Ολοκληρώθηκε ο διαδικτυακός κύκλος Εισηγήσεων, με τίτλο «Ψηφίδες Τοπικής Ιστορίας», που διοργανώθηκε από την ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ (Ε.ΔΥΜ.ΜΕ.), υπό την αιγίδα της Επιτροπής Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Στην σειρά των Εισηγήσεων, η οποία ξεκίνησε την 3η Απριλίου 2021 και έκλεισε την 26η Ιουνίου 2021, διακεκριμένοι ομιλητές από διαφορετικά γνωστικά πεδία, παρουσίασαν όψεις της ιστορίας και του πολιτισμού του τόπου μας ξεκινώντας από την περίοδο πριν από την επανάσταση του 1821 έως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Οι θεματικές ενότητες που αναπτύχθηκαν αφορούσαν, μεταξύ άλλων, στην ιστορική γεωγραφία της Δυτικής Μακεδονίας, την κοινωνία, την οικονομία και την ευρύτερη πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής μας.
Ο κ. Γεώργιος Τσότσος, δρ Πολεοδομίας, ανέπτυξε την Ιστορική Γεωγραφία της Ανασελίτσας-Βοΐου (15ος-19ος αι.), όπου παρουσιάστηκαν πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία που εμπλούτισαν τις γνώσεις μας για την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής.
Τη νομική και κοινωνική θέση της γυναίκας στην Κοζάνη του 19ου αι., βασισμένη κυρίως σε ανέκδοτο αρχειακό υλικό, παρουσίασε η κ. Βασιλική Διάφα-Καμπουρίδου, Δρ Ιστορίας του Δικαίου-Δικηγόρος.
Με το θέμα των μουσουλμανικών πληθυσμών του νομού Κοζάνης, από τους βαλκανικούς πολέμους του 1912 μέχρι και την Ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923, ασχολήθηκε ο κ. Γιάννης Γκλαβίνας, δρ Νεώτερης Ιστορίας-Αρχειονόμος ΓΑΚ Κεντρική Υπηρεσία Αθηνών.
Η «σκοτεινή» περίοδος της Γαλλοκρατίας (1916-1918) στη Δυτική Μακεδονία, που έχει ελάχιστα μελετηθεί, παρουσιάστηκε με την εισήγηση του κ. Μάριου Κυρπαρίσση-Μώρου, υπ. Δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας ΑΠΘ, μέσα από το έργο του Κοζανίτη λογοτέχνη Κων/νου Τσιτσελίκη.
Ιδιαίτερο κεφάλαιο των Ψηφίδων της Τοπικής Ιστορίας αποτέλεσαν οι εισηγήσεις σχετικά με την προεπαναστατική περίοδο αλλά και κατά την διάρκεια της επανάστασης του 1821, μέσα από τη ζωή και το έργο προσωπικοτήτων της εποχής εκείνης, η εμβέλεια των οποίων ήταν ευρύτερη του γεωγραφικού χώρου της Δυτικής Μακεδονίας.
Πρόκειται για τις εισηγήσεις των
- κ. Χαρίτωνα Καρανάσιου, Δ/ντή Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών. σχετικά με τους Κοζανίτες λογίους και την Επανάσταση του 1821
- κ. Βασιλικής Νοτοπούλου, Βιολόγου – δρ Ιστορίας Επιστημών, για την Ιατρική Επιστήμη και τους Δυτικομακεδόνες Ιατροφιλόσοφους κατά την προεπαναστατική περίοδο
- κ. Γιώργου Αλευρά, μεταδιδακτορικού ερευνητή Νεώτερης Ιστορίας, περί της εικόνας των Οθωμανών-Τούρκων στα απομνημονεύματα των αγωνιστών του 1821 και ιδιαίτερα μέσα από το έργο του δυτικομακεδόνα αγωνιστή Νικόλαου Κασομούλη
Μέσα από αυτές τις εισηγήσεις κατέστη δυνατό να προσεγγίσουμε τη ζωή και το πολυσχιδές έργο των προσωπικοτήτων αυτών κατανοώντας παράλληλα και το πνεύμα της εποχής στην οποία ενήργησαν.
Σημαντικό κεφάλαιο αποτέλεσαν οι Εισηγήσεις που ανέδειξαν πτυχές του πολιτισμού της περιοχής μας. Η Εισήγηση της κ. Ζωής Γοδόση, Ιστορικού τέχνης-Επικ. Καθηγήτριας Παν. Δυτ. Μακεδονίας και του κ. Θεοχάρη Τσάμπουρα, αρχαιολόγου ΕΦΑ-δρ βυζαντινής αρχαιολογίας, μας παρουσίασε τα πορίσματα της έρευνάς τους για τη ζωγραφική της Σέλιτσας (Εράτυρας) από τα μέσα του 18ου έως τις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς στοιχεία για το ιδεολογικό κλίμα της εποχής.
Ο κ. Ηλίας Σπυριδωνίδης, δρ Ιταλικής Φιλολογίας, παρουσίασε την προσωπικότητα της Μητιώς Μεγδάνη-Σακελλαρίου (1790-1863), της πρώτης ελληνίδας η οποία μετέφρασε έργα του σπουδαίου θεταρικού συγγραφέα Κάρλο Γκολντόνι.
Ο κ. Νίκος Σιώκης, δρ Ιστορίας Ελληνισμού, μας έκανε κοινωνούς του πολιτισμού της Κλεισούρας στα χρόνια της ακμής της, μέσα από τους θησαυρούς του Κειμηλιαρχείου της, στη δημιουργία του οποίου συνέβαλε και ο ίδιος.
Όλες αυτές οι «Ψηφίδες Τοπικής Ιστορίας» ανέδειξαν μια περιοχή που δεν έμεινε έξω από τα νεωτερικά ρεύματα της εποχής της και έχει τη δική της ξεχωριστή παρουσία στο πάνθεον της νεώτερης ιστορίας της πατρίδας μας.
Μέσα από τον κύκλο των Εισηγήσεων αυτών επικοινωνήσαμε και με διακεκριμένους ανθρώπους του πνεύματος και της επιστήμης οι οποίοι συμμετείχαν στις «Ψηφίδες Τοπικής Ιστορίας όπως η κ. Lidia Cotovanu, κύρια ερευνήτρια της Ινστιτούτου Ν. Jorga της Ρουμανικής Ακαδημίας, η κ. Αγγελική Δεληκάρη, αναπλ. καθηγήτρια Μεσαιωνικής Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, ο κ. Γεώργιος Νικολάου, αναπληρωτής καθηγητής νεώτερης ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων, η κ. Ίλια Χατζηπαναγιώτη–Sangmeister, καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κύπρου, ο κ. Γεώργιος Ζάχος, Δ/ντης της Πανεπιστημιακης Βιβλιοθήκης Ιωαννίνων, ο κ. Κωνσταντίνος Τσανακτσίδης, Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας, ο κ. Χαράλαμπος Τσεβεκίδης, πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Κοζάνης, η κ. Αθηνά Κακούρη, συγγραφέας, η κ. Εύα Καραϊτίδη, εκδότρια του εκδ. οίκου της ΕΣΤΙΑΣ, ο κ. Ματέο Ταράσκο, ιταλός σκηνοθέτης, ο κ. Βασίλης Μυριανθόπουλος καλλιτεχνικός Δ/ντης του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης και ο κ. Μιχάλης Πιτένης, συγγραφέας.
Με την πεποίθηση ότι ο κύκλος των Εισηγήσεων «Ψηφίδες Τοπικής Ιστορίας», δίνει την ευκαιρία για συζήτηση, συνεργασία και ζυμώσεις με σκοπό την προώθηση της τοπικής ιστορίας, η Ε.ΔΥΜ.ΜΕ. ευχαριστεί θερμά όσους συνέβαλαν στην επιτυχή διεξαγωγή των εκδηλώσεων αυτών και ευελπιστεί πως ο κύκλος αυτός θα επαναληφθεί.
Η Πρόεδρος της Ε.ΔΥΜ.ΜΕ.
Βασιλική Διάφα-Καμπουρίδου
