Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου:
H δημιουργία ενός η περισσότερων οικισμών σε μια περιοχή για μόνιμη παραμονή των ανθρώπων στις πολύ παλιές εποχές για να έχουν συνέχεια και να αναπτυχθούν προϋποθέτει την ύπαρξη κάποιων ευνοϊκών συγκυριών.
Πολύ περισσότερο ευνοϊκές έπρεπε να ήταν οι συγκυρίες εκείνη την εποχή για την θέση που ο Βασιλιάς ή οι Άρχοντες θα επέλεγαν σαν έδρα τους.
Από ότι αναφέρουν οι ιστορικοί και ιδίως οι γλωσσολόγοι τέτοιες περιοχές ήταν η Ήπειρος, η Δ. Μακεδονία και η Β.Δ. Θεσσαλίας .
Στις περιοχές αυτές είχαν εγκατασταθεί ήδη από το 3000 π.Χ και μετέπειτα οι Πρωτοέλληνες ( Αχαιοί,Αιολείς,Αρκάδες,Ιωνες και Δωριείς) που σταδιακά κατέβηκαν μέχρι το 1200 π.Χ. προς το Νότο κατακλύζοντας την σημερινή Ελλάδα και όχι μόνον .
Να σημειώσουμε από το βόρειο μέρος αυτών των περιοχών ξεκίνησαν πολύ νωρίς οι Φρύγες και πολύ μετά το 1200 ξεκίνησαν οι Μακεδνοι που μέχρι τα μέσα της 1ης χιλιετίας κατοικούσαν στο Βασίλειο της Ορεστίδος.
Και από ότι δείχνουν τα αρχαιολογικά ευρήματα και λένε οι ιστορικοί (Στ. Βυζάντιος κ.α ) μια πόλη των προϊστορικών χρόνων ήταν η Τύρισσα στην θέση που σήμερα βρίσκεται η Κοζάνη που υπήρξε η έδρα του βασιλιά των Τυρρηνών Ελίμου και υπήρχε σαν πόλη τουλάχιστον από τα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ., άγνωστο δε , πότε και από ποίους ιδρύθηκε.
Η θέση που δημιουργήθηκε πρέπει να εξασφάλιζε στους κάτοικους της άφθονη τροφή ,νερό,ασφάλεια,τόνωση του θρησκευτικού συναισθήματος, κ.α.
Η τροφή για να εξασφαλισθεί μια και για την εποχή εκείνη η οικονομία έπαψε να είναι μόνο τροφοσυλλεκτική και κυνηγετική και είχε προχωρήσει προ καιρού στην γεωργοκτηνοτροφική οικονομία .
Χρειαζόταν για την παλιότερη ανάπτυξη της οικονομίας τους δάση με βρώσιμα χόρτα και φρούτα ,ζώα και πουλιά για κυνήγι ,ποτάμια λίμνες και κάθε είδους πηγές για ύπαρξη πόσιμου νερού και όχι μόνον, αλλά και για ύπαρξη άφθονων αλιευμάτων , αλλά για την προηγμένη για τότε οικονομία την γεωργοκτηνοτροφική χρειαζόταν βοσκότοποι και χωράφια
για την εκτροφή και καλλιέργεια αντιστοίχως
Για την τόνωση του θρησκευτικού συναισθήματος κάτι που η ύπαρξη του συντελούσε γι’ αυτό.
Για την ασφάλεια μιας περιοχής που δεν ήταν εύκολα προσβάσιμη σε ανεπιθύμητους επισκέπτες.
Για την εξασφάλιση του βελτιούμενου κλίματος παραμονής στους κρύους χειμώνες αλλά και τα πολύ ζεστά καλοκαίρια μια υπήνεμη θέση για το χειμώνα και κάποιο υψόμετρο για δροσιά σε ζεστό καλοκαίρι .
Θα μπορούσε κανείς να ψάξει και να βρει και άλλες προϋποθέσεις για την δημιουργία και ανάπτυξη ενός οικισμού που μπορεί προοδευτικά να μετεξελιχθεί ένας οικισμός σε χωριό-κωμόπολη -πόλη.
Η θέση της δημιουργίας της Τύρισσα εξασφάλιζε τις προϋπόθεσις που αναφέραμε;
Για να προχωρήσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα μελετήσαμε τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής και της θέσης της Κοζάνης και μαζί με τις άλλες προϋποθέσεις που ήταν απαραίτητες για κατοίκηση και της δώσαμε στην εκπομπή αρχείου που σας παρουσιάζουμε .
2α ΠΡΟΓΟΝΙΚΕΣ ΕΣΤΙΕΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Δ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Σ.ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ
2β ΤΑ ΣΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΤΥΡΙΣΣΑΣ
