Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου:
Ο παπάς – γιατρός π. Ευάγγελος Παπανικολάου μιλώντας στις 18 Ιουνίου για την εορτή της Πεντηκοστής, επειδή η επόμενη μέρα ήταν Ψυχοσάββατο, αναφέρθηκε στους κεκοιμημένους. Επειδή ο π. Ευάγγελος πετάγεται σε πολλά θέματα όταν μιλάει, θα εκθέσω αυτά που είπε για τους κεκοιμημένους με μικρές τροποποιήσεις ώστε ο λόγος να είναι ομαλός και χωρίς να ξεφεύγω από την ουσία των λόγων του.
Τα κρόσσια στο πετραχήλι του ιερέα είναι οι ψυχές ζώντων και κεκοιμημένων. Κι αυτοί που βαπτίστηκαν, αλλά δεν ενεργοποίησαν το βάπτισμά τους (δηλαδή έζησαν μακριά από τον Θεό) κι αυτοί κρέμονται από το πετραχήλι και πρέπει να τους μνημονεύουμε. Γι αυτό στην εκκλησία ανάβουμε και ένα κεράκι για τους πεθαμένους.
Κάθε άνθρωπος άπαξ και γεννήθηκε, θα πεθάνει. Όταν η ψυχή χωρίζεται από τον Θεό πεθαίνει (αυτός είναι ο πραγματικός θάνατος). Γι αυτό είναι τα δυο Ψυχοσάββατα, ένα πριν την Κυριακή της Απόκρεω και το άλλο πριν την Κυριακή της Πεντηκοστής. Τι είναι τα κόλλυβα που φέρνει ο κόσμος ; βρασμένο σιτάρι. Το βράσανε, το στεγνώσανε, βάλανε ξηρούς καρπούς όπως οι αρχαίοι Έλληνες. Το σιτάρι είναι των ορθοδόξων χριστιανών, τα άλλα των αρχαίων Ελλήνων, δεν πειράζει, ενώνονται. Αλλά το σιτάρι είναι το βασικό «αν ο κόκκος του σίτου πέσει στην γη και πεθάνει, θα φέρει πολύ καρπό» είχε πει ο Κύριος.
Γι αυτό φέρνουμε το σιτάρι. Και βλέπετε όλα τα πιάτα είναι διαφορετικά. Όπως και εμείς που δεν μοιάζουμε μεταξύ μας. Οι περισσότερες είναι γυναίκες, πολύ λίγοι άντρες κάμνουν κόλλυβα. Ο Κολοκοτρώνης έκαμνε ο ίδιος τα κόλλυβα της γυναίκας του, τάβαζε στο κεφάλι και τα πήγαινε στην εκκλησία. Γράφουν μαζί με τα ονόματα και για όσους δεν έχουν κανένα να τους μνημονεύσει. Αυτή είναι η δουλειά της εκκλησία, να μνημονεύει όσους δεν έχουν κανένα. Να όπως η καημένη η Καρολάιν, που πρέπει να ήταν χρισμένη, αφού μέσα στην εκκλησία έγινε η κηδεία της. Και δίπλα της η υποκρισία, μη δείξετε κανέναν με το δάκτυλο, ας ψάξουμε στην καρδιά μας να δείτε πόση υποκρισία θα βρούμε.
Και όλοι να την ξεχάσουν την Καρολάιν, η εκκλησία πάντα θα την μνημονεύει. Γιατί και μετά 100 χρόνια όταν φέρει ένας κόλλυβα με χαρτί που λέει και για όσους δεν έχουν κανένα να τους μνημονεύσει, θα είναι μέσα και η Καρολάιν. Στην Αγία Σοφία κάθε τούβλο έγραφε και ένα όνομα των κτητόρων, το τούβλο με μνημονεύει.
Από τους Αποστόλους ακόμα έχουμε την εντολή να μνημονεύουμε τους κεκοιμημένους. Ελεημοσύνες κάνουμε γι αυτούς που είναι αβάπτιστοι. Όποιος είναι βαπτισμένος η πιο ελεήμων πράξη είναι να δώσουμε το όνομά του στον ιερέα να τον μνημονεύσει στην προσκομιδή. Τον ρίχνει σαν ψιχίο στο Άγιο Ποτήριο λέγοντας «πλύνε, καθάρισε τις αμαρτίες του». Είναι μεγάλη η ευλογία που οι γονείς σας έφεραν στην εκκλησία, σας βάπτισαν, και έχετε δικαίωμα να συμμετέχετε και ζώντες και κεκοιμημένοι στο Άγιο Δισκάριο και να σε ρίξει στο αίμα του Χριστού.
Έτσι λοιπόν τα Σάββατα (όλα τα Σάββατα) θυμόμαστε τις ψυχές. Γιατί Σάββατο σημαίνει τεμπελιά, σαββάτισε λέμε. Και η σάρκα του Χριστού το Μεγάλο Σάββατο ξεκουράστηκε στον τάφο. Το ρούχο του πεθαμένου λέγεται σάβανο. Γιατί τελείωσε, ξεκουράστηκε. Το σεντόνι που έχει ο νουνός και τυλίγει το παιδί σάβανο λέγεται. Πέθανε για την αμαρτία.
Τα μνημόσυνα είναι κυρίως οι Θείες Λειτουργίες. Κάποτε ο άγιο Μακάριος πάτησε ένα κρανίο που ήταν μέσα στην άμμο και ανήκε σε έναν ειδωλολάτρη ιερέα. Μίλησε το κρανίο και του είπε όταν εύχεσαι υπέρ των κεκοιμημένων βρίσκουμε ανάπαυση και ξεκούραση. Ο άγιος Γρηγόριος ο Διάλογος, Πάπας Ρώμης, παρακαλούσε να σώσει ο Θεός ο τον Αυτοκράτορα Τραϊανό (ο οποίος δίωξε τους χριστιανούς). Ανεβοκατέβαινε γονατιστός τα σκαλοπάτια που ανέβηκε ο Χριστός για να ανέβει στον Πιλάτο (τα είχαν μεταφέρει στην Ρώμη) και παρακαλούσε τον Θεό να τον σώσει. Θα τον σώσω, του αποκάλυψε ο Χριστός, αλλά μην το ξανακάνεις.
Τι δύναμη έχει η προσευχή της εκκλησίας ! Κάποιοι χριστιανοί σκανδαλίζονται και λένε, γιατί να ελεηθεί αυτός ;
Αυτό είναι αρρώστια. Να συμμαζευτούν και να μην δείχνουν τους άλλους με το δάχτυλο. Όπως αφήνει ένας λεφτά, περιουσίες, να αφήσει εντολή να του κάμνουν Λειτουργίες, μνημόσυνα. Παλιά λέγανε οι ζητιάνοι «ο Θεός να συγχωρέσει τα πεθαμένα σου». Τώρα λένε μόνο «δώσε μου». Αυτό είναι εκκοσμίκευση. Να του πεις δεν σου δίνω αν δεν πεις «ο Θεός να συγχωρέσει τα πεθαμένα σου». Αφού τον πληρώνεις, ας το πει. Γιατί ; Για να μην ακούγεται ο θάνατος. Όλη η μανία είναι να κρυφτεί ο θάνατος. Ο θάνατος όμως υπάρχει από την στιγμή που έκανες ά σε αυτόν τον κόσμο και σε ακολουθεί καταπόδι.
Όλους αυτούς τους αγνώστους που πέθαναν τους θυμάται η εκκλησία τα δυο Ψυχοσάββατα. Αλλά και οι μισές ευχές της γονυκλισίας της Πεντηκοστής είναι για τους κεκοιμημένους. Ο Θεός βάζει το όριο (τέλος) της ζωής. Τότε γιατί ευχόμαστε να ζήσεις, χρόνια πολλά ; Γιατί από την ευχή σου και την προσευχή σου ο Θεός βάζει καινούργιο όριο, αν είναι για το καλό σου, για την ψυχή σου, « μετεμελήθη ο Θεός». Καλά πάτερ μετεμελήθη ο Θεός για την γιαγιά που είναι 90 χρόνων και δεν μετεμελήθη για την Καρολάιν ; Αυτά είναι Θεού κρίσις. Είναι κάποια σημεία που δεν μπορούμε να προχωρήσουμε παραπέρα. Εμείς πρέπει να μνημονεύουμε συνέχεια.
Γιατί κάνουμε τα τριήμερα ; Γιατί τότε αλλοιώνεται η όψη του ανθρώπου. Τα ενιάμερα, επειδή όλη η φύση ρέει. Τα σαράντα, τότε αλλοιώνεται η καρδιά του ανθρώπου. Τα ήξεραν από τους Αιγύπτιους που έκαμναν ταριχεύσεις στα σώματα. Τα κάνουμε για να βοηθήσουμε τους κεκοιμημένους (παρακαλούμε τον Θεό να τους ελεήσει).
Να καταλάβεις ότι είσαι χώμα. Να μην βρίζει το χώμα, το χώμα. Να μην πορνεύει το χώμα, το χώμα. Γη ει και εις γην πορεύση. Η λέξη νεκρός είναι των αρχαίων Ελλήνων. Νέκις είναι η γη και ρέω προς την γη. Νεκρός, αυτός που ρέει προς την γη. Γιατί να μην τους ακούμε όλους, και τους αρχαίους Έλληνες και τους Πατέρες, που μας λένε, προσέξτε γιατί έχει τέλος η ζωή και μια νύχτα θα φύγουμε.
Πρέπει πίσω να αφήσουμε ανθρώπους να μας μνημονεύουν. Να κάνουν ένα καλό, να κάνουν μια βρύση. Οι παλαιοί έκαμναν βρύση «δόξα σοι ο Θεός, να είναι συγχωρεμένος αυτός που την έφτιαξε» ευχόντουσαν αυτοί που ξεδιψούσαν.
Η αγία Φιλοθέη η Αθηναία σε ένα προάστιο της Αθήνας άνοιξε ένα πηγάδι. Και το ονόμασαν Ψυχικό, έκανε κάτι για την ψυχή της.
Αυτό κάνει η εκκλησία, σε κρατάει μέσα στα όρια. Και σου λέει «έχεις ανάγκη την σχέση με τον Θεό για να ζήσεις, γιατί μόνο ο Θεός θα σε ζήσει». Την μεν ψυχή σου θα στην φυλάξει μέχρι να γίνει η Ανάσταση των νεκρών και το σώμα σου, και θα τα ενώσει όταν θα γίνει η Ανάσταση. Και θα αποκτήσουμε σώμα πνευματικό και ηλικία 33 χρονών. Τώρα όπου και να σε θάψουν είτε με θέα είτε χωρίς, το ίδιο είναι και να ανοίξουν τον τάφο και να βγάλουν τα κόκαλα, ούτε ξέρουν ποιος είναι.
Στην εικόνα της Κοίμησης της Παναγίας ο Χριστός κρατάει ένα φασκιωμένο βρέφος που φαίνεται μόνο το πρόσωπο και είναι η ψυχή της Παναγίας. Αυτό μας δείχνει ότι μέχρι την Δευτέρα Παρουσία οι ψυχές είναι στα χέρια του Θεού και μόνο βλέπουν, όσα φυσικά τους επιτρέπει ο Θεός, και μπορούν να τους αναγνωρίζουν όλους. Και ακόμα για τις ψυχές δεν υπάρχει χρόνος. (Σ’ αυτό συμφωνεί και η σύγχρονη Φυσική που λέει ότι αν δεν υπάρχει αυτή η ύλη που βλέπουμε κάθε μέρα, δεν χρειάζεται ούτε ο χώρος ούτε ο χρόνος). Έλεγε ένας Γέροντας «όταν πεθάνουμε ούτε που θα καταλάβουμε πότε έφτασε η Δευτέρα Παρουσία του Χριστού».
