Τα τραγούδια της Εράτυρας σε δωρεάν διάθεση στο διαδύκτιο!



Η Εράτυρα, κεφαλοχώρι της Δυτικής Μακεδονίας έχει παλιά και πλούσια μουσική παράδοση με πολλά τραγούδια, που καλύπτουν όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής και της ιστορίας του τόπου: τραγούδια Δωδεκαήμερου (Κάλαντα και Πρωτοχρονιά), Αποκριάτικα, Πασχαλιάτικα, αρραβώνας και χαράς (γάμου), ερωτικά (καντάδες και επιτραπέζια της αγάπης) καθώς και κλέφτικα (επιτραπέζια και τσάμικα).

Μέχρι τώρα έγιναν πολλές επί μέρους καταγραφές των τραγουδιών αυτών, με κυριότερη αυτή του Τ. Σαμαρά του Ραδιοφωνικού Σταθμού Μακεδονίας, της οποίας η αναπαραγωγή της σε καλαίσθητα CD από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Εράτυρας. Καμιά όμως δεν κάλυψε όλα τα γνωστά τραγούδια (περίπου 350-400 σύμφωνα με πρόχειρες εκτιμήσεις). Ο στόχος της νέας συλλογής των τραγουδιών που πραγματοποιήθηκε από την κατεύθυνση Ψηφιακών Μέσων του τμήματος Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης είναι σωστικός. Με την αλλαγή του τρόπου ζωής, η πανάρχαια αυτή μουσική παράδοση σβήνει και οι νεώτεροι ούτε καν γνωρίζουν τον μουσικό πλούτο του τόπου τους. Η διατήρηση αυτής της παράδοσης είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί όλη η μουσική παράδοση της Δυτικής Μακεδονίας δέχεται σήμερα μία έντονη σλαβική επίδραση, που θα ήταν ίσως καλοδεχούμενη, αν δεν έτεινε να υποκαταστήσει το τοπικό ύφος.

Έχουν καταγραφεί, ψηφιοποιηθεί και μερικά αποκατασταθεί όσον το δυνατόν περισσότερα τραγούδια (περίπου 300) που τραγουδιούνται ακόμα στην Εράτυρα, ιδιαίτερα από τους παλιότερους. Υπολογίζεται ότι τραγουδιούνται τουλάχιστον 50-100 τραγούδια (ίσως και αρκετά περισσότερα), που δεν έχουν καταγραφεί ακόμα. Ο αριθμός των τραγουδιών είναι εντυπωσιακός, καθώς και η θεματική και τεχνοτροπική τους ποικιλία. Όλα τα τραγούδια, βρίσκονται σε μορφή αρχείων MP3 στον  διαδυκτιακό τόπο http://poseidon.csd.auth.gr/GR/Siniatsikos/index.htm απ’ όπου μπορούν να κατεβούν δωρεάν. Είναι οργανωμένα σε 18 συλλογές, που κάθε μία τους μπορεί να χωρέσει σε 1 CD: 2 CD με τραγούδια της αρραβώνας και του γάμου, 2 CD συρτά, 2 CD της αγάπης (ερωτικά), 1 CD καντάδες, 1 CD δωδεκαήμερου (Kόλιαντα και Σούρβα),  2 CD Αποκριάτικα, 2 CD Πασχαλινά, 3 CD κλέφτικα επιτραπέζια, 1 CD κλέφτικα και τσάμικα, 1 CD παιδικά και 1 CD του θανάτου. Σκοπός ήταν να προκύψει μια χρηστική (παρά φιλολογική, λαογραφική ή μουσικολογική) οργάνωση των τραγουδιών, όσο αυτό είναι δυνατό στις παρούσες κοινωνικές συνθήκες.

Σε αριθμό υπερέχουν σαφώς τα κλέφτικα (κυρίως επιτραπέζια ή τσάμικα), που είναι και τα πιο παλιά. Ξεκινούν από τα ακριτικά, την εποχή της πρώιμης Τουρκοκρατίας (παιδομάζωμα) και εξυμνούν όλους τους εθνικούς αγώνες, με τελευταία αναλαμπή τον Μακεδονικό  Αγώνα. Ακολουθούν σε αριθμό τα τραγούδια της αρραβώνας και της Πασχαλιάς, που ήταν κυρίως χορευτικά (συρτά), μιας και δεν χρησιμοποιούνταν ορχήστρες (κλαρίνα), ούτε στην αρραβώνα ούτε το Πάσχα, σε αντίθεση με τον γάμο (χαρά) και την Πρωτοχρονιά, όπου η μουσική ήταν κυρίως ορχηστρική (κλαρίνα/χάλκινα). Πολλά σε αριθμό είναι και τα σκωπτικά Αποκριάτικα. Αρκετά τραγούδια τραγουδιούνται μόνο στην Εράτυρα, ίσως και σε μερικά γειτονικά της χωριά. Πολλά τραγούδια τραγουδιούνται στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας και αρκετά είναι πανελλαδικά (με ή χωρίς παραλλαγές στα λόγια και στο μουσικό στυλ).

Μελλοντικός στόχος είναι η ολοκλήρωση της καταγραφής, η ανάδειξη των τραγουδιών με ολοκληρωμένη αποκατάσταση ή επανεγγραφή και η μουσικολογική μελέτη αυτού του πλούσιου μουσικού υλικού, καθώς και η καταγραφή της ορχηστρικής μουσικής (κλαρίνα, χάλκινα).

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τους συντελεστές της παραγωγής αυτής, ιδιαίτερα τους τραγουδιστές αλλά και τους φοιτητές και μέλη ΔΕΠ της κατεύθυνσης Ψηφιακών Μέσων του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που ψηφιοποίησαν και αποκατέστησαν ψηφιακά τα τραγούδια. Τα ονόματά τους βρίσκονται στην διαδικτυακή σελίδα: http://poseidon.csd.auth.gr/GR/Siniatsikos/index.htm

Καλό άκουσμα και (για τους μερακλήδες της Δυτικής Μακεδονίας) καλό χορό!

από το kozanimedia

Ι. Πήτας (pitas@aiia.csd.auth.gr)

Eπιμελητής της έκδοσης

Καθηγητής Τμήματος Πληροφορικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Σχολιάστε

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.