Η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι το Πάσχα του καλοκαιριού. Είναι ένα σημαντικό γεγονός που συνδέεται άρρηκτα με την ορθόδοξη ζωή και παράδοση του λαού μας. Ενα πανηγύρι που συνδέεται με τη λαογραφία, τον πολιτισμό, την παράδοση και την πίστη.
Στη Δυτική Μακεδονία το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου έχει το δικό του χρώμα, έχοντας ως επίκεντρο το μοναστήρι της Παναγίας του Μικροκάστρου στη Σιάτιστα και τη γραφική και ιστορική Βλάστη, όπου γίνεται το «αντάμωμα» των απανταχού Βλατσιωτών που κατοικούν σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού, προκειμένου να πάρουν μέρος στην αναβίωση του πατροπαράδοτου εθίμου του «τρανού χορού» στα καταπράσινα λιβάδια του χωριού.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου στο Μικρόκαστρο και το έθιμο των Καβαλάρηδων στη Σιάτιστα
Το Μοναστήρι της Παναγίας Μικροκάστρου αποτέλεσε και φέτος πόλο έλξης χιλιάδων πιστών, τόσο από τη Δυτική Μακεδονία όσο και από άλλες περιοχές. Την Κυριακή παραμονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου τελέστηκε Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός, ενώ ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου τελέστηκε πανηγυρική Θεία Λειτουργία.
Από νωρίς το πρωί του Δεκαπενταύγουστου οι καβαλάρηδες από τη Σιάτιστα κατά τα καθιερωμένα επισκέφθηκαν το μοναστήρι του Μικροκάστρου, όπου και συμμετείχαν στη λειτουργία και στη λιτάνευση της Ιερής Εικόνας.
Το έθιμο των καβαλάρηδων διατηρείται αναλλοίωτο από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και είναι συνδεδεμένο με την ιστορία και τη θρησκεία.
Για τον πανηγυρισμό αυτό στη Σιάτιστα γίνεται ειδική προετοιμασία από τις πρώτες κιόλας ημέρες του Αυγούστου, ενώ ο στολισμός αρχίζει το πρωί της 15ης Αυγούστου.
Οι καβαλάρηδες το πρωί του Δεκαπενταύγουστου με στολισμένα άλογα, συγκεντρώθηκαν, όπως κάθε χρόνο και όλοι μαζί διατηρώντας την παράδοση διέσχισαν το μονοπάτι του βουνό «Καστράκ» και έφτασαν στο μοναστήρι της Παναγίας, όπου έγινε το προσκύνημα και η περιφορά της θαυματουργής Εικόνας.
Στην επιστροφή έκαναν μια στάση στην Εκκλησία του Προφήτη Ηλία και στον αύλειο χώρο της εκκλησίας πραγματοποίησαν ένα μικρό γλέντι με φαγητό, ποτό και χορό.
Το αποκορύφωμα ήταν όπως κάθε χρόνο η μεγάλη παρέλαση μετά την επιστροφή στη Σιάτιστα. Τα άλογα και φέτος παρά την οικονομική κρίση ήταν πολλά και ακολούθησε μεγάλο γλέντι με τη συνοδεία χάλκινων και τη συμμετοχή πλήθους κόσμου.
Ο τρανός χορός στη Βλάστη
Σύμφωνα με την παράδοση ο γεροντότερος Βλατσιώτης σέρνει το χορό και τον ακολουθούν οι άλλοι άνδρες και γυναίκες τραγουδώντας παραδοσιακά τραγούδια που μιλούν για τη χαρά, τη λύπη, την αγάπη και της ιστορίας του τόπου.
Ο μεγάλος χορός κρατάει πολύ και το χαρακτηριστικό του είναι ότι δεν συνοδεύεται από όργανα, αλλά τραγουδούν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες.
Η προέλευση του χορού ανάγεται στα παλιά χρόνια και οι ρίζες του βρίσκονται κάπου στα παλιά ορεινά χωριά, ενώ αποτελεί σημείο αναφοράς για τους απανταχού Βλατσιώτες, όπως τονίζουν οι χορευτές.
Ο Χρόνος
