Του Σταύρου Π.Καπλάνογλου:
Βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Νίκαιας. Το αρχαίο ελληνικό όνομα της λίμνης ήταν η Ασκάνια (Ασκάνια) Το μήκος είναι 32 χλμ, το πλάτος 10 χλμ , η επιφάνεια χλμ. και το βάθος 80 μέτρα. Στην ελληνική μυθολογία , κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου, η περιοχή στη λίμνη της Νίκαιας και την γύρω περιοχή κατοικούσαν οι Φρύγε,ς οι οποίοι κατά τον Τρωικό πόλεμο έστειλαν στρατεύματα, για να βοηθήσουν τον βασιλιά Πρίαμο,με επικεφαλής τους αδελφούς Φόργκυ και Ασκάνιο γιοι του Αρεταίου που αναφέρονται στην Ιλιάδα, από τον Όμηρο. Στη δεκαετία του 1920, η περιοχή ήταν γνωστή για την παραγωγή ρυζιού. Παραγωγικό ενδιαφέρον έχει η αλιεία για τους κατοίκους της Νίκαιας άφθονα, καθώς νόστιμα ψάρια ενδημούν στην λίμνη, αλλά, πλέον λόγω της χρήσης λιπασμάτων για δυναμικές καλλιέργειες φρούτων και λαχανικών στην γύρω περιοχή η λίμνη κινδυνεύει από μόλυνση με τον κίνδυνο της εξαφάνισης τους. Η Λίμνη της Νίκαιας έχει ανακηρυχθεί από την Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης, περιοχή σημαντική για τα πουλιά και προστατεύεται από διεθνής συμβάσεις από το 1989.
-Η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης, είναι μια διεθνής οργάνωση που ιδρύθηκε το 1948 στο Φονταινεμπλώ της Γαλλίας και ασχολείται με τη διατήρηση των ειδών και την προστασία της φύσης –
Ο ΝΑΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ
Το 2014, κατά τη διάρκεια αεροφωτογράφησης, για να ερευνήσουν τα τοπικά μνημεία, εντοπίστηκαν τα ερείπια μιας υποβρύχιας βυζαντινής βασιλικής, η οποία πιθανόν να έχει ανεγερθεί τον 4ο αιώνα, Ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Νεόφυτο.
-Ο Άγιος Νεόφυτος γεννήθηκε στη Νίκαια της Βιθυνίας από γονείς ευσεβείς, τον Θεόδωρο και τη Φλωρεντία, επί βασιλέως Διοκλητιανού (284-304 μ.Χ.). Σε νεαρή ηλικία κατέφυγε στον Όλυμπο της Βιθυνίας και ζούσε ασκητικά, μέσα σε μια σπηλιά. Από τον Όλυμπο επανήλθε στη Νίκαια, όπου επισκέφθηκε τους γονείς του, και κατόπιν πάλι επέστρεψε στον Όλυμπο. Η ζωή του υπήρξε πολύ πνευματική. Εκείνο τον καιρό όμως, οι διώκτες του Χριστιανισμού Διοκλητιανός και Μαξιμιανός, έστειλαν στην επαρχία της Βιθυνίας έναν θηριώδη άρχοντα, τον Μάξιμο. Αυτός βασάνιζε και δολοφονούσε τους χριστιανούς με τον πιο απάνθρωπο τρόπο. Τότε ο Νεόφυτο ήταν μόλις 15 ετών και απεφάσισε να πάει στην Νίκαια, για να ενισχύσει το φρόνημα των χριστιανών. Πράγματι, ο Νεόφυτος παρουσιάστηκε στον Μάξιμο το(290 η το 303 μ.Χ., μ.Χ. και με πρωτοφανές θάρρος, τον ήλεγξε. Τότε, με διαταγή του άρχοντα δάρθηκε, ανηλεώς και κατόπιν τον έριξαν μέσα σε καζάνι, με βραστό νερό, έπειτα στα θηρία και στο τέλος τον σκότωσαν με ξίφος. Είναι ενδιαφέρον ότι υπάρχουν ζωγραφιές από τον Μεσαίωνα που απεικονίζουν αυτή τη δολοφονία, όπου φαίνεται ο Νεόφυτος να σκοτώνεται στην ακτή της λίμνης Το μαρτύριο του, όμως, εμψύχωσε σε μεγάλο βαθμό τους χριστιανούς .10 χρόνια μετά στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία με το διάταγμα του Μιλάνου (Μεδιολάνου) καθιερώθηκε επίσημα η Χριστιανική θρησκεία. Οι συμπολίτες του, λίγο αργότερα, αφιέρωσαν τον ναό που βρέθηκε στον συμπολίτη τους Άγιο, στο σημείο που μαρτύρησε ( η ημερομηνία της κατασκευής της εκκλησίας δεν καθορίστηκε με ακρίβεια, αλλά θα μπορούσε να κατασκευαστεί μετά το 313 ). Το 740 μ.Χ. ένας σεισμός προκάλεσε την κατάρρευση του και την κατάκλιση από ότι φαίνεται με τα νερά της λίμνης. Τα σχέδια αυτή την στιγμή από τις τοπικές αρχές είναι να δημιουργηθεί υποθαλάσσιος μουσείο.-
ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣ
Η πόλη στην αρχαιότητα περιβαλλόταν από τείχος μήκους 3 χλμ, περίπου ύψους περίπου 10 μέτρων, του οποίου, μεγάλο μέρος διασώζεται και σήμερα. Είχε πάχος από 6-7 μέτρα. Σήμερα, τα τείχη, σε πολλά σημεία διαπερνιούνται από δρόμους, αλλά το μεγάλο σωζόμενο τμήμα αποτελεί σημείο προσέλκυσης των τουριστών. Κτίσθηκε τον 4ο αιώνα από τον Αντίγονο το Μονόφθαλμο.
Οι διαστάσεις του τείχους σήμερα είναι μήκος 5000 μέτρα (διευρύνθηκε πιθανόν επί Βυζαντίου), το ύψος του 10-13 μέτρα, το πάχος από 6-7 μέτρα. Στις αρχές του 2 αιώνα μ.Χ. ,το τείχος είχε υποστεί σοβαρές ζημιές από σεισμό Ο αυτοκράτορας Αδριανός επισκέφθηκε την πόλη το 123 μ.Χ., και έδωσε εντολές ανοικοδόμησης τόσο της πόλης όσο και του Κάστρου ..
Η ανακατασκευή δεν ολοκληρώθηκε μέχρι τον 3ο αιώνα και η νέα σειρά τοίχων απέτυχε να σώσει τη Νίκαια από την απομάκρυνσή της από τους Γότθους το 258 μ.Χ. Στα περισσότερα μέρη τα τείχη σχηματίζονται από εναλλασσόμενες σειρές ρωμαϊκών πλακιδίων και μεγάλων τετραγωνικών λίθων, που συνδέονται με ένα τσιμέντο μεγάλου πάχους.
Το κάστρο υπέστη σημαντικές επισκευές κατά τη βυζαντινή περίοδο
. Όταν κατασκευάστηκε, η περιφέρεια του κάστρου, η οποία ήταν περίπου 3000 μέτρα, μετά την επισκευή ήταν περίπου 4900 μέτρα. Το ύψος των τοίχων είναι περίπου 10-13 μέτρα. Στην πόλη χτίστηκαν εκκλησίες, πλωτές οδοί και δεξαμενές. Σε μερικές θέσεις έχουν εισαχθεί στήλες και άλλα αρχιτεκτονικά θραύσματα από τα ερείπια αρχαιότερων κτισμάτων. Έχει διπλή τάφρο και έχει 100 πύργους. Ορισμένοι από τους πύργους έχουν ακόμη ελληνικές επιγραφές.
Στην κωμόπολη υπήρχαν 4 πύλες. 1 Η κεντρική πύλη ονομαζόταν Πύλη της Κωνσταντινούπολης (İstambul Kapusu) και βρισκόταν στο βορρά. 2 Η ανατολική ονομαζόταν Πύλη της Λεύκης (Lefke Kapusu).Τα τρία ανάγλυφα που απεικονίζονται στους τοίχους της Πύλης της 3 Η Πύλη Γενίσεχιρ (Yenişehir Kapusu) βρισκόταν στα νότια. Από αυτή την πύλη εισέβαλε στη Νίκαια ο Ορχάν με τα στρατεύματά 4 Η Πύλη της Λίμνης που οδηγούσε προς την λίμνη ( Göl Kapusu) Το κάστρο διαθέτει επίσης 12 ακόμη πόρτες φρουρίου. Ακόμη και σήμερα, τα τείχη της πόλης περιβάλλουν την σύγχρονη πόλη της Νικαίας απεικονίζοντας τα αρχαία χαρακτηριστικά της διατηρώντας σε μεγάλο βαθμό πιο κοντά τις παλιές ημέρες.
