Μαλακοπή Καππαδοκίας – Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου



Η Μαλακοπή Καππαδοκίας («βαθύ πηγάδι», σημερινό όνομα Ντερίνκογιου) είναι πόλη και επαρχία της επαρχίας Νεβσεχίρ της περιοχής της Κεντρικής Ανατολίας της Τουρκίας
Η περιοχή καλύπτει έκταση 445 τ.χλμ., και το μέσο υψόμετρο είναι 1.300 μέτρα με το υψηλότερο σημείο να είναι το όρος Ερτάς στα 1.988 μέτρα
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Η περιοχή Derinkuyu συνορεύει στα βόρεια με την κεντρική περιοχή Nevsehir, στα βορειοανατολικά με την περιοχή Urgup, στα βορειοδυτικά με την περιοχή Acigol και στα νότια με την επαρχία Nigde.
Είναι πόλη της επαρχίας Νεβσεχίρ, στο κέντρο της περιοχής της Κεντρικής Ανατολίας της Τουρκίας. Βρίσκεται νοτιοδυτικά της Καισάρειας 75 χλμ. και της Νεάπολης 27 χλμ. πάνω στη μεγάλη αρχαία οδό που οδηγεί από το Βυζάντιο στην Περσία και τη Βαγδάτη.
Η περιοχή καλύπτει έκταση 445 τ.χλμ., και το μέσο υψόμετρο είναι 1.300 μέτρα με το υψηλότερο σημείο να είναι το όρος Ερτάς στα 1.988 μέτρα.
ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΠΟΛΕΙΣ & Η ΜΑΛΑΚΟΠΗ
Ευρισκόμενη στην Καππαδοκία, η Μαλακοπή είναι γνωστή για τη μεγάλη πολυεπίπεδη υπόγεια πόλη της Μαλακοπής, .
Η περιοχή της Καππαδοκίας, όπου βρίσκεται η Μαλακοπή, περιέχει πολλές ιστορικές υπόγειες πόλεις, σκαλισμένες σε ένα μοναδικό γεωλογικό σχηματισμό.
Στην περιοχή ανάμεσα στη Καισάρεια και το Νεβσεχίρ έχουν βρεθεί πάνω από 200 υπόγειες πόλεις με τουλάχιστον δύο επίπεδα, με περίπου 40 από αυτές να έχουν τουλάχιστον τρία επίπεδα.
Οι τρωγλοδυτικές πόλεις στη Μαλακοπή και το Καϊμακλί περιέχουν δύο από τα καλύτερα παραδείγματα υπόγειων κατοικιών.
Η αρχαία Eλληνική Μαλακοπή μια από τις «προϊστορικές» υπόγειες πόλεις της Μικράς Ασίας η οποία έχει ιστορία, ίσως, 12.000 χρόνων.
Έχει τουλάχιστον 18 υπόγεια επίπεδα, και περισσότερα από 20 χιλιόμετρα υπόγειες σήραγγες, με τεράστιες κυκλικές πέτρινες πέτρες για «πόρτες», πηγάδια και αεραγωγούς!
Ο σκοπός που δημιουργήθηκαν τέτοιες πόλεις της είναι άγνωστος .
Πολύ πιθανόν έγιναν για να προστατευθούν οι κάτοικοι από κάποιους εισβολείς ή από ακραίες καιρικές συνθήκες
Η υπόγεια πόλη της Μαλακοπής έχει τουλάχιστον οκτώ επίπεδα και βάθος 85 μ. και θα μπορούσε να φιλοξενήσει χιλιάδες ανθρώπους.
Η αρχαιότερη γραπτή πηγή για υπόγειες κατασκευές είναι τα γραπτά του Ξενοφώντα.
Στο Ανάβασις αναφέρει ότι οι άνθρωποι που ζουν στην Ανατολία είχαν ανασκάψει τα σπίτια τους υπόγεια, ζώντας σε καταλύματα αρκετά μεγάλα για να χωρέσουν την οικογένεια, τα κατοικίδια ζώα και τις προμήθειες αποθηκευμένων τροφίμων. Οι δύο πρώτοι όροφοι της υπόγειας πόλης της Μαλακοπής χρονολογούνται από αυτή την πρώιμη περίοδο.
Η δημιουργία της πόλης αποδίδεται στους Χετταίους, τους Φρύγες και τους Πέρσες.
ΤΟ ΌΝΟΜΑ
Derinkuyu (περιοχή [ilçe]) Derinkuyu (Πρώην m υποσυνοικία), Nevşehir
1476, 1946 Melegöbi/Melegöbü
806 Μαλακοπία [Ελληνικά]
Στις αρχές του 20ου αιώνα Τουρκο-ελληνορθόδοξος οικισμός.
Η κατάκτηση της Μαλακοπιάς από Άραβες καταγράφηκε από Βυζαντινούς και Άραβες ιστορικούς.
Στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν ένα από τα σημαντικά κέντρα τουρκόφωνων ορθοδόξων Ελλήνων (Karamanlılar) με πληθυσμό περίπου 2500.
Οι δύο μεγάλες εκκλησίες σώζονται μέχρι σήμερα.
Η υπόγεια πόλη είναι η μεγαλύτερη στην Ανατολία.
– Μαλακοπή -Μαλακοπεί
α («βαθύ πηγάδι»,
Από τη Βυζαντινή εποχή (4ο αιώνα μ.Χ.) έως το 1923 η Μαλακοπή ήταν γνωστή από τους Καππαδόκες κατοίκους ως Μαλακοπέα ,Μελεκοπί ή κοινώς
Μάλα Κοπιά = Μάλα + Κόπτω .
*ΜΑΛΑ [μᾰλᾰ], I. επίρρ., πολύ, πάρα πολύ, υπερβολικά, σε Όμηρ. κ.λπ. 1. επιτείνει τη λέξη με την οποία συντάσσεται, μάλα πολλά, πάρα πολλά, στον ίδ.· μάλα πάντες, μάλα πᾶσαι, μάλα πάντα, όλοι μαζί, καθένας, στον ίδ.· μάλ’ ἀσκηθής, εντελώς σώος από τραυματισμό, σε Ομήρ. Οδ.· ἀβληχρὸς μάλατοῖος, τόσο πολύ αδύναμος, στο ίδ.· ομοίως στην Αττ., μάλαδὴ πρεσβύτης, πολύ ηλικιωμένος, σε Ξεν.· μάλα γέ τινες ὀλίγοι, σ
*ΚΟΠΗ : [<αρχ. κοπή < κόπτω]. ▻ θηλ. εν. ονομ. & αιτ. & κλητ. ουσ. κοπή. Γένος, θηλυκό. η κοπή. της κοπής. την κοπή, την .. *
κόπτω (από τη √ΚΟΠ)· μέλ. κόψω, αόρ. αʹ ἔκοψα, παρακ. κέκοφα, Επικ. μτχ. κεκοπώς — Παθ., μέλ. κεκόψομαι, αόρ. βʹ ἐκόπην, παρακ. κέκομμαι· I. 1. πλήττω, χτυπώ, κατατοτροπώνω, γκρεμίζω, σε Ομήρ. Οδ.· κόψε μιν παρήιον, τον χτύπησε στο πηγούνι, σε Ομήρ. Ιλ. 2. κατακόπτω, αποκόπτω, σε Όμηρ. κ.λπ.· κ. δένδρα, κόβω δένδρα, σε Θουκ. ,Κατατροπώνω .
– Ντερίνκογιου
Σημερινό όνομα
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΩΣ ΣΤΟ 1922
Ο πληθυσμός της Μαλακοπής ήταν μεικτός και περιλάμβανε Χριστιανούς
Ορθόδοξους και Μουσουλμάνους.
Κατά τον Κοντογιάννη η Μαλακοπή: είχε κάτοικοι 4.000, Έλληνες 2.000».4
Στο περιοδικό Ξενοφάνης: «Μαλακοπή: κατώκουν 1.700 Έλληνες και 800 Τούρκοι…
Μαραβελάκης Μ.–Βακαλόπουλος Α.: «Η Μαλακοπή είχε 600 Ελληνικάς Ελληνοφώνους οικογένειες εκ των οποίων αι 200 ήσαν εγκατεστημέναι μονίμως εν Κωνσταντινουπόλει…»
ΙΣΤΟΡΙΑ
— Χετταίοι
Γύρω στον 18ο αιώνα π.Χ. μι. αναφέρεται στην εγκατάσταση αυτής της επικράτειας από τους Χετταίους.
–Μήδοι
Στους επόμενους αιώνες, η γη της Καππαδοκίας πέρασε από τους Μήδους
–Αρμένιοι
στους Αρμένιους
–Πέρσες
στους Πέρσες και
— Μακεδόνες.
τους Μακεδόνες.
–Ρωμαίοι
Τον 1ο αιώνα μ.Χ μι.
Η Καππαδοκία έγινε επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, και σε αυτό το σημείο ξεκίνησε η εξάπλωση του Χριστιανισμού εδώ.
— Βυζάντιο
Αργότερα τα εδάφη αυτά πέρασαν στο Βυζάντιο.
Από τη Βυζαντινή εποχή (4ο αιώνα μ.Χ.) έως το 1923 η Μαλακοπή ήταν γνωστή από τους Καππαδόκες κατοίκους ως Μαλακοπέα.
Η υπόγεια πόλη επεκτάθηκε σε μεγάλο βαθμό κατά τη μέση Βυζαντινή περίοδο για να χρησιμεύσει ως καταφύγιο από τις επιδρομές των Ουμαγιαδικών Αραβικών και Αβασιδικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια των Αραβοβυζαντινών πολέμων (780-1180).
Η πόλη περιείχε καταστήματα τροφίμων, κουζίνες, πάγκους, εκκλησίες, πρέσες λαδιού και κρασιού, φρεάτια, πηγάδια, και ένα θρησκευτικό σχολείο.
Η πόλη συνέχισε να χρησιμοποιείται ως προστασία από τις Μογγολικές επιδρομές του Ταμερλάνου τον 14ο αιώνα.
] Μετά την κατάληψη της περιοχής από τους Οθωμανούς οι πόλεις χρησιμοποιήθηκαν ως καταφύγια.
–Σελτζούκοι Τούρκοι
Από τον 11ο αιώνα, η περιοχή εποικίστηκε από τους Σελτζούκους, στη συνέχεια από τους Οθωμανούς και από το 1923,
Ακόμη και τον 20ό αιώνα οι κάτοικοι της πόλης, οι Έλληνες της Καππαδοκίας, εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν τις υπόγειες αίθουσες για να ξεφύγουν από περιοδικά κύματα Οθωμανικών διώξεων.[
Τελικά όταν υποχρεώθηκαν να φύγουν το 1923 με την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας οι σήραγγες εγκαταλείφθηκαν.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Οι Έλληνες Χριστιανοί Ορθόδοξοι, κάτοικοι της κωμόπολης, υπάγονταν στη Μητρόπολη του Ικονίου.
–Άγιοι Θεόδωροι
Ο αρχαιότερος ναός της περιοχής είναι των Αγίων Θεοδώρων, ο οποίος σώ-
ζεται μέχρι σήμερα.
Κατασκευάσθηκε το 970 από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιωάννη Τσιμισκή, βρίσκεται στην Κάτω συνοικία και ανακατασκευάστηκε το έτος 1844, επάνω στα ερείπια της παλιάς Βυζαντινής εκκλησιάς
Πρόκειται περί τρίκλιτης Βασιλικής με τρούλο φτιαγμένη από ηφαιστειογενή ντόπια μαύρη πέτρα .
–Αγίου Ανάργυροι
Στην πόλη υπήρχε και ο ναός των Αγίων Ανάργυρων
— Ναός των Ταξιαρχών.
Το έτος 1858 δημιουργήθηκε στην Άνω συνοικία και ο ναός των
Ταξιαρχών.
Οι ναοί αυτοί χτισθήκαν με ντόπια ηφαιστειογενή πέτρα.
Βεβαίως,
στην περιοχή υπάρχουν και άλλες εκκλησίες όπως,
οι Άγιοι Ανάργυροι
ο Άγιος Φίλιππος,
η Αγία Κυριακή,
ο Άγιος Ιωάννης,
ο Άγιος Βασίλειος.
Υπήρχαν επίσης ..
ΠΑΙΔΕΙΑ
1840
Το πρώτο Ελληνικό σχολείο εμφανίζεται το 1840 που λειτουργεί σε ένα δωμάτιο στη συνοικία Χασεκή, κοντά στην οικία Αγγελή Κιορπόγλου, το οποίο λεγόταν «Αρά Οτασή»και χρησίμευε παλιότερα σαν ξενώνας των κυβερνητικών υπαλλήλων ή χωροφυλάκων ή των προσερχόμενων για την είσπραξη φόρων
1847
Δεύτερη αναφορά,γίνεται για ύπαρξη σχολείου το 1847 που ανήγειραν οι κάτοικοι στο στο κέντρο της κωμόπολής τους, πίσω από την αγορά, ωραίο λιθόκτιστο σχολείο, που είχε τέσσερις ευρύχωρες αίθουσες (με υπόγειο) από τις οποίες οι δυο για διδασκαλία μαθημάτων, μια για συνεδριάσεις της Δημογεροντίαςν ομαζόμενη γι’ αυτό «συνοδικόν» και μια αίθουσα τελετών σε έκταση 450 τ.μ.
Μετα την την ανέγερσιν του κτιρίου εσχηματίσθηκαν δυο σχολαί. Η Δημοτική με 5 τάξεις εντη αριστερά πλευρά του σχολείου και η Ελληνική με τέσσερις τάξεις εν τη δεξιά…».
Σχολείο ΕλληνικΌν & Αλληλοδιδακτικό»
Το 1856, ο Νικόλαος Ρίζος, στα «Καππαδοκικά» μας πληροφορεί πως «… οι χριστιανοί ομιλούσι την απλοελληνικήν ατελώς ωκοδόμησαν δε εσχάτως σχολείον Ελληνικόν» (το οποίο ανήκε στη δεύτερη βαθμίδα εκπαίδευσης και ήταν τριτάξιο) και Αλληλοδιδακτικό» (στο οποίο ο δάσκαλος χώριζε τους μαθητές σε ομάδες ανάλογα με την επίδοσή τους και στις οποίες δίδασκαν οι πιο καλοί μαθητές, “οιπρωτόσχολοι”), υπό τη διεύθυνση των «αειμνήστων της κοινότητος διδασκάλων Σιλβέστρου ιερομονάχου, εκ των πρώτων τροφίμων της θεολογικής σχολής της Χάλκης, Ιορδάνου Στανίδου, πεφωτισμένου και ενθουσιώδους σκαπανέως της εκπαιδεύσεως, τελειόφοιτου της Μεγάλης του Γένους Σχολής σχολαρχούντος Ευσταθίου του Κλεόβουλου, του Βασιλείου Ιωαννίδου και άλλων ανταξίων αυτών επιζώντων, ουκολίγον συνεβάλλετο προς κατάρτισιν των κατοίκων καθώς και των περιοίκων…», και στο οποίο αναφέρουν πως
Εις το σχολείο εστεγάζοντο δυο τάξεις νηπιαγωγείου και οκτώ τάξεις δημοτικού και ημιγυμνασίου (το οποίο αποτελούσε τη μεγαλύτερη βαθμίδα εκ-παίδευσης, σε στενά τοπικά πλαίσια, στο οποίο οι μαθητές υποβάλλονταν σε εξετάσεις δυο φορές το χρόνο). Εδίδασκον δε 7-8 διδάσκαλοι και εφοίτων 400 μαθηταί και μαθήτριαι…».
Επίσης, ο ιατρός Συμεών Φαρασόπουλος το 1895 σημειώνει πως, «… Μαλακοπή, κωμόπολις… εξ ων 1600 Χριστιανοί Ορθόδοξοι διατηρούντες Αστικήν σχολήν (δηλαδή το δημοτικό σχολείο με τέσσερις αρχικά και επτά τάξεις αργότερα) και Παρθεναγωγείον… Τα εκπαιδευτήρια ταύτα διευθύνονται υπό τριών διδασκάλων και μιας ή δυο ενίοτε διδασκαλισσών…»,
Ενώ σύμφωνα με μια άλλη καταγεγραμμένη πληροφορία στις αρχές του 20ου αιώνα στη Μαλακοπή υπήρχαν Δημοτικό και Επτατάξιο Γυμνάσιο.
Επιπρόσθετα, στο «Εγκόλπιο Ημερολόγιο υπέρ των σχολών της κοινότητος
Μαλακοπής του 1922» διαβάζουμε: «η προ εβδομηκονταετίας δε συσταθείσα ελ-ληνική σχολή υπό την διεύθυνσιν των αειμνήστων της κοινότητος διδασκάλων…ουκ ολίγον συνεβάλλετο προς κατάρτισιν των κατοίκων και των περιοίκων. Εις
τα εκπαιδευτήρια αυτής, νεώτατα και περίβλεπτα κτίρια, λειτουργούσιν αρτιώτα-τα επτάτακτος αστική σχολή μετά πενταταξίου Παρθεναγωγείου, έχουσε τελείως Εξησφαλισμένην την συντήρησιν εκ των προσοδοφόρων κτημάτων εν τε Μαλα-κοπή και εν Κωνσταντινουπόλει υπό των φιλοτίμων κατοίκων ή σωματείων καιαδελφοτήτων αυτής ιδρυθέντων ή εξαγορασθέντων…».
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΗ
* Πρωτογενής παραγωγή
Υπήρχε πρωτογενής παραγωγή οι κάτοικοι της Μαλακοπής ασχολιόταν με τη γεωργία,την κτηνοτροφία, την πτηνοτροφία, τη μελισσοκομία, την αμπελουργία.
*Δευτερογενής παραγωγή
Υπήρχαν μικρές βιομηχανικές μονάδες οι οποίες περιλάμβανε αλευρόμυλο πετρελαιοκίνητο, ελαιόμυλο, πετρελαιοκίνητο, μικρά λατομεία και τις οικοτεχνίες κατασκευής χαλιών με αργαλειούς.
*Εμπόριο
Η Μαλακοπή διέθετε μια πλούσια αγορά που εξυπηρετούσε όχι μόνο τους κατοίκους της αλλά και το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού της επαρχίας.
Υπήρχαν έμποροι που διατηρούσαν καταστήματα όπως:υφασματέμπορος, ψιλικατζής, μπακάλιδες κρεοπώλες, κουρείς.Μικροεπαγγελματίες παροχής υπηρεσιών , τεχνίτες οικοδόμοι, σιδεράδες, ελαιοχρωματιστές, μαραγκοί,τσαγκάρηδες,ράπτες, ράπτρια, γανωτζήδες , φωτογράφος,ωρολογάς. Επιπλέον οι αγροφύλακες ταχυδρομική υπηρεσία,δημόσιες και κοινοτικές υπηρεσίες.
Ακόμη έβρισκε κανείς καφενεία και ένα χάνι-πανδοχείο.
Υπήρχε γιατρός , πρακτικές μαμές φαρμακοποιός. κτηνίατρος και έναν πρακτικός οδοντίατρο,όπως και δύο γυναίκες που εκτελούσαν χρέη μαμής.
Λόγω οικονομικών δυσχερειών, ένα μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στην Πόλη ή σε άλλες χώρες του εξωτερικό
ΕΚΔΙΩΞΗ
Οι κάτοικοί της τη στιγμή της Ανταλλαγής ήταν:
Έλληνες 220 οικογένειες (765 άτομα) και Τούρκοι 800άτομα περίπου».Με τη Συνθήκη της Λοζάνης στις 30 Ιανουαρίου1923 και στις μετέπειτα συμφωνίες, από
τον Οκτώβριο 1924 έγινε υποχρεωτική ανταλλαγή ελληνοτουρκικών πληθυσμών.
Οι κάτοικοι των περιοχών της Καππαδοκίας άφησαν τις λατρευτές τους πατρογονικές εστίες στις γενέτειρες πόλεις και χωριά και βάδισαν στο άγνωστο ως πρόσφυγες.
Πήραν μαζί τους ιερές βυζαντινές εικόνες,άμφια,ιερά σκεύη χρυσά ή αργυρά, βιβλία από τις βιβλιοθήκες των σχολείων, σπάνιες εκδόσεις, χάρτες, πίνακες κ.λπ. και τα μετέφεραν στην Ελλάδα.
.Οι κάτοικοι της Μαλακοπής αναχώρησαν από την πατρίδα τους στις 16Σεπτεμβρίουτου 1924.
Πήραν μαζί τους ότι απαραίτητα πράγματα μπορούσαν και ξεκίνησαν με κάρα, διανύοντας τη διαδρομή Μαλακοπή-Νίγδη-ΟυλούκΙσλά. Στη συνέχεια επιβιβάσθηκαν στα τρένα, με τελικό προορισμό το λιμάνι της Μερσίνας. Από εκεί και μετά από πέντε ημέρες ταξίδι,με πλοίο έφθασαν στο λοιμοκαθαρτήριο του Αγίου Γεωργίου στον Πειραιά, όπου παρέμειναν επιτηρούμενοι για 17 ημέρες.
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Στη συνέχεια διασκορπίστηκαν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας: στη Θεσσαλονίκη, με τρένα,αρχικά, έφθασαν στο Χαρμάνκιοϊ,περιοχή Ελευθέριο-Κορδελιό, όπου έμειναν,προσωρινά, σε έναν εγκαταλειμμένο συνοικισμό, με 560 ξύλινα παραπήγματα των γαλλικών στρατευμάτων του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου και στη συνέχεια πήγαν σε διάφορες περιοχές,Τούμπα,Συκιές, Νεάπολη, Γιαννιτσά, Δράμα, Καβάλακ.ά.–Μαλακοπή Πυλαίας Η Μαλακοπή αποτελεί συνοικία της νοτιοανατολικής πλευράς του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης που έλαβε το όνομά της από την μικρασιατική πόλη Μαλακοπή της Καππαδοκίας. Διοικητικά το μεγαλύτερο κομμάτι της περιοχής ανήκει στο Δήμο Πυλαίας, ωστόσο το βόρειο κομμάτι βρίσκεται στο Δήμο Θεσσαλονίκης.
ΣΉΜΕΡΑ
Σύμφωνα με την απογραφή του 2010, ο πληθυσμός της επαρχίας είναι 22.114 άτομα από τους οποίους οι10.679 ζουν στην πόλη του Ντερίνκογιου
Το 2018 είχε 20786 κατοίκους

Σχολιάστε

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.