της παράδοσης σε αυτή την πόλη.
Πρόκειται για μουσικό οργανισμό, πυρήνα της πολιτιστικής δραστηριότητας, που παράλληλα καταρτίζει επαγγελματικά τους νέους και μάλιστα με εκπληκτικά αποτελέσματα. Δεν είναι λίγες οι μπάντες που ξεπήδησαν από την Φιλαρμονική όπως και οι μουσικοί που σήμερα ασχολούνται επαγγελματικά ενώ έχει καταστεί ένα ζωντανό φυτώριο μουσικών. Αναπόσπαστο κομμάτι της πόλης, η φιλαρμονική του Δήμου, η «Πανδώρα», συμμετέχει σε όλες τις εκδηλώσεις και γιορτές, δίνοντας το δικό της χρώμα κάθε φορά που εμφανίζεται. Ο κόσμος περιμένει σε κάθε περίπτωση να ακούσει «την δική του μπάντα» να παιανίζει στους δρόμους της πόλης, στις επετείους, στις εθνικές αλλά και θρησκευτικές γιορτές, τις ημέρες των αποκριάτικων εκδηλώσεων ακόμα και την Πρωτοχρονιά, αξημέρωτα περιμένουν τα κάλαντα για το καλό του χρόνου.
Η «Πανδώρα» του Δήμου Κοζάνης στα 107 χρόνια ζωής της, έχει δημιουργήσει μια σπουδαία παράδοση, καθώς κατέχει μία καλή θέση ανάμεσα στις Ελληνικές μπάντες ενώ διαθέτει ένα μεγάλο και ποικίλο ρεπερτόριο. Κλασσικά κομμάτια γνωστών Ελλήνων και ξένων συνθετών, δημοτικά και παραδοσιακά τραγούδια συμπεριλαμβάνονται στην μουσική ατζέντα που κατά περίπτωση θα παρουσιάσουν στο κοινό.
Οι δυνατότητες, οι προοπτικές, η απήχηση στον κόσμο και το κύρος που απέκτησε, σε συνδυασμό με την συνέπεια, την υπευθυνότητα, την διαρκή αναζήτηση και την κοινωνική ευαισθησία που την διακρίνει, δημιούργησαν όλες τις προϋποθέσεις για μια συνέχεια, αντάξια της μέχρι τώρα πορείας της.
Στην διάρκεια της πολύχρονης πορείας της γνώρισε μέρες δόξας, η παρουσία της είναι παράδοση ενώ έχει συμμετάσχει σε πάμπολλες εκδηλώσεις σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Ο μαέστρος Πάρης Καραχάλιος
Η ψυχή της Πανδώρας είναι ο ιδιαιτέρα αγαπητός σε όλους κ. Πάρης Καραχάλιος. Ο άνθρωπος που αφιέρωσε την ζωή του στην κυριολεξία στην Δημοτική Φιλαρμονική Κοζάνης όπως μετονομάστηκε το 1983 όταν και ανέλαβε την διεύθυνση της, από τον πατέρα του Ελευθέριο Καραχάλιο συνεχίζοντας μέχρι σήμερα επάξια το έργο του.
Μαθητής του ίδιου του πατέρα του, συμμετείχε από παιδάκι στην φιλαρμονική, ενώ διδάχτηκε από εκείνον την πειθαρχία, την τάξη, αλλά κυρίως να αγαπά την μουσική, στοιχεία που τα υιοθέτησε αργότερα και ό ίδιος, εφαρμόζοντας τα στα δικά του «παιδιά», τα παιδιά της «Πανδώρας» και είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως καταφέρνει να χαίρει του σεβασμού όλων των μελών της μπάντας, όποιας ηλικίας και αν είναι μέχρι σήμερα.
Ο κ. Καραχάλιος χρόνια τώρα με πολύ ζήλο και μεράκι πασχίζει καθημερινά να κρατήσει στο ύψος των περιστάσεων την Φιλαρμονική, άλλωστε το οφείλει όπως μας εκμυστηρεύεται, στον πατέρα του Ελευθέριο Καραχάλιο, ο οποίος κατείχε την Διεύθυνση της Φιλαρμονικής Πανδώρας επί 30 συναπτά έτη έως το 1983 όταν πέρασε η Διεύθυνση στον ίδιο. Ο Αρχιμουσικός κ. Πάρης Καραχάλιος μιλά με συγκίνηση και με υπερηφάνεια για το έργο του πατέρα του, καθώς στην διάρκεια της 30ετίας από το 1953 έως το 1983 που κατείχε την Διεύθυνση της «Πανδώρας», ο αείμνηστος Ελευθέριος Καραχάλιος, απέκτησε λαμπρή φήμη, ενώ ήταν η μοναδική επαρχιακή Φιλαρμονική που εμφανίστηκε στη Διεθνή Έκθεση Θεσ/νίκης.
Ο μαέστρος με αυξημένη την αίσθηση του χιούμορ πάντα ευδιάθετος, ιδιαίτερα εργατικός και υπερδραστήριος «επί παντός καιρού» όπως υπογραμμίζει, ταύτισε την ζωή του με την Φιλαρμονική του Δήμου, ήταν, είναι και θα είναι όσο αντέχει, στις προτεραιότητες του.
Λίγα λόγια για την ιστορία της «Πανδώρας»
Η Πανδώρα ιδρύθηκε το 1902. Πρόκειται για το αρχαιότερο Σωματείο της Βορείου Ελλάδος με την επωνυμία «Μορφωτική Αδελφότης Κοζάνης ΠΑΝΔΩΡΑ» το οποίο και ανέπτυξε εθνική δράση κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Στα διοικητικά συμβούλια της, πολλές φορές συμμετείχαν σκόπιμα αρκετά πρόσωπα του Μακεδονικού Αγώνα για να καλύπτονται από τους Τούρκους. Με τον τρόπο αυτό επικοινωνούσαν ελεύθερα οι πατριώτες και επισκέπτονταν διάφορα μέρη της περιοχής για να τονώσουν το ηθικό των κατοίκων ενώ συγχρόνως με την μουσική ψυχαγωγούσε τον λαό. Την περίοδο εκείνη δημιουργήθηκαν και λειτουργούσαν 5 τμήματα: Μουσικό, Γυμναστικό, Φιλοδασικό, Θεατρικό και Κλασσική ορχήστρα.
Σύμφωνα με καταγραφές και όπως περιγράφεται η δράση του Σωματείου την περίοδο εκείνη τον Ιούλιο του 1904 ήρθε στην Κοζάνη ο Παύλος Μελάς και επισκέφθηκε την ΠΑΝΔΩΡΑ για να συναντήσει εκεί τα βασικά στελέχη της Άμυνας Κοζάνης, η συνάντηση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του 1ου Συμβουλίου με την επαναστατική επιτροπή που θα γίνει στα γραφεία της Πανδώρας που τότε βρισκόταν απέναντι από τον Άγιο Νικόλαο. Κατά την διάρκεια της συνάντησης και ενώ ο Παύλος Μελάς έδινε οδηγίες, η ορχήστρα αφού έπαιξε διάφορα κομμάτια που άρεσαν στον Παύλο Μελά, στο τέλος έπαιξε τρεις φορές τον Ελληνικό Ύμνο και όλοι πέταξαν στον αέρα τα φέσια τους. Δεν ήταν λίγες οι φορές που οι μακεδονομάχοι ντύθηκαν με τα ρούχα της ΠΑΝΔΩΡΑΣ. Με τον τρόπο αυτό πήγαν το 1905 στη Βέροια για να συμμετάσχουν στο Εθνικό Συμβούλιο. Με τον ίδιο τρόπο και με γαϊδουράκια πήγαν στη Σιάτιστα μαζί με την Πανδώρα το 1905, για να μονιάσουν τους δύο μαχαλάδες που βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση.
Το 1908 η ΠΑΝΔΩΡΑ με τον τούρκο αρχιμουσικό ΧΑΣΑΝ ΕΦΕΝΤΗ, πήγε στο Μοναστήρι της Σερβίας για να πάρει μέρος σε διάφορες εκδηλώσεις. Όταν ήρθε η σειρά της ΠΑΝΔΩΡΑΣ, ο μέραρχος διοικητής της Κοζάνης διέταξε να παίξουν ένα κομμάτι που του άρεσε και που είχε στα τετράδια της μουσικής, το “ΜΠΙΡΙΤΖΙ ΝΟΥΜΕΡ”, που στα τουρκικά το λένε νούμερο ένα. Όταν οι μουσικοί έπαιξαν αυτό το κομμάτι έγινε πανζουρλισμός από τον ελληνικό πληθυσμό, γιατί τους προκάλεσε ρίγη συγκίνησης. Ο πρόξενος της Ελλάδας κ. Δημαράς τρέμοντας από συγκίνηση πλησίασε το διοικητικό συμβούλιο της ΠΑΝΔΩΡΑΣ και τους είπε : «Τι τρέλα Κοζανίτικη είναι αυτή; Τι σας κατέβηκε να παίξετε τον ΕΘΝΙΚΟ ΜΑΣ ΥΜΝΟ; Μην ανησυχείτε κύριε πρόξενε του είπαν οι Κοζανίτες. Ο Μέραρχος δεν γνωρίζει ότι είναι ο Εθνικός μας Ύμνος αλλά το μπιριτζί νούμερο, άλλωστε του αρέσει πολύ αυτό το κομμάτι !!!»
Το 1924 ιδρύεται τμήμα κλασσικής ορχήστρας, που ήταν το μοναδικό σε όλη την Ελλάδα, με 60 μέλη και με μαέστρο τον καθηγητή της μουσικής ΕΔΜΟΝΤΟ ΣΑΣΑΡΟΛΙ. Η ΠΑΝΔΩΡΑ ανασυστήθηκε το 1950, γιατί λόγω της Γερμανικής κατοχής είχε διαλυθεί και από το 1953 και μέχρι το 1982 είχε αρχιμουσικό τον αξιωματικό της στρατιωτικής μουσικής κ. Ελευθέριο Καραχάλιο.
Από τον Ιούνιο του 1984 και μέχρι σήμερα ο μουσικός σύλλογος που μετατράπηκε σε Δημοτική Φιλαρμονική, επί Δημαρχείας του Γιάννη Παγούνη, με αρχιμουσικό τον Πάρη Καραχάλιο, συνεχίζει το έργο του διεκδικώντας το δικό του κομμάτι στην ιστορία του τόπου.
Από την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους και μέχρι τέλους Δεκεμβρίου, η ΠΑΝΔΩΡΑ παίρνει μέρος σε θρησκευτικές τελετές, στις παρελάσεις των εθνικών επετείων, σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ τα καλοκαίρια παιανίζει στην κεντρική πλατεία και στο πάρκο του ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, που λειτουργεί το αναψυκτήριο του Δήμου Κοζάνης, όπως και στον Δημοτικό κήπο τα τελευταία χρόνια. Εν τω μεταξύ κατά το 10ήμερο της Αποκριάς η ΠΑΝΔΩΡΑ βγαίνει κάθε βράδυ από την Τσικνοπέμπτη και μέχρι την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς στους δρόμους και τις γειτονιές της Κοζάνης, παίζοντας τα καθαρά αποκριάτικα κοζανίτικα τραγούδια, κρατώντας έτσι την παράδοση.
Μάλιστα όπως επεσήμανε ο κ. Καραχάλιος ο αείμνηστος πατέρας του όταν ανέλαβε περιδιάβηκε σε όλες τις γειτονιές καταγράφοντας από τους υπεύθυνους των φανών τα παραδοσιακά τραγούδια που μέχρι σήμερα ανόθευτα η μπάντα τα παίζει.
Όνειρο του μαέστρου είναι να ψηφιοποιηθούν για να σωθούν τα κομμάτια που αποτελούν παρακαταθήκη για τον πολιτιστική κληρονομιά του τόπου.
Άλλωστε την πρωτοβουλία της δημιουργίας ενός ψηφιακού δίσκου είχε ανακοινώσει πριν από ένα χρόνο το Προεδρείο της Πανδώρας.
Ευεργέτες και Φιλαρμονική
Είναι άξιο λόγου να αναφέρουμε την προσφορά των ευεργετών κοζανιτών που όλα τα χρόνια στηρίζουν οικονομικά και βοηθούν με οποιοδήποτε τρόπο την Φιλαρμονική τους, άλλωστε υπάρχει παράδοση ετών σε αυτό το κομμάτι.
Κάθε φορά που υπάρχει ανάγκη θα βρεθεί εκείνος που θα στηρίξει οικονομικά την Φιλαρμονική, αναφέρουμε χαρακτηριστικά όταν υπήρξε σοβαρό πρόβλημα αντικατάστασης μουσικών οργάνων καθώς είχαν συμπληρώσει την ηλικία των σαράντα ετών και βρισκόταν σε κακή κατάσταση, οι αδελφοί Κώστας και Δημήτριος Κοβεντάρος έστειλαν από την Αμερική όλα τα μουσικά όργανα μιας πλήρους μπάντας το 1951. Ενώ το 1956 έστειλαν χρήματα και κτίστηκε το «Κοβεντάρειο» όπου στεγάζεται η Φιλαρμονική.
Το 1982 ένας μεγάλος ευεργέτης ο κ. ΒΑΝΤΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, γόνος της Κοζάνης και μόνιμος κάτοικος Θες/νίκης. Ο Διαμαντής Βαντής προσφέρθηκε και δώρισε το ποσό των πεντέμισι εκατομμυρίων δραχμών τότε για την αγορά καινούργιων μουσικών οργάνων υπερκαλύπτοντας έτσι τις ανάγκες που υπήρχαν. Παράλληλα δώρισε στη μουσική επιπρόσθετα και ένα διαμέρισμα.
Είναι γεγονός πως μέχρι σήμερα άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο συνεχίζουν να στηρίζουν με δωρεές την Πανδώρα. Ανάμεσα στους ευεργέτες επίσης να αναφέρουμε τον δικηγόρο Γιώργο Καράτζια, τον επιχειρηματία Λάζαρο Γκέκα, τον έμπορο Γιώργο Τιάλιο, τον αυτοκινητιστή Νικόλαο Σιαλβέρα.
ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΑΡΧΙΜΟΥΣΙΚΟΙ
1904-1912 ΧΑΣΑΝ ΕΦΕΝΤΗΣ
1913-1919 ΚΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ
1920-1922 ΑΨΗΣ
1923-1931 ΣΑΣΑΡΟΛΗΣ ΕΔΜΟΝΤΟΣ
1932-1934 ΔΙΑΚΟΠΗ
1935-1940 ΦΕΛΟΥΡΗΣ ΝΙΚ.
1951-1952 ΔΟΪΚΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
1953-1982 ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ ΕΥΘΕΡ.
1982-1984 ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΣΠΥΡ.
1984-(2001) ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ ΠΑΡΗΣ
ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ
1952-1960 ΘΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
1961-1974 ΧΑΣΑΠΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ
1975-1984 ΣΚΑΡΚΑΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
περιοδικό Omikron, www.omikron.tv
