Στις 3 Αυγούστου ανακοινώθηκαν τα βασικά δεδομένα και οι ημερομηνίες έναρξης του νέου προγράμματος Εξοικονομώ – Αυτονομώ. Ο αναλυτικός οδηγός θα ανακοινωνόταν δημόσια εντός Σεπτεμβρίου και η ψηφιακή πλατφόρμα υποτίθεται ότι θα ανοίξει στις 2 Νοεμβρίου αρχικά για τις Περιφέρειες Κρήτης, Β. Αιγαίου και Ν. Αιγαίου. Ο κύριος απόηχος της ανακοίνωσης του ΥΠΕΝ ήταν οι επιδοτήσεις έως 85% και ότι το πρόγραμμα θα παραμείνει ανοικτό, στους ενδιαφερόμενους έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν αιτήσεις για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα!
Αν εμβαθύνουμε περισσότερο στις νέες προϋποθέσεις τους προγράμματος, διαπιστώνουμε ότι η ελάχιστη ενεργειακή αναβάθμιση από μια βαθμίδα που ήταν στο εξοικονομώ κατ’ οίκον, ανέβηκε σε 3 βαθμίδες! Το γεγονός αυτό αποκλείει το 90% των διαμερισμάτων, ακόμη και αν επιλέξουν οι ιδιοκτήτες να υλοποιήσουν το σύνολο των επιλέξιμων παρεμβάσεων! Αυτό εξηγείται καθώς τα κελύφη των διαμερισμάτων μιας οικοδομής είναι μερικώς προστατευμένα από τις καιρικές συνθήκες, επειδή έρχονται σε επαφή με 3 τουλάχιστον επιφάνειες θερμαινόμενου χώρου. Από τα ανωτέρω συμπεραίνεται ότι αν παραμείνει ο όρος περί ελάχιστης αναβάθμισης 3 βαθμίδων τα μόνα διαμερίσματα που θα έχουν ελπίδες να ενταχθούν θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 3 όψεις εκτεθειμένες στις καιρικές συνθήκες και η οροφή τους να είναι η ταράτσα της οικοδομής ή το δάπεδο τους να είναι η πιλοτή της οικοδομής.
Επίσης θα πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλη προσοχή στην κατανομή των κονδυλίων ανά Περιφέρεια και να υλοποιηθεί αυτή με βάση τις κλιματολογικές συνθήκες και την πρόσφατη ζήτηση που διαμορφώθηκε στα 2 τελευταία προγράμματα του Μαρτίου 2018 και Σεπτεμβρίου 2019. Δυστυχώς η κατανομή των πόρων στα τελευταία προγράμματα υλοποιήθηκε με μοναδικό κριτήριο τα πληθυσμιακά μεγέθη, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις κλιματολογικές συνθήκες οι οποίες διαμορφώνουν την ζήτηση. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από τους αριθμούς των αιτήσεων του Σεπτεμβρίου 2019 που οι πόροι της Δυτικής Μακεδονίας εξαντλήθηκαν σε 33 λεπτά ενώ των Ιονίων Νήσων ήταν διαθέσιμοι για εβδομάδες! Συνεπώς, για την επίτευξη του στόχου του ΥΠΕΝ, περί ανοικτού προγράμματος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, είναι πολύ κρίσιμη η ορθή κατανομή των πόρων. Άλλως η ως άνω διακήρυξη θα πέσει στο κενό.
Ειδικά για τις περιοχές υπό απολιγνιτοποίηση θα ήταν κρίσιμο να δοθούν επιπλέον κεφάλαια και όχι προσαύξηση 10% επί του βασικού ποσοστού επιχορήγησης, έτσι ώστε να αναβαθμιστούν όσο το δυνατόν περισσότερες κατοικίες και όχι να προστεθεί max 6,5% επί της επιχορήγησης στους λιγοστούς τυχερούς που θα προλάβουν να μπουν στο πρόγραμμα. Η Δυτική Μακεδονία, είναι η μόνη περιφέρεια της Ελλάδος που δεν έχει ακτογραμμή, ενώ παράλληλα επικρατούν οι δυσμενέστερες κλιματολογικές συνθήκες στην επικράτεια και στο τελευταίο πρόγραμμα δόθηκαν 10 εκατομμύρια ευρώ που αντιστοιχούσαν σε περίπου 850 ωφελούμενους την στιγμή που η πραγματική ζήτηση είναι πάνω από 20.000 κατοικίες!
Σύμφωνα με τα παραπάνω, πριν ολοκληρωθεί ο αναλυτικός οδηγός εφαρμογής θα πρέπει να μελετηθούν σε βάθος οι βασικοί παράγοντες του και να συμμετέχουν στον σχεδιασμό μηχανικοί με εμπειρία στο πρόγραμμα εξοικονομώ κατ’ οίκον, έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την ομαλή και βέλτιστη λειτουργία και να συμβάλουν στην πραγματική εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων, ακόμη κι αν αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια μικρή καθυστέρηση στην έναρξη του προγράμματος και την υπαγωγή των ενδιαφερομένων σε αυτό, αφού καθίσταται σαφές ότι μεγαλύτερη σημασία έχει η ορθή κατανομή των πόρων και η ουσιαστική επίτευξη του στόχου του ΥΠΕΝ, από την οποιαδήποτε απόκλιση ή καθυστέρηση στην ανακοινωθείσα ημερομηνία έναρξης του προγράμματος.
Νίκος Δαλάκης Αγρονόμος – Τοπογράφος Μηχανικός & Χωροτάκτης – Πολεοδόμος Μηχανικός Msc Σχεδιασμός και διαχείριση πόρων και έργων ανάπτυξης
Τάνια Δαλάκη Αρχιτέκτων Mηχανικός & Χωροτάκτης – Πολεοδόμος Μηχανικός
