Συνέντευξη του Λευτέρη Ιωαννίδη στο «Δίκτυο Μεσόγειος SOS»



Μέσα από την υλοποίηση του προγράμματος ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΓΕΦΥΡΕΣ στην  Κοζάνη, μάς δόθηκε η δυνατότητα γνωριμίας με μια ιδιαίτερων χαρακτηριστικών πόλη και την «ανήσυχη» δημοτική της αρχή. Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο Δήμαρχος Κοζάνης Λευτέρης Ιωαννίδης μάς μιλά για τις προκλήσεις αλλά και τις δυνατότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης στην κατεύθυνση μιας βιώσιμης κοινωνικά και περιβαλλοντικά ανάπτυξης, όπως επίσης και για το προσωπικό του όραμα για μια πόλη με πιο ανθρώπινο πρόσωπο.

Η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση έχει εισάγει νέα δεδομένα για όλους μας και παράλληλα έχει αποτελέσει το «τέλειο άλλοθι» για μια άνευ προηγουμένου υποβάθμιση των περιβαλλοντικών θεμάτων στην κυβερνητική ατζέντα. Σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης πόσο εύκολη είναι η υιοθέτηση αειφορικών πολιτικών; Η οικονομική κρίση αποτελεί μόνο τροχοπέδη ή μήπως, παράλληλα, έναν ακόμα λόγο για να στραφούμε σε μία άλλου τύπου διαχείριση των φυσικών μας πόρων;

     Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται σήμερα η κρίση -με απαξίωση και υποβάθμιση των περιβαλλοντικών θεμάτων- είναι εντελώς λανθασμένος. Είναι, άλλωστε, αυτός που μας οδήγησε στην σημερινή κατάσταση: ανάπτυξη στηριζόμενη σε πήλινα πόδια, μεγάλα έργα χωρίς προϋποθέσεις βιωσιμότητας, τσιμέντο παντού, σε παραλίες, δάση και φυσικούς τόπους.
     
Η τοπική αυτοδιοίκηση σαφώς και δυσκολεύεται να αναπτύξει αειφόρες πολιτικές, δεδομένων των σύγχρονων οικονομικών συνθηκών. Επίσης, η εφαρμογή τέτοιων πολιτικών απαιτεί συγκρούσεις με μικρά και μεγάλα συμφέροντα, που στηρίζουν την ύπαρξη τους στη εκμετάλλευση φυσικών πόρων με ληστρικό τρόπο. Η ορθολογική διαχείριση των υδάτων, η προστασία των δασών και των ακτών, η σωστή διαχείριση των απορριμμάτων, η εξοικονόμηση ενέργειας και η επένδυση στις ΑΠΕ, η βιώσιμη κινητικότητα, η προστασία των φυσικών περιοχών, είναι μερικές από τις κυρίαρχες πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν, ενώ προϋποθέτει γενναιότητα και μακροχρόνιο σχεδιασμό η υλοποίησή τους.
     
Από την άλλη, η τοπική αυτοδιοίκηση, εάν αξιοποιήσει τα όποια χρηματοδοτικά εργαλεία έχει, μπορεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εφαρμογή φιλικών προς το περιβάλλον πολιτικών. Μέσα στην επόμενη προγραμματική περίοδο θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι οικονομικοί πόροι με σύνεση και σωστό προγραμματισμό, ούτως ώστε να παραχθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
     
Η εφαρμογή φιλοπεριβαλλοντικών πολιτικών μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στο να βγει η χώρα από την κρίση με όρους βιωσιμότητας σε κάθε επίπεδο. Το περιβάλλον είναι το μεγάλο μας συγκριτικό πλεονέκτημα και η οπισθοχώρηση στην εφαρμογή αειφόρων πολιτικών, πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεται η κοινωνία και ναρκοθετεί το μέλλον των επόμενων γενεών.

•    Το πρόγραμμα ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΓΕΦΥΡΕΣ δεν αποτελεί το πρώτο πεδίο σύμπλευσης του Δήμου Κοζάνης με το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, καθώς είχε προηγηθεί και η πρωτοβουλία ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ, στη διάρκεια της οποίας τέθηκαν οι βάσεις για μια ευρύτερη συζήτηση πάνω στη διαχείριση του νερού στις πόλεις. Πόσο σημαντική θεωρείτε τη δικτύωση φορέων (αυτοδιοίκησης, ΜΚΟ, συλλογικοτήτων κ.λ.) μέσα από παρόμοιες συνέργειες και ποιος είναι ο βέλτιστος τρόπος αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της;

     Η δικτύωση φορέων είναι πάρα πολύ σημαντική, καθώς συμβάλλει στην ανάπτυξη συνεργασιών, στην ανταλλαγή απόψεων και στην εφαρμογή καλών πρακτικών. Θα πρέπει, βέβαια, η συνεργασία αυτή να είναι ουσιαστική και να έχει συνέχεια.
     
Η συνεργασία του Δήμου Κοζάνης με το Δίκτυο Μεσόγειος SOS στοχεύει στην ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα της προστασίας του νερού. Σήμερα, η ορθολογική διαχείριση του νερού αποτελεί ζητούμενο για την τοπική αυτοδιοίκηση, ενώ διαπιστώνεται  συνεχής υποβάθμιση των υδάτινων αποθεμάτων. Το δίκτυο Μεσόγειος SOS, έχοντας μια σημαντική εμπειρία σε αντίστοιχα προγράμματα διαχείρισης των υδάτων, είναι ο καλύτερος εταίρος με τον οποίο θα μπορούσε να συνεργαστεί ο Δήμος Κοζάνης επάνω στο συγκεκριμένο θέμα.
     
Το πρόγραμμα ‘Υδάτινες γέφυρες’ στοχεύει στο να ενεργοποιήσει την κοινωνία, και κυρίως τα παιδιά. Στο πλαίσιο αυτό, θα πραγματοποιηθεί ενημέρωση σε όλα τα σχολεία του Δήμου Κοζάνης, ενώ παράλληλα θα ξεκινήσει μια διαβούλευση με κοινωνικούς φορείς για το θέμα του νερού. Αυτό στο οποίο εμείς στοχεύουμε είναι να εφαρμόσουμε πιο συμμετοχικές πολιτικές γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα.

•    Μέσα από την υλοποίηση του προγράμματος ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΓΕΦΥΡΕΣ αναδεικνύεται η σημασία της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών στη διαχείριση κρίσιμων περιβαλλοντικών αλλά και κοινωνικών θεμάτων, όπως είναι η διαχείριση του νερού. Υπάρχουν ή προγραμματίζονται άλλες σχετικές πρωτοβουλίες από το Δήμο Κοζάνης, με τις οποίες να επιχειρείται η ουσιαστική εμπλοκή των κατοίκων στη λήψη αποφάσεων για ζητήματα που τους αφορούν άμεσα;

     Το πρόγραμμα Υδάτινες Γέφυρες και η συνεργασία με το δίκτυο Μεσόγειος SOS μπορεί να  μας βοηθήσει σημαντικά, ώστε να κινητοποιήσουμε την κοινωνία. Επίσης, σημαντικό είναι να δημιουργηθεί στην Κοζάνη ένα ανοιχτό φόρουμ διαλόγου για το θέμα του νερού, με την συμμετοχή της κοινωνίας, το οποίο θα επεξεργάζεται θέματα γύρω από το νερό, θα εισηγείται, και πιθανόν να συμμετέχει στην λήψη αποφάσεων.
 

•    Στην υπόλοιπη Ελλάδα η Κοζάνη ταυτίζεται δυστυχώς σε μεγάλο μέρος με τον λιγνίτη και τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ. Αυτή η ανάπτυξη έχει δώσει σίγουρα εργασία στους κατοίκους της περιοχής, αλλά και πολύ μεγάλα προβλήματα (μόλυνση και ρύπανση, υγεία ντόπιου πληθυσμού, άγρια εκμετάλλευση και καταστροφή φυσικών πόρων κτλ). Κατά την άποψη σας ποιο είναι τελικά  το «ισοζύγιο» ανάμεσα στα κέρδη και τις ζημιές για την τοπική κοινωνία από τη λειτουργία της ΔΕΗ; Ποιος ωφελήθηκε περισσότερο και τι εναλλακτικές κινήσεις έπρεπε να έχουν γίνει;

     Θα ήταν άδικο να παραγνωρίσουμε την συμβολή του λιγνίτη στον εξηλεκτρισμό και στην ανάπτυξη της χώρας μεταπολεμικά. Είναι σαφές πως για μια χώρα που βγήκε κατεστραμμένη από τον πόλεμο, η εκμετάλλευση του λιγνίτη αποτέλεσε την βάση για σχετικά φθηνή εγχώρια ενέργεια. Παράλληλα, αυτή η εξέλιξη οδήγησε στην μετατροπή της περιοχής από καθαρά αγροτική σε βιομηχανική, αλλά και στην αύξηση των εισοδημάτων.
     
Οι συνέπειες όμως ήταν, και εξακολουθούν να είναι, πολλές, καθώς όλη αυτή η δραστηριότητα ξεπέρασε κατά πολύ την φέρουσα ικανότητα της περιοχής. Eχουν κατασκευαστεί τρία εργοστάσια παραγωγής ρεύματος με λιγνίτη στο Νομό Κοζάνης και δύο στο Νομό Φλώρινας, ενώ ορυχεία λειτουργούν σε πάνω από 150.000 στρέμματα, προκαλώντας τεράστια αλλοίωση του φυσικού ανάγλυφου της περιοχής.  Επακόλουθο όλων αυτών ήταν η δραματική υποβάθμιση του περιβάλλοντος, τα προβλήματα στην υγεία των κατοίκων, η καταστροφή των φυσικών πόρων -αφού λόγω των ορυχείων έχουν ταπεινωθεί σημαντικά οι υδροφόροι ορίζοντες της περιοχής-, οι μετακινήσεις οικισμών και, τέλος, η διαμόρφωση της εξωτερικής εικόνας της περιοχής ως κυρίαρχα βιομηχανικής με εξαιρετικά υποβαθμισμένο περιβάλλον.
     
Κατά την άποψή μου, θα έπρεπε να είχαν ήδη κινητοποιηθεί διάφοροι φορείς, τουλάχιστον 15 χρόνια πριν, προς ένα εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο, που θα στόχευε στην οικολογική (κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική) βιωσιμότητα του τόπου. Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους πως είναι επιβεβλημένη ανάγκη η σταδιακή απεξάρτηση από τον λιγνίτη με εφαρμογή εκείνων των πολιτικών που θα αποκαθιστούν το περιβάλλον και θα δίνουν μια εναλλακτική παραγωγική προοπτική. Η Κοζάνη έχει δώσει γη και ύδωρ στην ΔΕΗ για να φωτιστεί όλη η χώρα, και τις συνέπειες αυτής της πραγματικότητας τις πληρώνουμε σήμερα και θα τις πληρώνουμε για πολλά χρόνια ακόμα.

•    Η ευρύτερη περιοχή της Κοζάνης χαρακτηρίζεται, από τα πολλά υδάτινα σώματα, τη μεγάλη βιοποικιλότητα σε άγρια ζωή, τον πολύ μεγάλο αριθμό αρωματικών και συναφών φυτών, ενώ σημαντικό κεφάλαιο αποτελούν και οι μεγάλοι ελεύθεροι χώροι που πρόκειται να αφήσει πίσω της η ΔΕΗ. Ποια είναι η πρόταση της σημερινής Δημοτικής αρχής για βιώσιμη ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους και πώς σκοπεύετε να υλοποιηθεί;

Αν και είναι άγνωστο σε πολλούς, ο τόπος μας είναι ευλογημένος με μια μοναδική φυσική κληρονομιά, η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητη. Αποτελεί στοίχημα πλέον για εμάς η αξιοποίησή της με βιώσιμο τρόπο, ενώ η επόμενη μέρα μετά τη ΔΕΗ είναι κάτι που μας απασχολεί σοβαρά. Ο εναλλακτικός τουρισμός, η βιολογική γεωργία, ο πολιτισμός, η γαστρονομία και η ιστορία της περιοχής, μπορούν να αποτελέσουν το όχημα για ένα αειφόρο μοντέλο ανάπτυξης της περιοχής μας. Για την ενδυνάμωση και την ανάπτυξη όλων αυτών των κλάδων απαιτείται στρατηγική και συνεργασία.
     
Ο σχεδιασμός της μεταλιγνιτικής περιόδου προϋποθέτει την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου με 20ετή προοπτική, που θα χωροθετεί νέες παραγωγικές δραστηριότητες, θα στηρίζεται στην αξιοποίηση και την ανάπτυξη των ΑΠΕ.  ¸χουμε ήδη ξεκινήσει την στελέχωση του τμήματος Τοπικής Οικονομικής Ανάπτυξης,  με στόχο της στήριξη της επιχειρηματικότητας, του γεωργικού τομέα και της κοινωνικής οικονομίας. Στόχος μας είναι να διαμορφώσουμε μια στρατηγική για την προώθηση ιδίως του κλάδου των αρωματικών φυτών. Γνωρίζουμε πολύ καλά πως ορισμένα προϊόντα που παράγονται στην περιοχή μπορούν να γίνουν ανταγωνιστικά, ακόμα και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο πρωτογενής τομέας έχει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης και σκοπεύουμε να δώσουμε βαρύτητα σε αυτόν μέσα από μικρά και μεγάλα έργα, αλλά και μέσω της ενημέρωσης και της κινητοποίησης των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε ήδη ξεκινήσει την εκπόνηση του στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού για την επόμενη πενταετία.

•    Για το τέλος μια πιο προσωπική ερώτηση: η εκλογή σας ως Δημάρχου στην πόλη της Κοζάνης, είχε προκαλέσει ιδιαίτερη εντύπωση. Ποιες είναι οι δυσκολίες και οι προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά σας και τι τελικά μετά την θητεία σας θα σας χαρακτήριζε ως επιτυχημένο Δήμαρχο;

Oντως, το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει εντύπωση, αλλά και ανάλογες προσδοκίες. Πολλοί συμπολίτες μας περιμένουν πολλά από τη νέα δημοτική αρχή, κι αυτό σαφώς αποτελεί για εμάς αδιαμφισβήτητη ευθύνη.

Οι δυσκολίες έχουν κυρίως να κάνουν με την διαχείριση της καθημερινότητας, με τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Δήμος Κοζάνης, με  την γραφειοκρατία που αποτελεί τροχοπέδη, αλλά και με την σημαντική θεσμική και οικονομική οπισθοχώρηση της αυτοδιοίκησης τα τελευταία χρόνια. Στόχος της νέας δημοτικής αρχής είναι η εφαρμογή ενός προγράμματος αποτελεσματικού, και η άσκηση διοίκησης με ένα διαφορετικό πνεύμα συνεργασίας και συμμετοχής της κοινωνίας, σε αντίθεση με το παρελθόν.
     
Τώρα, σε ό, τι αφορά τον χαρακτηρισμό ενός Δημάρχου ως «επιτυχημένου», θα έλεγα πως η επιτυχία, όπως και και η αποτυχία, είναι πολύ σχετική έννοια και δεν ταυτίζεται πάντα με εκλογικά αποτελέσματα, αλλά περισσότερο με την γενικότερη αίσθηση που αφήνει κανείς στο πέρασμά του, σε πολιτικό, ακόμα και σε ανθρώπινο επίπεδο. Θέλω να πιστεύω πως μετά από 5 χρόνια θα έχουμε κάνει σημαντικά βήματα για την βελτίωση της επιχειρησιακής ικανότητας του Δήμου Κοζάνης, και θα έχουμε συμβάλλει στην έξοδο της περιοχής από την κρίση, βελτιώνοντας την καθημερινότητα των πολιτών. Ιδιαίτερα σημαντικό θα είναι για μας το να μπορούν όλοι οι πολίτες, σε κάθε γωνιά του Δήμου, να νιώθουν πως μας έχουν με κάποιο τρόπο «κοντά τους», όσο δύσκολο και αν είναι αυτό λόγω των αντικειμενικών δυσκολιών που προκαλεί η οικονομική κρίση.

Σχολιάστε

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.