Του Σταύρου Π. Καπλανογλου Σπάρταλη εκ πατρός:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Σελεύκια της Πισιδίας με την επωνυμία η Σιδηρά ήταν μια αρχαία πόλη που βρισκόταν σχετικά κοντά στην Σπάρτη της Μικράς Ασίας από αυτή την πόλη σήμερα υπάρχουν μόνον ερείπια.
Οι πιο κοντινοί κατοικήσιμοι οικισμοί σήμερα.
Στα Βόρεια υπάρχει ένα μικρο χωρίο με 86 κατοίκους το Σελέφ έτσι τουλάχιστον
λεγόταν μέχρι το 1916 το σημερινό Bayat köy που βρίσκεται 2 χλμ βόρεια των ερειπίων της Σελεύκειας και ο δεύτερος οικισμός μια μικρή κωμόπολη 2200 κάτοικων περίπου είναι το σημερινό Κολεονού που που βρίσκεται νότια των ερειπίων σε ίδια περίπου απόσταση των 2 χλμ.
Κάποια στιγμή με την προέκταση της Σιδηροδρομικής γραμμής Σμύρνης ,Αϊδινίου μέχρι το Εγιρδήρ που έγινε στις αρχές του προηγούμενου αγώνα 1911 σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της
Σπάρτης Μουσουλμάνους και Χριστιανούς έγινε το Κουλεονού ( Kuleönü ).
Ήταν ο σταθμός επιβίβασης και αποβίβασης των κάτοικων της , αλλά και κέντρο διακίνησης των διαφόρων εμπορευμάτων πρωτεύουσας της περιοχής που τότε είχε περίπου 50000 κατοίκους .
Δεν έφτανε βεβαία μέχρι την Σπάρτη που βρισκόταν 12 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Σταθμού , παρουσιάζοντας τεράστια κίνηση για το μέγεθος του.
Αυτό κράτησε μέχρι την επέκταση της γραμμής το 1930 στην πόλη της Σπάρτης όποτε ο σταθμός υποβαθμίστηκε .
Ο σταθμός αυτός προσωπικά σε μένα και την οικογένεια μας αποτελεί πηγή θλιβερής μνήμης μιας και ο συνονόματος πάππους μου Σταύρος Καπλάνογλου ηλικίας τότε μόλις 46 χρόνων βρίσκει φρικτό θάνατο ,επιστρέφοντας μετά από ένα εμπορικό ταξίδι με το τραίνο από το Βουρδούρι ( Burdur ) οποίου είχε μεταβεί για εμπορικούς σκοπούς ,βιάζεται να κατέβει πριν την ακινητοποίηση του τραίνου και το παλτό του μπλέκεται στις ρόδες του, παρασύροντας στον θάνατο ,αφήνοντας ορφανά τα 5 παιδιά του και χήρα την γυναίκα του Ανδρονίκη.
Ο πατέρας μου Παντελής ήταν μόλις 3 χρόνων.
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ Η ΣΕΛΕΥΚΙΑ
Επειδή το Κολεονού αποτελούσε σταθμό τα τελευταίο χρόνια παραμονής των Ελλήνων και σήμερα είναι ο μεγαλύτερος οικισμός θα το πάρουμε σαν σημείο αναφοράς για προσδιορίσουμε την ακριβή θέση του, οως και την θέση της αρχαίας πόλης.
Η απόσταση από την Σπάρτη ήταν όπως ήδη έχουμε πει 15 χλμ .Το Ατάμπευ που βρισκόταν βόρεια ήταν 10 χλμ το Βουρδούρι 43 χλμ το Ντινέρ 61 χλμ ,το Εγιρδήρ 24 χλμ τ, το Ουλουμπορλού 66 χλμ την Αντιόχεια 109 χλμ και την Αττάλεια 139 χλμ
. Το Κουλεονού ( Kuleönü ), το οποίο ιδρύθηκε σε μια πολύ μεγάλη περιοχή, έχει μια θέση που ελέγχει τους δρόμους που συνδέουν την Σπάρτη με τις γύρω επαρχίες και περιοχές με 350.000 στρέμματα γης.
Αποτελέσματα ερευνών στο τέλος της πεδιάδας που βρίσκεται ο οικισμός προς την πλευρά του όρους Ιν ( İn ), έδειξαν ότι η περιοχή αυτή ειχε οικισμούς ακόμη και στους προϊστορικούς χρόνους
Στα όρια του χωριού Σελέφ (Bayat ) , 2 χλμ. από το Κουλεονού ( Kuleönü ) , υπάρχουν τα ερείπια της αρχαίας πόλης Σελεύκειας , η οποία συνδέεται με το βασίλειο των Σελευκιδών της Αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου , τα ερείπια της Σελεύκειας είναι γνωστά σήμερα ως «Ερείπια του Κάστρου του Όρους Άσαρ».
Το Κουλεονού ( Kuleönü ), ήταν σημαντικό κέντρο παραγωγής γεωργικών προϊόντων και μεταφοράς τόσο στην προϊστορία, όσο και κατά τους πρώτους και μεσαιωνικούς χρόνους.
Ήταν η πιο σημαντική πόλη της ευρύτερης πεδιάδας που τροφοδοτεί την Σπάρτη και κυρίως με σιτηρά (ο σιτοβολώνας της ).
ΤΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΗΣ
Από την ίδρυση της πόλης ο οικισμός ,με μικρές μετατοπίσεις είχε τα εξής ονόματα :
Σελεύκεια , Σελεύκεια η Σιδηρά , Κλαουδιουσελεύκεια , Σελέφ , Μπαγίατ , Κουλεονού ( Kuleönü ).
* Η ονοματολογία της αρχαίας πόλης προήλθε ως εξής.
– Σελεύκεια -Seleuceia, Seleukeia,
Δόθηκε το όνομα του ιδρυτή της Σέλευκο Α’ Νικάτορα ή τον Αντίοχο Α’ Σώτηρα για την προστασία του στρατιωτικού δρόμου στη βόρεια Πισιδία.
– Σελεύκεια η Σιδηρά
Επειδή υπήρχαν πολλές πόλεις με το όνομα Σελεύκεια για διάκριση από την αρχαιότητα δόθηκε η προσωνυμία << Σιδηρά >.>,λόγω του ορυχείου σιδήρου που υπήρχε στην περιοχή ή ενδεχόμενα των πολλών σιδηρουργίων που υπήρχαν στην πόλη .
Μια άλλη άποψη αποδίδει την προσωνυμία στον Ιεροκλή, που έζησε τον 7ο αιώνα μ.Χ. ότι δηλαδή , πρόσθετε το όνομα Σίδερα (Σιδερένιο) στο τέλος του για να αποφύγει τη σύγχυση με άλλες Σελεύκειες όταν μιλούσε για τη Σελεύκεια στην Πισιδία.
Όλες οι λατινικές αποδόσεις ονόματος Seleukeia hê Sidêra, Seleucia Ferre a, Seleucia Sidera , έχουν να κάνουν με την αρχική Eλληνική ονομασία
– Κλαουδιουσελεύκεια -Claudioseleucia, Klaudioseleukeia
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κλαυδίου (41-54μ.Χ. ), το όνομα της πόλης άλλαξε σε Claudia Seleukeia, και στη συνέχεια προστέθηκε Σιδηρα στο τέλος για να αποφευχθεί η σύγχυση με τις πόλεις με το ίδιο όνομα στην περιοχή. .
* Του μικρού οικισμού που βρίσκεται βόρεια
– Σελέφ -Selef köy
Η νέα ονομασία έλαβε υπόψιν ότι πολύ κοντά βρισκόταν η Σελεύκεια με περικοπή των 3 τελευταίων γραμμάτων έγινε Σελέφ– κεια
– Μπαγίατ -Bayat
Προφανώς η Σελευκιδών ήταν κάτι παλιό ,κάτι <<μπαγιάτικο >> λέξη που έχει μείνει από την Τουρκικη γλώσσα σαν δάνειο στην Ελληνική
*Του μεγάλου οικισμού και σταθμού του τραίνου
– Κουλεονού ( Kuleönü )
Η λέξη έχει σχέση με την περιτείχιση της Σελεύκειας της Σιδηράς το κάστρο πόλη στην Τουρκική γλώσσα kule =Πύργος & kale = Κάστρο και με την πρόσθεση της λέξη köy=χωρίο και σύντμηση χάριν ευωχίας φθάνουμε στην λέξη Kule+köy.
