Η Αλατόπετρα Γρεβενών (Τούζι) – Γράφει ο Βασίλειος Αποστόλου



Γράφει ο Βασίλειος Αποστόλου από το βιβλίο του ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ σελ. 385:

Γενικά: Η Αλατόπετρα, πρώην Τούζι, είναι ένα ορεινό κουπατσιαροχώρι σε υψόμετρο 953 μέτρων. Βρίσκεται στον οδικό άξονα που συνδέει τα Γρεβενά με το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας, απέχοντας 30 χιλιόμετρα από τα Γρεβενά και 20 χιλιόμετρα περίπου από το Χιονοδρομικό Κέντρο. Στη διαδρομή περνάς τους Μαυραναίους και Αναβρυτά. Χαρακτηριστικό του χωριού η πληθώρα πηγών που οι περιηγητές δύνανται να φτάσουν ως εκεί με πεζοπορία μέσα από δασοσκεπή πανέμορφα μονοπάτια.

“Έχει 20 οικογένειες χριστιανικές” (Σχινάς 1866).

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 55 χριστιανοί..

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 18/7/1920 με την απόσπαση του οικισμού Τούζι από την κοινότητα Βοδεντσικού και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας. Ο οικισμός Τούζι στις 1/2/1927 της κοινότητας μετονομάζεται σε Αλατόπετρα. Η κοινότητα στις 30/10/1964 αποσπάται από το νομό Κοζάνης και υπάγεται στο νομό Γρεβενών. Ο οικισμός Αλατόπετρα στις 4/12/1997 προσαρτάται στο δήμο Θεόδωρου Ζιάκα. Η κοινότητα καταργείται. Τον Ιούνιο του 1935 πρόεδρος κοινότητας ήταν ο Καραγιάννης Νικόλαος, αντιπρόεδρος ο Νιάνιος Αχιλλεύς.

Αρχαιολογία: Στον αρχαιολογικό χώρο “Καστρί” ανακαλύφθηκε Ακρόπολη. Εντοπίσθηκε ναός του 4ου αιώνα π.Χ και προπύλαια με μαρμάρινους κίονες δωρικού ρυθμού. Έχει μήκος 18,80 μέτρα και πλάτος 11,40 μέτρα. Καταστράφηκε από πυρκαγιά ύστερα από πολιορκία πιθανώς των Ρωμαίων, περί το 150 π.Χ. Οι ανασκαφές (1998-2015) στην περιοχή μεταξύ Αλατόπετρας-Πολυνερίου πραγματοποιήθηκαν από μικρή ομάδα αρχαιολόγων του ΑΠΘ.

Γέφυρα: Ο πρόεδρος της κοινότητας Λουκάς Καραγιάννης στις 2-7-34 με έγγραφο προς το Ταμείο Επαρχιακής Οδοποιίας αναφέρει ότι επί του ποταμού Βενέτικου και συγκεκριμένα επί της οδού Προσβόρου –Αλατόπετρας – Πολυνερίου υπάρχει ξύλινη γέφυρα η οποία κατασκευάσθηκε πριν τέσσερα έτη και σήμερα είναι ετοιμόρροπη. Με αυτή τη γέφυρα επικοινωνούν όλα τα χωρία, Σαμαρίνα, Σμίξη, Φιλιππαίοι, Δοτσικό, Μεσολούρι, Προσβόρου, Καλλονής, Κυπαρισσίου, Μεγάρου κλπ μετά των χωρίων Πολυνερίου, έδρα του Αστυνομικού τμήματος και με το χωρίον Ζιάκα έδρα του ειρηνοδικείου. Ζητούν την αποκατάσταση της γέφυρας καθ’ ότι το χειμώνα τα τριάκοντα χωριά στερούνται παντελούς συγκοινωνίας. Διατίθενται να συμβάλλουν με προσωπική εργασία.

Ο Έπαρχος Γρεβενών υποβάλλει στο Νομομηχανικό Κοζάνης στις 13-8-1935
σχεδιάγραμμα στην υπό κατασκευή της γέφυρας Αλατόπετρας στη θέση «Ντριστέλης».

Εκπαίδευση: Το σχ. έτος 1901-1902 λειτουργούσε σχολείο με 12 μαθητές (Αδάμου).
Ο Νομάρχης Κοζάνης στις 6-8-34 υποβάλλει προς το Υπουργείο Παιδείας αναφορά του προέδρου της σχολικής Εφορείας Αλατόπετρας περί χορηγήσεως 5000 δραχμών δια την επισκευή κλπ του διδακτηρίου του εν λόγω χωρίου.

Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: «Στεγάζεται σε κοινοτικό οίκημα. Είναι μονώροφο. Αποτελείται από αίθουσα διδασκαλίας και γραφείο. Μαθητές 40. Ένεκα της κακής τοιχοποιίας δεν είναι και πολύ κατάλληλο (Κων/νος Παπαγεωργίου. 20-9-37)» (60/619).

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίου Παντελεήμονα με έτος ανέγερσης το 1880, κοιμητηριακός ναός Αγίου Γεωργίου, Αγία Παρασκευή με συνδιοίκηση των ενοριών Αλατόπετρας και Πολυνερίου πριν το 1950, σήμερα τη φροντίδα ανέλαβε η ενορία Πολυνερίου. Άγιος Θεόδωρος βρίσκεται στα όρια Αλατόπετρας-Πολυνερίου κοντά στη θέση «Καστρί» με έτος κτίσης το 1914. Άγιος Αθανάσιος χτίστηκε το 1975. Το 1696 με την παλιά ονομασία Τούζι γίνεται δωρεά προς τη Μονή της Ζάβορδας 6 γρόσια. Αφιερωτές στη μονή Αγίου Νικάνορος 1 για την Α΄ Γραφή (1534-1692).

Μνημεία: Το πέτρινο γεφύρι του Γκαβού, πλάτους 3,5 μέτρων, βρίσκεται στα όρια της Αλατόπετρας με το Πρόσβορο, χτισμένο πάνω στο Βενέτικο ποταμό.

Οικονομία: Ονομαστοί μαστόροι πελεκούσαν με τέχνη την πέτρα δημιουργώντας τα πελεκητά τζάκια. Η κτηνοτροφία γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση όπως και η παραγωγή τυροκομικών προϊόντων. Με τον υδάτινο πλούτο λειτουργούσαν υδρόμυλοι (τέσσερις, σήμερα μόνο τα χαλάσματα). Η πλούσια χλωρίδα συνετέλεσε στην ευδοκίμηση της μελισσοκομίας.

Κτηνοτρόφοι ξεχείμασαν στη Συκιά Χαλκιδικής με άριστα αποτελέσματα (Β.Ε 21-3-37).

Ο σταθμός Χωροφυλακής Πολυνερίου στις 19-1-39 σχετικά για κατασκευή αλωνίων στην κοινότητα Αλατόπετρας αναφέρει στο Νομάρχη Κοζάνης ότι η κατασκευή αλωνίων έξωθι του χωρίου καθίσταται αδύνατος, λόγω του ανωμάλου του εδάφους. Δεν υπάρχει ομαλό μέρος είτε ιδιόκτητο είτε κοινοτικό να υποδειχθεί στους κατοίκους, όντας προθύμους, να κατασκευάσουν αλώνια. Εκ των 20 αλωνίων τα οποία χρησιμοποιούσαν για τον αλωνισμό των σιτηρών τα 11 εξ αυτών είναι εντός του χωρίου. Τα υπόλοιπα 9 κείνται στο άκρον του χωρίου τα οποία δύνανται να χρησιμοποιήσουν οι κάτοικοι, εφ’ όσον δεν υπάρχει μέρος κατάλληλο προς κατασκευή τοιούτων.

Πανηγύρι: Το χωριό πανηγυρίζει στις 26 Ιουλίου της Αγίας Παρασκευής με πάνδημη συμμετοχή των κατοίκων.

Πεσόντες: Σακουράφας Αθανάσιος του Νικολάου γεννηθείς το 1912, 27ΣΠ, φονεύτηκε στο ύψωμα 2146 Κάμιας στις 12-2-41 (ΔΙΣ). Μικρασιατική εκστρατεία: Ευάγγελος Ν. Καραγιάννης, Χρήστος Γιαννούλας.

Εμφύλιος πόλεμος: Αθανάσιος Α. Καραβίδας, Κωνσταντίνος Π. Μυλωνάς, Φίλιππας Καραγιάννης, Παρασκευή Κασιάρα.

Πληθυσμός:1859=4 στεφάνια.1905=140 κάτοικοι. 1913=214. 1920=210. 1928=235. 1940=286. 1951=113. 1961=143. 1971=86. 1981=112. 1991=130. 2001=140. 2011=76. (64ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ο οικισμός είχε 27 κατοικίες και το ποσό φόρου που πλήρωνε ήταν 5.040 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 28 κατοικίες και ο φόρος ήταν 5.000 άσπρα.

Σύλλογος: Ιδρύθηκε στις 25-7-1982 με την επωνυμία “Καστρί”.

Σχολιάστε

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.