Kάθε χρόνο η 18η Μαΐου είναι αφιερωμένη στα μουσεία και στην προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς . Φέτος από την ICOM (Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων) έχει επιλεγεί ως θέμα «Μουσεία και αμφιλεγόμενες ιστορίες: τα μουσεία μιλούν για εκείνα που δεν λέγονται».
Σκοπός είναι η παρουσίαση αμφιλεγόμενων ζητημάτων , η ανάδειξη της κοινωνικής ειρήνης και η ελπίδα της συμφιλίωσης και της συμβίωσης των ανθρώπων.
Τα μουσεία δεν αποτελούν μόνο οργανισμούς διατήρησης, αποθήκευσης και προβολής των πολιτισμικών μας πόρων αλλά ταυτόχρονα είναι φορείς όπου διατηρείται η μνήμη ζωντανή, καθώς δεν επιτρέπουν να περάσουν στη λήθη ζητήματα επώδυνα, όπως τα συγκρουσιακά και επίμαχα ζητήματα της ιστορίας.
Αρχικά , με τον όρο συγκρουσιακά εννοούμε τα θέματα για τα οποία δεν υπάρχει καθολικά αποδεκτή άποψη .Συνήθως διαιρούν την κοινωνία σε ομάδες , οι οποίες υποστηρίζουν διαμετρικά αντίθετες μεταξύ τους απόψεις.
Τέτοιου είδους θέματα ποικίλουν στην ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία.
Παραδείγματα αποτελούν, η Μικρασιατική Καταστροφή, ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος, το τραύμα του Ναζισμού και του Ολοκαυτώματος στην Γερμανία, το τραύμα του εμφυλίου στην σύγχρονη Ισπανία, η διαχείριση του αντισημιτικού και κομμουνιστικού παρελθόντος στην Πολωνία, η συμβολική σύγκρουση Ιαπωνίας –Κίνας για τη Σφαγή στο Nanking κ.ά.
‘ Το κατεξοχήν συγκρουσιακό και επίμαχο ζήτημα της ελληνικής κοινωνίας, είναι ο Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949.
Ένα ζήτημα το οποίο δεν έχει συζητηθεί ανοιχτά – επίσημα.
Οι αιτίες και οι συνέπειές του, ο Διχασμός, ο αριθμός των θυμάτων , οι πολιτικοί πρόσφυγες που έφυγαν , το παιδομάζωμα της Φρειδερίκης, συνεχίζουν να είναι συζητήσεις ταμπού ακόμη και σήμερα.Όπως και να ‘χει,η κοινωνία και η πολιτεία δεν ανέλαβαν τις ευθύνες τους.
Σε τέτοια ζητήματα ο ρόλος του μουσείου είναι να βοηθήσει τους πολίτες ώστε να γίνουν αντιληπτές οι τραυματικές καταστάσεις.
Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, καλό θα ήταν να επισκεφτούμε ένα μουσείο , να αναστοχαστούμε την τραυματική μνήμη, να παραδειγματιστούμε από τα ιστορικά γεγονότα και να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα του παρελθόντος με «ιστορική ενσυναίσθηση». Έτσι θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε κατάματα, με αποφασιστικότητα, τα προβλήματα του παρελθόντος και του παρόντος , με όπλο τις πράξεις και όχι την σιωπή.
Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδου
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια,
Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων