Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αρχαίες πηγές γι αυτή την πόλη αναφέρουν ότι η Όλβια, ήταν ένα «ισχυρό κάστρο»για το οποίο η τοποθεσία ήταν πάντοτε αντικείμενο συζήτησης, ιδρύθηκε μέσα και γύρω από το στόμιο του ΑRAPSU . Οι παχύρρευστες πρώτες οχυρώσεις και οι αποβάθρες δείχνουν ότι η Όλβια ήταν ένας παράκτιος οικισμός όπου τα σκάφη μπορούσαν να ελλιμενίσουν. Είναι ένας μικρός οικισμός που χτίστηκε από τους Σολύμους που ζούσαν στην Τέρμησσο για εμπορικούς και μεταφορικούς σκοπούς.
Υπάρχουν και άλλες πόλεις με το ίδιο όνομα που κάποιες τις συνδέουν οι ‘’Λαοί της Θάλασσας
Πόλη συνδεδεμένη με τους καταρράκτες της Αττάλειας
Για την πόλη γράφει και ο Στράβων :
Μετά Φασηλίδα δ’ έστιν η Ολβία, της Παμφυλίας αρχή, μέγα έρυμα, και μετά ταύτην ο Καταρράκτης λεγόμενος, αφ’ υψηλής πέτρας καταρράττων ποταμός πολύς και χειμαρρώδης, ώςτε πύρρωθεν ακούεσθαι τον ψόφον.
Είτα πόλις Αττάλεια, επώνυμος του κτίσαντος Φιλαδέλφου, και οικίσαντος εις Κώρυκον πολίχνιον άλλην κατοικίαν, όμορον και μικρών περίβολον περιθέντος.
Φασί δ’ εν τω μεταξύ Φασηλίδος και Ατταλείας δείκνυσθαι Θήβην τε και λυρνασσόν, εκπεσόντων εκ τού Θήβης πεδίου των Τρωϊκών Κιλίκων εις την Παμφυλίαν εκ μέρους, ως είρηκε Καλλισθένης
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ
Η Όλβια (Αρχαία Ελληνική: Ὀλβία ) ήταν η δυτικότερη πόλη στην ακτή της αρχαίας Παμφυλίας , την οποία ορισμένοι αρχαίοι συγγραφείς τοποθετούν στη Λυκία .Μέτα από που δημοσιεύσαμε αναφερόμενοι στην Αττάλεια και δεχόμενοι την ακρίβεια του Πτολεμαίου σε όσα αναφέρει για την Όλβια, την Αττάλεια, και τους Καταρράκτες. Που δίνει και συντεταγμένες
Με σημερινές τιμές δίνει την Όλβια περίπου 7 με 9 χλμ. δυτικά των καταρρακτών όπως ήταν στις αρχές του 20ου αιώνα και την Αττάλεια 10 με 12 χλμ βορειοανατολικά της Αττάλειας (Σήμερα μετά από ανθρώπινη παρέμβαση έγινε εκτροπή της κοίτης που μεταφέρθηκε ανατολικότερα )
Οι καταρράκτες βρίσκονται σήμερα μέσα στην πόλη της Αττάλειας
– Στο κολάζ φωτογραφιών κάνουμε χρήση και πάλι στο χάρτη του 1689 μ.Χ. που στηρίχθηκε στις συντεταγμένες του Πτολεμαίου και φαίνεται η παλιότερη ροή του ποταμού. Η σύγχρονη πόλη Αττάλεια, καταλαμβάνει όλο το παραλιακό μέτωπο δυτικά και ανατολικά των καταρρακτών του ποταμού Duden Su. (αρχαία Ελληνικά , ποταμός Καταρράκτες ¨που βρισκόταν ανατολικά της Όλβιας.
Να επαναλάβουμε ότι :
– Ο Στράβων αναφέρει την Όλβια ως την πρώτη πόλη στην Παμφυλία, μετά τον ποταμό Καταρράχτες και, στη συνέχεια, την Αττάλεια, μια πόλη όπως γράφει που ιδρύθηκε από τον Άτταλο Β ‘. Φιλάδελφος ( 220π.Χ. – 158 π.Χ) βασιλιάς της Περγάμου.( Όπως είδαμε στο αρχαίο κείμενο που αναφέρουμε στην εισαγωγή )
Σε άλλο σημείο γράφει ότι η Όλβια ήταν ένα ισχυρό φρούριο και οι κάτοικοί του αποίκισαν την πόλη Cydrema. ( Κύκυμα ? ) της Λυκίας.
– Ο Πτολεμαίος το τοποθετεί μεταξύ της Φασέλη και της Αττάλειας
Ο Πτολεμαίος αναφέρει την Όλβια την Αττάλεια, και τους Καταρράκτες. Με τις συνταγμένες που δίδει συμφωνεί απόλυτα με την σειρά του Στράβωνα. Με σημερινές τιμές δίνει την Όλβιες περίπου 7 με 9 χλμ. δυτικά των καταρρακτών και την Αττάλεια 10 με 12χλμ βορειοανατολικά
– Ο Πλίνιος
Ο Πλίνιος αναφέρει την Όλβια, αλλά όχι την Αττάλεια,, αν και αναφέρεται στους Καταρράκτες. Συμπέρασμα πιθανόν η Αττάλεια να ήταν υποδεέστερη της Όλβια.
Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΚΑΤΑΡΑΚΤΗΣ – Düden Stream
.Ο Στράβων περιγράφει ότι οι Καταρράκτες πέφτουν από ψηλό βράχο και ο θόρυβος του καταρράκτη ακούγεται από μεγάλη απόσταση. Δεν διευκρινίζει όμως ότι πέφτει στη θάλασσα.
Η ονομασία “Καταρράκτης” σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη “Καταρράκτης” του γεωγράφου
Ἀπ’ τό καταρρήγνυμι (=σπάζω) κατά + ρήγνυμι
καταρράκτης < καταρράσσω αυτό που ρέει ραγδαία ,η ορμητική πτώση του νερού ενός ποταμού από μεγάλο ύψος, η οποία προκαλείται από την ανώμαλη διαμόρφωση του εδάφους με μεγάλες υψομετρικές διαφορές
Οι καταρράκτες συνδέονται με τον ομώνυμο ποταμό της Παμφυλίας μια και βρισκόταν στην ροή του (σημερινός Düden Stream )
Ο ποταμός αυτός πηγάζει από τις περιοχές της Πισιδίας Bucak και Β.Δ. της Αττάλεια το Korkuteli. όπου και οι λεκάνες απορροής
Ο ποταμός αυτός εκβάλλει στην Μεσόγειο στον Παμφυλιακό κόλπο στην περιοχή Lara
Όπως φαίνεται, αυτό το ρεύμα έδωσε ζωή στην Όλβια παλιότερα και στην συνέχεια στην στην Αττάλεια και στα περίχωρα της σε κάθε περίοδο της ιστορίας, όπως και ο ποταμός Νείλος στην Αίγυπτο. Αν δεν ήταν αυτό το ποτάμι, οι πόλεις της Αττάλειας και της Πέργης μπορεί να μην είχαν γίνει τόσο μεγάλες Ο καταρράκτης, που σχηματίστηκε από αυτό το Düden Stream, το οποίο τώρα δίνει ζωή στην Αττάλεια, δίνει μια όμορφη θέα στο πάρκο Düden και τα περίχωρα του στον δρόμο Lara.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 1922
Ο χώρος ήταν ακατοίκητος και την ίδια εποχή η Αττάλεια λίγα χλμ μακρυά είχε 40000 εκ των οποίων 14000 ήταν Έλληνες.Ο χώρος της αρχαίας Όλβια ενσωματώθηκε στην Αττάλεια μετά το 1970 όταν άρχισε η αλματώδης ανάπτυξη της λόγω του τουρισμού
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Όπως θα δούμε στην συνέχεια υπήρχαν στην αρχαιότητα πολλές αρχαίες Ελληνικές πόλεις που έφεραν το όνομα Όλβια μια λέξη απολύτως Ελληνική που έχει σχέση με την Ελιά.
— Προϊστορικούς χρόνους ( eleiva )
Ερευνητές εκτιμούν ότι η Όλβια στους προϊστορικούς χρόνους έφερε την ονομασία ( * elaíwa ) που είναι πρωτοελληνική λεξη που λίγο αργότερα οι Τυρρηνοί – Ετρούσκοι την μετεφεραν σαν ( eleiva ) και από τους Λατίνους έγινε Ολιβα – Ελιά
Να σημειώσουμε 3 γειτονικοί λαοί που βρισκόταν κοντά στην Όλβια της Παμφυλίας τον 12ο αιώνα π.Χ αποίκισαν την Ιταλική χερσόνησο ,και τα νησιά της Κορσικής και Σικελίας, ανήκαν στους ‘’ Λαούς της Θάλασσας “ και μάλιστα ίδρυσαν εκεί και πόλεις με το όνομα Όλβια.
Ήταν οι SARDEN που προερχόταν από τις Σάρδεις της Μ. Ασίας και αποίκησαν την Σαρδηνία ,Οι κάτοικοι της Σαγαλασσού της Πισιδίας (SGL ) που βρίσκεται στην βόρεια πλευρά της οροσειράς του Ταύρου και αποίκισαν την Σικελία και Τυρρηνοί (TRS ) ή Ετρούσκοι που από μελέτες του DNA έχει αποδειχθεί ότι κατοικούσαν στην περιοχή της Σμύρνης και της Λήμνου που αποίκισαν την κεντρική Ιταλία
Σε λεξικά της αρχαιοελληνικής γλώσσας γράφει : ἐλαία < (κληρονομημένο) πρωτοελληνική *elaiwa απ’ όπου και η μυκηναϊκή (e-ra-wa). Μάλλον δάνειο μεσογειακής, προελληνικής πηγής το οποίο έδωσε και την παλαιά αρμενική blh (ewt)
— –Ολμπα
Ο Στέφανος του Βυζαντίου ισχυριζόταν ότι βρισκόταν στην επικράτεια των Σολυμών και το πραγματικό της όνομα ήταν Όλμπα . αλλά από ότι φαίνεται μπέρδεψε την Όλμπια με την πόλη της Πισιδίας Όλμπασα
–350 π.Χ. Ολβια ( Olbía)
Σε επιγραφή του 350 Π.χ. που βρέθηκε στην περιοχή αναφέρεται το όνομα Όλβια που στην λατινική γλώσσα στην βιβλιογραφία μεταφέρθηκε σαν Οlbia (Όλμπια )
— 1928 μ.Χ. Hurma & Hurma tepesi
Το 1928 ο οικισμός που υπήρχε ήχε το όνομα Hurma και σήμερα ένα σημείο της τότε συνοικίας αποκαλείται Hurma tepesi
Το Hurmatepesi είναι στην πραγματικότητα το όνομα της αρχαίας ακρόπολης Ολβια που βρισκόταν κοντά στο χωριό
— 2020 μ.Χ..Hurma mah Konyaaltı
Στην θέση της αρχαίας Όλβια που σήμερα αποτελεί μια συνοικία της Αττάλειας που λέγεται Hurma mah Konyaaltı
ΑΛΕΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΟΝΟΜΑ
ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΟΛΒΙΕΣ
—Αναφορές της Όλβιας από αρχαίους συγγραφείς
* Ο Στράβων1. Ο Στράβων μιλά για το όνομα της πόλης Όλβια και λέει ότι το κατέχουν πολλές αρχαίες Ελληνικές πόλεις ,λέει συγκεκριμένα σε ελεύθεροι μετάφραση :
΄΄Η Όλβια είναι , πόλη ς Λυγιστική ,ο πολίτης λέγεται Ολβιοπολιτης και Ολβιανοί,
Κοντά της βρίσκεται κοντά στο Ολβιανόν όρος
Δεύτερη πόλη είναι στον Πόντο.
Τρίτη στην Βιθυνία που πήρε το όνομα από την νύμφη Ολβιανός
Τετάρτη στην Παμφυλία για την οποία ο Φίλων λέει ότι δεν ανήκει στην Παμφυλία άλλα ότι είναι
πόλη των Σολύμων και δεν την ονομάζει Όλβια άλλα Όλβια και οι πολίτες Ολβαιοί ή Ολβιος ή Όλβια
Η πέμπτη βρίσκεται στην Ιβηριάδα (σημ Ισπανία? )
Η έκτη κοντά στις Σάρδεις
Η εβδόμη στην Ιλλυρία (σημερινή Αλβανία )
Η όγδοη στον Ελλήσποντο
Η ενάτη στην Κιλικία λέγεται και Ολβηνός και Ολβιακός και το θηλυκό Ολβιακή
Λέει ακόμα ότι οι Ολβήσιοι ή Ολβυσίνιοι είναι ένα Έθνος στις Ηράκλειες Στήλες (σημερ. Γιβλαρτάρ )
Με το όνομα Ολβία ερευνήσαμε στην βιβλιογραφία και βρήκαμε κάποιες από αυτές που ενδεχόμενα να υπήρχε και κάποια σύνδεση και συνεργασία μεταξύ τους μια και συνυπήρχαν στο ίδιο χρονικό διάστημα
Αυτές ήταν :
• Ολβία Ποντική: Αποικία στις βορειοδυτικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας
• Ολβία Σαρδηνίας: Αρχαία ελληνική αποικία στην Σαρδηνία και σύγχρονη ομώνυμη πόλη
• Ολβία Βιθυνίας: Αρχαία ελληνική αποικία στην Βιθυνία, στην θέση της αργότερα χτίστηκε η
Νικομήδεια.
• Ολβία Κυρηναϊκής: Αρχαία πόλη της Κυρηναϊκής, μετέπειτα Θεοδωριάδα.
– Η Ολβία Ποντική: ( Μαύρης Θάλασσας.)
Η Ολβία Ποντική (ονομαζόταν και Βορυσθένης) ήταν αρχαία ελληνική αποικία στις βορειοδυτικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Η πόλη ήταν αποικία των Μιλήσιων και χτίστηκε κατά τον δεύτερο ελληνικό αποικισμό πιθανόν τον 7ο αιώνα π.Χ.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο και άλλους αρχαίους συγγραφείς βρισκόταν στις εκβολές του ποταμού Μπουγκ του αρχαίου Υπανίου ενώ σύμφωνα με κάποιους αρχαίους συγγραφείς βρισκόταν πιο ανατολικά στις εκβολές του Δνείπερου που οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν Βορυσθένη[
– Όλβια Σαρδηνιας – Οlbia Sardinia, Italy
Οι Sarden ήταν λαός της θάλασσας που συνεργάστηκε με του Λυκίους και μετά την ήττα τους από τους Αιγυπτίους αποίκισαν την Σαρδηνία
Η πρώην Επαρχία των Όλμπια-Τέμπιο (Ιταλική γλώσσα: “Provincia di Olbia-Tempio”) είναι Ιταλική επαρχία της Περιφέρειας Σαρδηνία στην Ιταλία. Έδρες της επαρχίας είναι η Όλμπια (Olbia) μ Τέμπιο (ή Τέμπιο Παουσάνια) (Tempio Pausania)
Συνορεύει νότια με την Επαρχία του Νουόρο, δυτικά με την Επαρχία του Σάσσαρι, βόρεια βρέχεται από τη θάλασσα της Σαρδηνίας, της οποίας το στενό του Μπονιφάτσιο την χωρίζει από την Κορσική και ανατολικά βρέχεται από την Τυρρηνική θάλασσα.
Στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχε το όνομα Όλμπια, άλλαξε πολλές φορές το όνομα της στην διάρκεια του Μεσαίωνα, ALLA EPANHLUE επανέφερε οριστικά το όνομα Όλμπια. Αν και το όνομα είναι ελληνικής προέλευσης λόγω της Ελληνικής παρουσίας κατά τον 7ο αιώνα π.Χ., η πόλη της Όλμπια σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα ιδρύθηκε αρχικά από τους Φοίνικες. Τα αρχαιολογικά ευρήματα περιλαμβάνουν πολλά Νουράγκι και ερείπια από την Ρωμαϊκή περίοδο. Όταν ξέσπασε ο Α΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος η Ρωμαϊκή Δημοκρατία πολέμησε με την Καρχηδόνα και τους Σαρδηνούς κοντά στην Όλμπια, στην μάχη σκοτώθηκε ο στρατηγός Άννων. Τον Μεσαίωνα ήταν πρωτεύουσα της Δικαιοδοσίας της Γκαλούρας ενός από τα τέσσερα ανεξάρτητα κράτη που υπήρχαν στο νησί της Σαρδηνίας, ήταν επίσης σημαντικός εμπορικός Λιμένας
— Όλβια Βιθυνιας -Astacus (Βιθυνία)
Astacus / a s t ə k ə s / ( Ελληνική Αστακός Βιθυνίας ) είναι μια αρχαία πόλη στη Βιθυνία ? ήταν επίσης ονομάζεται Olbia / o l b i ə/ .
Ο Στέφανος του Βυζαντίου καταγράφει έναν αιτιολογικό μύθο ότι ιδρύθηκε από τον Άστακο , γιο του Ποσειδώνα και τη νύμφη Όλβια.
Ο Στράβων έγραψε ότι η πόλη ιδρύθηκε από τους Μεγαρείς μαζί με τους Αθηναίους .
Από την άλλη πλευρά, ο Διόδωρος Σικύλος αναφέρει μόνο τους Αθηναίους , ενώ ο Πομπόνιος Μέλα και ο Φώτιος Ι της Κωνσταντινούπολης μόνο οι Μεγαρείς
Η πόλη ήταν μέλος της Δηλιακής συμμαχίας .
Από την πόλη, πήρε το όνομά του ο Κόλπος του Αστακού.
Η παραδοσιακή ημερομηνία ίδρυσης είναι το 712/11 π.Χ., το πρώτο έτος της 17ης Ολυμπιάδας . Ωστόσο, το “Diodorus Siculus” (γνωστός και ως “Βιβλιοθήκη Ιστορίας”), το Βιβλίο XII, Κεφάλαιο 34, γράφει ότι το έτος 435 π.Χ. εναντίον των Ποτιδαίων] οι Αθηναίοι ίδρυσαν στην Προποντίδα μια πόλη που πήρε το όνομα του Αστακού. ” (Ίσως ο Διόδωρος ήταν λανθασμένος.)
Ο Πολύαινος έγραψε ότι σε κάποιο σημείο ο Κλέαρχος της Ηρακλής , πολιορκεί την πόλη.
Στην Historia Augusta γράφεται ότι κάποια στιγμή οι Σκύθες εισέβαλαν στη Βιθυνία και έβαλαν φωτιά στην πόλη και τη λεηλάτησαν σκληρά.
–– Όλβια, Λιβύη Όλβια Κυρηναϊκής (Θεοδωριάδα.)
Βασιλιάς της Λιβύης ήταν επικεφαλής των λαών της θάλασσας
Η Όλμπια ή ο Θεοδωρίας ήταν μια ρωμαϊκή / βυζαντινή πόλη μεταξύ Marj και Bayda στην περιοχή της Κυρηνικής της σύγχρονης Λιβύης . Η Όλμπια είναι πλέον ως επί το πλείστον ο αρχαιολογικός χώρος. Το μοντέρνο όνομα της τοποθεσίας είναι Qasr Libya , μετά το ισλαμικό κάστρο (Qasr) στην τοποθεσία και η Λιβύη ή η Lebia ως διαφθορά του αρχαίου ονόματος Olbia .
Μετά την καταστροφή από τους Βανδάλους και τις εισβολές από νομάδες Laguatan (Lwatae) , επανήλθε το 539 μ.Χ. ως Πόλις Νέα Θεοδωρία [4] από τη βυζαντινή αυτοκράτειρα Θεοδώρα .
Όλα τα απομεινάρια της πόλης είναι δύο βυζαντινές εκκλησίες. Το ένα είναι ενσωματωμένο στο Qasr, το οποίο στεγάζει τώρα το Μουσείο Qasr Libya.
Η Όλβια ή ο Θεοδωρίας ήταν μια ρωμαϊκή / βυζαντινή πόλη μεταξύ Marj και Bayda στην περιοχή της Κυρηνικής της σύγχρονης Λιβύης ] Η Όλβια είναι πλέον ως επί το πλείστον ο αρχαιολογικός χώρος. Το μοντέρνο όνομα της τοποθεσίας είναι Qasr Libya , μετά το ισλαμικό κάστρο (Qasr) στην τοποθεσία και η Λιβύη ή η Lebia ως διαφθορά του αρχαίου ονόματος Όλβια .
Μετά την καταστροφή από τους Βανδάλους και τις εισβολές από νομάδες Laguatan (Lwatae) , επανήλθε το 539 μ.Χ. ως Πόλις Νέα Θεοδωρία από τη βυζαντινή αυτοκράτειρα Θεοδώρα .
Όλα τα απομεινάρια της πόλης είναι δύο βυζαντινές εκκλησίες. Το ένα είναι ενσωματωμένο στο Qasr, το οποίο στεγάζει τώρα το Μουσείο Qasr Libya.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Οι κατασκευαστικές εργασίες στο παλιό τμήμα της Αττάλειας έφεραν στο φως ένα εγγύς διάταγμα από την πόλη της Ολβιας της Παμφυλίας για ένα πολίτη του Κύζικου, το οποίο μας δίνει -γραφικά στοιχεία για την ύπαρξη αυτής της μικρής παραλιακής πόλης. Δίνοντας κάποιες πληροφορίες γιάυτη την πόλη τον 4ο αιώνα π,Χ, τις οποις παραθέτουμε στο σχετικό κεφάλαιο που αφορά την ιστορία της πόλης εποχή που ακόμη η Αττάλεια δεν είχε ιδρυθεί.
—Ποιος την ίδρυσε
Η επικρατέστερη άποψη για την ίδρυση της Όλβιας είναι ότι ιδρύθηκε από τους Σολύμους που ήταν ένας λαός που κατοικούσε στα Σόλυμα όροι που βρισκόταν κοντά στην Τερμισσό σήμερα Güllük Dağ , γνωστό στην προϊστορία ως Σόλυμος
Στην περιοχή οι αυτόχθονες κάτοικοι θεωρούνταν οι Σόλυμοι
Ο όρος Σόλυμος ενδεχόμενα να είναι η βάση του ονόματος μιας ομώνυμης ελληνικής μυθολογικής μορφής.
–Σόλυμοι
Οι Σόλυμοι σύμφωνα με την Ιλιάδα του Ομήρου, ήταν λαός της Μικράς Ασίας που κατοικούσε, στις αρχές της 1η χιλιετηρίδα π.Χ., στην περιοχή που καταλαμβάνουν οι μεταγενέστερα, Λυκία, Παμφυλία και Λυκαονία
Ήταν ο λαός που στην Ελληνική μυθολογία αναφέρεται στο μύθο του Βελλεροφόντη στον οποίο ο βασιλιάς της περιοχής Ιοβάτης του αναθέτει τρεις αποστολές, από τις οποίες η μια είναι να αντιμετωπίσει τους Σόλυμους, οι οποίοι και κατατροπώθηκαν από τον ήρωα.
Λαός της νότιας Μικράς Ασίας, κατά την Μυκηναϊκή Εποχή.
Οι Σόλυμοι επίσης ταυτίζονται και με τους λεγόμενους Μιλυείς.
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι η Λυκία παλαιότερα ήταν γνωστή ως Μιλυάς.
Η ονομασία τους προέρχεται από τον Σόλυμο, τον υιό του Διός και της Χαλκήνης.
Η Όλβια μπορεί μαζί με άλλες γειτονικές πόλεις να επανιδρύθηκε τον 8ο ή 7ο αιώνα. από Έλληνες αποίκους μετά από κάποια ολοκληρωτική καταστροφή είτε από σεισμό ,είτε από επιδρομές βαρβάρων.
Σε γενικές γραμμές, η Όλβια είναι η μόνη πόλη στον Παμφυλικό Κόλπο που μπορεί να υπερηφανεύεται για ένα καθαρά ελληνικό όνομα
– Αχαιοί
Η παράδοση συνδέει την ίδρυση της πόλης με τους Μυκηναίους. Μετά τη λήξη του Τρωικού πολέμου μια ομάδα Αχαιών υπό την ηγεσία των Μόψου, Κάλχαντος και Αμφιλόχου, αντί να επιστρέψουν στις κοιτίδες τους, αναζήτησαν νέες πατρίδες στην Ασία.
Έφθασαν μέχρι την Παμφυλία, όπου ίδρυσαν τις πόλεις Ολβία, Μάγυδο, Πέργη, Άσπενδο, Σύλλιον και Σίδη.
— Η Όλβια τον 4ο αιώνα π.Χ. (Οι πληροφορίες μίας επιγραφής)
Ι ) Η επιγραφή, που χρονολογείται στον τέταρτο αιώνα π.Χ., αποκαλύπτει ότι στην Κλασική περίοδο η Όλβια ήταν μια αυτόνομη πόλη με τα τυπικά όργανα της πόλης, που είχε ΒΟΥΛΗ &ΔΗΜΟ
ΙΙ ) Στην επιστολή αναφέρονται δυο ονόματα με Ελληνική προέλευση ΄΄Παστορίδης και Πανταλέον στην επιγραφή, αναφέρεται ότι τουλάχιστον η ανώτερη τάξη στην Όλβια ήταν ελληνικής προέλευσης .
ΙΙΙ ) Ο συγγραφέας υποθέτει ότι η πόλη ιδρύθηκε από εποίκους από τη Δυτική Μικρά Ασία στην περίοδο του Α΄ μεγάλου αποικισμού όπως έγινε με την Φασέλη και άλλους γειτονικούς οικισμούς των Αιόλων των Θηβών της Παμφυλίας , Λυρνισού και Τενέδου της Παμφυλίας , και πιθανόν είχε Ελληνικό χαρακτήρα από την αρχή.
IV ) Η Όλβια πιθανότατα έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μακρόχρονη διαδικασία εξελληνισμού στις αυτόχθονες πόλεις του Παμφυλίας
– Ίδρυση της Αττάλειας
Η Όλβια υπήρχε σίγουρα πολύ πριν από την ίδρυση της Αττάλειας, επειδή ο Άτταλος Β ίδρυσε την Αττάλεια με ορισμένους Όλβιους.
Από αυτή την άποψη, και η σημερινή Αττάλεια που ενσωμάτωσε σήμερα τον χώρο των Ολβίων μπορεί να θεωρηθεί πόλη των Σολυμών, ή μάλλον, και η πόλη των Ολβίων.
Κατά τη βυζαντινή περίοδο η Αττάλεια ήταν η σημαντικότερη πόλη του ναυτικού θέματος Κιβυρραιωτών ή Καραβησιάνων
– Η επίδραση στην Όλβιας από την δημιουργία της Αττάλειας
Λόγω της γεωγραφικής απόστασης, η ίδρυση της Αττάλειας δεν έπρεπε να είχε φέρει στην πόλη Όλβια σημαντικά μειονεκτήματα, καθώς οι δύο πόλεις ήταν 25 χλμ. Μακρυά.
Οι αρνητικές επιπτώσεις είναι πιθανότερο να εμφανιστήκαν στις δύο πλησιέστερες γειτονικές πόλεις της αποικίας των Αταλλίδων , στην Τένεδο στα δυτικά και στη Μάγυδο στα ανατολικά
– Κιλικίοι πειρατές
Η στρατιωτική αποδυνάμωση των Σελευκίδων και των Πτολεμαίων
και η αποδυνάμωση του κράτου της Ρόδου από τη Ρώμη άφησαν ένα κενό εξουσίας στην περιοχή που γέμισε από τους «Κιλικίους πειρατές».
Οι Έλληνες Πολίτες της Παμφυλίας βρίσκονταν στο έλεος αυτών των καλά οργανωμένων πειρατών Το «πειρατικό κράτος» που ίδρυσε ο Ζενίτης περιλάμβανε ολόκληρη την περιοχή της Παμφυλίας και όχι μόνον.
– Πότε εξαφανίστηκε η Όλβια
Η Όλβια και πολλά άλλα μέρη συρρικνώθηκαν στη δυτική ακτή της Παμφυλίας, αυτό πιθανότατα τις χαοτικές δεκαετίες μεταξύ περίπου 130 και 60 π.Χ. λόγω των πειρατών
– Η εξέλιξη της ‘Όλβιας διαχρονικά
Αν και βρισκόταν ακριβώς πάνω στην ακτή και διαθέτει ένα καλό λιμάνι, η Όλβια δεν απέκτησε ποτέ διαπεριφερειακή σημασία καθ ‘όλη τη διάρκεια της ιστορίας της.
Οι λόγοι γι ‘αυτό πιθανότατα πρέπει να αναζητηθούν όχι μόνο στο γεγονός ότι η πόλη κατείχε μόνο μια μικρή περιοχή, αλλά και κυρίως στον ανταγωνισμό με την πόλη του Φασέλη, που βρισκόταν λίγα μόνο χιλιόμετρα νότια.
Η Όλβια βρισκόταν πιο νότια, κοντά στο Κεμέρ.
Τον Μεσαίωνα η πέτρινη επιγραφή που μας έδωσε πληροφορίες μεταφέρθηκε πιθανώς ως υλικό κατασκευής από το λιμάνι της Όλβια α προς την Αττάλεια δια θαλάσσης, το οποίο στην περίπτωση της σημαντικής γειτονικής αντίπαλης πόλης του Φασέλη επιβεβαιώνεται από διάφορες επιγραφές.
Ωστόσο, λόγω της παρακμής του Ολβιανού λαού που έφυγε με τον Άτταλο και την επίδραση της νέας πόλης, από τα μέσα του 2ου αιώνα,π.Χ. η Όλβια αρχίζει να χάνει τη σημασία της και στην πορεία να εξαφανίζεται.
Ωστόσο, κάποιοι θεωρούν ότι υπήρχε οικισμός στη βυζαντινή εποχή .
–Η ενσωμάτωση του χώρου στους νέους καιρούς
Η Όλβια που ήταν δυτικά και η Αττάλεια που ήταν ανατολικά των καταρρακτών με τα χρόνια συνενώθηκαν και υπερίσχυσε το όνομα της Αττάλειας, κάτι που μπορεί να έγινε από τα χρόνια του Πλινίου ( 23.- 79 μ.Χ ) , με την διαφορά ότι αυτός χρησιμοποίησε το όνομα της Όλβια.
Μια άλλη περίπτωση είναι η αρχαία Αττάλεια να μετακόμισε στο βραχώδες και υπερυψωμένο μέρος της δυτικής όχθης των καταρρακτών .
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ
Η γιγάντωση της Αττάλειας τα τελευταία 40 χρόνια με την κατασκευή μεγάλων κτιρίων εξαφάνισε κάθε ίχνος της Όλβιας
Υπάρχει μόνον μια γέφυρα των Ρωμαϊκών χρόνων και βεβαίως η επιγραφή που προαναφέραμε.
Η γέφυρα Arapsu είναι μια ρωμαϊκή γέφυρα στην Αττάλεια της Μ.Ασιας.
Η καλά διατηρημένη γέφυρα για πεζούς βρίσκεται στην περιοχή Arapsuyu, 5-6 χλμ δυτικά από το κέντρο της πόλης της Αττάλειας , στους πρόποδες ενός αρχαίου αναχώματος που συνδέεται με την ελληνική αποικία της Όλβια.
ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
Για τα νομίσματα γίνεται κάποια αναφορά από τον Imhoof-Blumer * που είπε, μάλιστα ότι ορισμένα νομίσματα Λυκίας που κατασκευάστηκαν τον 5ο π.Χ. αιώνα μπορεί να ανήκουν στην Όλβια. ”
*Ο Friedrich Imhoof-Blumer ήταν Ελβετός νομισματολόγος (γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1838 στο Winterthur ·και πέθανε το 26 Απριλίου 1920 )
Η ΟΛΒΙΑ ΣΗΜΕΡΑ
Η σύγχρονη πόλη Αττάλεια, καταλαμβάνει τώρα όλο το παραλιακό μέτωπο δυτικά και ανατολικά των καταρρακτών του ποταμού΄΄ Καταρρακτης΄΄ Duden Su.
Η αρχαία Ελληνική πόλη σήμερα έχει ενσωματωθεί στον ιστό της μεγαλούπολης της Αττάλειας καλύπτοντας τις δυτικές περιοχές όπως και η πόλη που είχαν δημιουργήσει άποικοι από το νησί της Τενέδου δίνοντας και το ίδια όνομα δίπλα στην Όλβια και δυστυχώς δεν βρήκαμε κανένα στοιχειό σε Ελληνική και ξένη βιβλιογραφία προς το παρόν και για την τελευταία (μόνον απεικονίσεις σε αρχαίους χάρτες ) .
