Το έργο με τίτλο: «Εκτίμηση παρουσίας και προέλευσης χρωμίου και λοιπών ρυπαντικών παραμέτρων στα υπόγεια και επιφανειακά νερά και αποτύπωση υδρογεωλογικών συνθηκών σε περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης», υπέγραψαν την Πέμπτη 7 Αυγούστου 2014, ο Αντιπεριφερειάρχης Κοζάνης Γιάννης Σόκουτης και οι εκπροσώποι των τριών τοπικών φορέων ΙΓΜΕ-ΕΚΒΑΑ, Κέντρο Περιβάλλοντος και ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.
Περιγραφή και Αιτιολόγηση του Ερευνητικού Έργου
Στην περιοχή του λεκανοπεδίου Κοζάνης-Αμυνταίου, ως γνωστό αναπτύσσονται τα γνωστά κοιτάσματα του λιγνίτη ο οποίος εκμεταλλεύεται από τη ΔΕΗ για την παραγωγή ηλεκτρικού ενέργειας και η τελευταία καταναλώνει μεγάλες ποσότητες νερού για τις ψυκτικές ανάγκες των ατμοηλεκτρικών σταθμών της.
Οι συνέπειες από τις παραπάνω απολήψεις νερού μαζί με εκείνες για αρδευτική χρήση συνέβαλλαν στο να παρουσιάζεται σήμερα μια φθίνουσα πορεία των υδατικών πόρων του υδατικού Διαμερίσματος τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά κυρίως δε στη λεκάνη Κοζάνης-Πτολεμαϊδας-Αμυνταίου.
Στη μελέτη του ΙΓΜΕ του 2010 ανιχνεύθηκαν υψηλά επίπεδα του εξασθενούς χρωμίου στους υπόγειους υδατικούς πόρους της λεκάνης Σαριγκιόλ, Πτολεμαϊδας αλλά και σε άλλους υδροφόρους του λεκανοπεδίου πέραν των ορίων ποσιμότητας και καθιστούν επιτακτική την ανάγκη διερεύνησης της αιτίας της ρύπανσης.
Η ανίχνευση του εξασθενούς χρωμίου πέραν των ορίων ποσιμότητας εντοπίστηκε επίσης και σε άλλους υδροφόρους του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας όπως στη Φλώρινα, Καστοριά και στα Γρεβενά.
Μέχρι πρόσφατα, τα υψηλά επίπεδα του εξασθενούς χρωμίου στα νερά αποδίδονταν σχεδόν αποκλειστικά σε ανθρωπογενή αίτια. Οι έρευνες των τελευταίων ετών έδειξαν ότι σχετικά υψηλά επίπεδα εξασθενούς χρωμίου μπορεί να οφείλονται σε γηγενή αίτια, όπως η ύπαρξη πετρωμάτων που περιέχουν χρώμιο δηλαδή του γεωλογικού και γεωχημικού περιβάλλοντος. Τέτοια πετρώματα είναι τα υπερβασικά πετρώματα που εμφανίζονται στην περιοχή.
Με το προτεινόμενο έργο επίσης θα μελετηθεί και η νιτρορρύπανση καθώς και των βαρέων μετάλλων των επιφανειακών και υπόγειων νερών της ευρύτερης περιοχής Κοζάνης (ποιοτική και ποσοτική) καθώς και η χημική σύσταση των εδαφών όσον αφορά τα νιτρικά συστατικά. Επίσης θα διερευνηθούν όλοι οι πιθανοί ρυπαντές που προέρχονται από ανθρωπογενή δραστηριότητα (αστικά απόβλητα, λίπανση αγροτικών καλλιεργειών, κτηνοτροφικά απόβλητα κ.α.) και τις επιδράσεις τους στο σύστημα έδαφος – νερό.
Στόχος του προγράμματος είναι να μελετηθεί η προέλευση τόσο του εξασθενούς και τρισθενούς χρωμίου όσο και των άλλων βαρέων μετάλλων από άποψη ανθρωπογενούς προέλευσης ή του γεωλογικού και γεωχημικού περιβάλλοντος που επιβαρύνουν τα υπόγεια νερά της περιοχής, καθώς και των νιτρικών.
Ειδικότερα θα συλλεχθούν τουλάχιστον από 200 δείγματα νερού των υπόγειων νερών καθώς και 20 δείγματα των επιφανειακών νερών και πηγών εκτός της περιοχής σε κάθε υδρολογική περίοδο (υγρή, ξηρή, υγρή), εκεί όπου έχουμε εμφανίσεις των πετρωμάτων που περιέχουν στη μάζα τους το χρώμιο. Ο συνολικός αριθμός δειγμάτων θα εξαρτηθεί από τα συμπεράσματα των ενδιάμεσων φάσεων.
Θα συνταχθούν ψηφιοποιημένοι χάρτες (G.I.S.), γεωλογικοί, υδρογεωλογικοί, υδροχημικοί και θεματικοί χάρτες για κάθε στοιχείο. Με το προτεινόμενο έργο θα πραγματοποιηθεί μια συστηματική και διεξοδική μελέτη της ευρύτερης υδρολογικής και υδρογεωλογικής λεκάνης από άποψη υδρολογικών, υδρογεωλογικών και ποιοτικών και άλλων χαρακτηριστικών των υδατικών πόρων επιφανειακών και υπόγειων της λεκάνης.
Έτσι θα προκύψει ένα μοντέλο διαχείρισης που θα καθορίζει την ρυπαντική επιδεκτικότητα των περιοχών έρευνας, και το σημαντικότερο την δυνατότητα εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων προστασίας των υδατικών πόρων και καλλίτερων χρήσεων γης (αγροτικής) που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας, στην ορθολογικότερη διαχείριση του νερού (άρδευση, ύδρευση), και βεβαίως στην προστασία της ανθρώπινης υγείας από τους επικίνδυνους (ενίοτε καρκινογόνους) ρυπαντές και του περιβάλλοντος γενικότερα χωρίς αρνητικές επιπτώσεις.
Το έργο θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με τους τρεις τοπικούς φορείς με τα διαπιστευμένα εργαστήριά τους , ΙΓΜΕ-ΕΚΒΑΑ, ΚΕΠΕ, ΤΕΙ ΔΜ.
Η χρηματοδότηση θα γίνει από:
Την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας-Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης με το ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων ευρώ (250.000,00 €) από κονδύλια του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης.
Η παρούσα Προγραμματική Σύμβαση ισχύει από την υπογραφή της και έχει διάρκεια δεκαοκτώ (18) μηνών.
