Ο με το ψευδώνυμο καταμάγια δεν παραλείπει να γράφει εκτενές σχόλιο κάτω από κάθε άρθρο μου, στο οποίο γίνεται αναφορά στην ορθόδοξη πίστη. Τον αποκάλεσα άνανδρο και δειλό, αλλά αυτός επιμένει θεωρώντας ότι δεν θίγεται η αξιοπρέπειά του στο καταφύγιο της ανωνυμίας του. Κάτω από πρόσφατο άρθρο μου σχετικό με τη σύναξη στη Νίκαια της Βιθυνίας, στο οποίο τόνισα τη μεγάλη διαφορά μεταξύ Ορθοδοξίας και των διαφόρων χριστιανικών ομολογιών, ο καταμάγια έγραψε:
”….Οι ορθόδοξοι όχι μόνο τότε αλλά διαχρονικά υπήρξαν ταπεινοί, ανιδιοτελείς, συμπάσχοντες με τους αδύνατους, σταθεροί στις θέσεις τους έμπροσθεν αλαζόνων ηγεμόνων. Διώχθηκαν και δεν διώξαν….”. Συμφωνώ απόλυτα.
Θεοδόσιος α’: Διάταγμα της Θεσ-νίκης ,380 μχ. Επέβαλε το Δωδεκάθεο σύμφωνα με την Σύνοδο της Νίκαιας, ως μόνη νόμιμη θρησκεία. Θεοδοσιανοί Κώδικες (391-392 μ.χ). Απαγόρευσαν ρητά κάθε μορφή χριστιανικής λατρείας. Οι παραβάτες αντιμετώπιζαν βαριές ποινές, ακόμη και θανάτωση. Διέταξε το κλείσιμο των χριστιανικών ναών και απαγόρευσε τις λειτουργείες.
Ιουστινιανός α’ (527-565 μ.χ): Ιουστινιάνειος κώδικας. Αφαίρεσε όλα τα πολιτικά δικαιώματα από τους χριστιανούς, αποκλείοντάς τους από δημόσιες θέσεις και τη διδασκαλία. Επέβαλε αυστηρές ποινές (δήμευση περιουσίας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, της θανατικής ποινής, για όσους δεν υπάκουαν).
Το κλείσιμο της Ακαδημίας Αθηνών (529 μχ). Ουπς, εδώ κάτι δεν κολλάει. Τεσπα…
Το σχόλιο είναι μεστό ειρωνειών και η ειρωνεία είναι όπλο των ανθρώπων που στερούνται επιχειρημάτων. Προβαίνω σε απάντηση όχι για να αντικρούσω τον δειλό και άνανδρο ψευδωνυμογράφο, αλλά για να διαφωτίσω εκείνους που έτυχε να διαβάσουν άρθρο και σχόλια.
Για να ασκήσουμε κριτική σε πίστη ή ιδεολογία πρέπει να έχουμε μελετήσει τις αρχές αυτών. Άραγε ο καταμάγια ανέγνωσε από περιέργεια την Καινή Διαθήκη; Κριτική πρέπει να ασκηθεί επί της διδασκαλίας του Χριστού και επί ενεργειών μελών της Εκκλησίας Του, που είναι σύμφωνες με αυτήν. Αν δεν είναι σύμφωνες ποιά η ευθύνη της Εκκλησίας και ποιά η υποχρέωση να δοθούν εξηγήσεις;
Επί των συγκεκριμένων καταγγελιών, τις οποίες προβάλλει ο καταμάγια όχι επειδή μελέτησε σε βάθος την ιστορία, αλλά επειδή διάβασε τις τηλεγραφικές καταγγελίες κατά δύο χριστιανών που άσκησαν εξουσία, τις οποίες διακινούν οι εμπορευόμενοι το αντιεκκλησιαστικό τους μένος, απαντώ. Ο Χριστός προκαλεί διαχρονικά με το ερώτημα: Τίς ελέγχει με περί αμαρτίας; Κατά τη διδασκαλία Του τόνισε ιδιαίτερα τον σεβασμό στην ελευθερία του προσώπου με τη ρήση «ει τις θέλει…». Σημαντικές είναι οι απόψεις των μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας, συγχρόνων περίπου του Θεοδοσίου. Έγραψε ο μέγας Βασίλειος: «Η σωτηρία των ανθρώπων δεν οικοδομείται με τη βία και την επιβολή, αλλά με την πειθώ και την προσήνεια». Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος πρόσθεσε: «Είναι ύβρις προς το Θεό να του ζητάμε πράγματα εναντίον των εχθρών μας… Ο Κύριος απαγορεύει να φονεύονται και να κατασφάζονται οι αιρετικοί».
Ο Θεοδόσιος με διάταγμά του το 381 μ.Χ., έτος ανόδου στον θρόνο, στέρησε το δικαίωμα δικαιοπραξίας από τους πρώην χριστιανούς που μεταστρέφονταν σε παλαιά θρησκεία. Το 382 μ.Χ. απαγόρευσε, με ποινή θανάτου και δήμευση της περιουσίας των εθνικών, κάθε μορφή θυσίας, μαντικής, ψαλμωδιών προς τιμή των θεών ή τις απλές επισκέψεις σε αρχαίους Ναούς. Το 392 μ.Χ. έθεσε εκτός νόμου τις αρχαίες θρησκείες. Το 391 μ.Χ. ανανέωσε την πλήρη απαγόρευση των θυσιών και των επισκέψεων σε ειδωλολατρικούς ναούς. Γιατί άραγε ανανέωσε; Μήπως επειδή η διαταγή απαγόρευσης δεν είχε εφαρμοστεί, και πολύ ορθά, παρά μόνο από ελάχιστους φανατικούς διοικητές, ιδίως στην Ανατολή, κατά το διάστημα 384-388 μ.Χ.; Αναγράφεται ακόμη ότι λόγω της μετριοπαθούς πολιτικής του, δεν εξεδίωξε εξ αρχής τις αρχαίες θρησκείες. Γιατί όμως έθεσε τελικά εκτός νόμου αυτές το 392 μ.Χ.; Επειδή στη Δύση αριστοκράτες εθνικοί εξύφαναν συνωμοσία εναντίον του και τελικά συγκρούστηκαν με το στράτευμά του. Ο Θεοδόσιος συνέδεσε άρρηκτα τη νίκη εκείνη με τον έναν Θεό των χριστιανών. Δεν έδειξε όμως εκδικητικές διαθέσεις. Μάλιστα οι ίδιοι οι εθνικοί είχαν ανακηρύξει θεό τους τον Θεοδόσιο το 393 μ.Χ., σύμφωνα με τη ρωμαϊκή παράδοση, τονίζοντας σε εορταστική συνεδρία της Συγκλήτου της Ρώμης: «Η Ισπανία μας χάρισε το θεό που βλέπουμε»! Όπως λέει κι ο ιστορικός της εποχής Σωζόμενος «μέσα στους νόμους ο Θεοδόσιος περιέγραφε τιμωρίες που δεν εφαρμόζονταν. Φρόντιζε όχι να τιμωρεί αλλά να προκαλεί τον φόβο της τιμωρίας».
Αξίζει να τονιστεί το τρομερό συμβάν της εξόντωσης 7.000 θεατών, μεταξύ των οποίων και χριστιανών, στο ιπποδρόμιο της Θεσσαλονίκης, την άνοιξη του 390, επειδή οι θεατές είχαν φονεύσει προηγουμένως τον Γότθο στρατοπεδάρχη Βουθέριχο. Ο Θεοδόσιος, ευρισκόμενος στα Μεδιόλανα (Μιλάνο) είχε μετανοήσει για τη διαταγή, η ανάκληση της οποίας όμως έφθασε αργά στη Θεσσαλονίκη. Υπό το βάρος της ενοχής θέσπισε νόμο, σύμφωνα με τον οποίο, κάθε θανατική ποινή θα εκτελείται μετά από 30 ημέρες. Η απόφαση αυτή δεν θεωρήθηκε αρκετή από τον Αμβρόσιο, επίσκοπο Μεδιολάνων, ο οποίος έστειλε στον Θεοδόσιο σκληρή επιστολή, αφορίζοντάς τον και συνιστώντας του να μετανοήσει και να συμφιλιωθεί με τον Θεό. Ο αυτοκράτορας, σε ένδειξη μετάνοιας εμφανιζόταν χωρίς το διάδημά του, αποκήρυξε την πράξη του και ζήτησε δημόσια συγγνώμη. Έτσι ο Αμβρόσιος επέτρεψε στον αυτοκράτορα να κοινωνήσει τα Χριστούγεννα. Γίνεται αμέσως αντιληπτό πόσο είχαν αλλάξει οι αντιλήψεις περί άσκησης της εξουσίας με την αποδοχή της νέας πίστης από μεγάλο πλήθος πολιτών της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Δεν είναι ο Θεοδόσιος, για τον οποίο καυχάται η Εκκλησία. Είναι οι άγιοι Βασίλειος, Χρυσόστομος, Αμβρόσιος. Μόνο εμπαθείς αδυνατούν να διακρίνουν με βάση τις ενέργειές τους τους χριστιανούς από τους «χριστιανούς». Η θανατική καταδίκη είναι καταδικαστέα από την Εκκλησία.
Δεν διαθέτουμε απολύτως κανένα στοιχείο, διάταγμα ή αναφορά συγγραφέως, που να δηλώνει ρητά και με σαφήνεια, ότι ο Ιουστινιανός διέταξε την απαγόρευση της διδασκαλίας της φιλοσοφίας στην Αθήνα ή το κλείσιμο της Ακαδημίας. Στις ειδικές διατάξεις του κώδικα «Πανδέκτη», που συνέταξαν συνεργάτες του, περιλαμβάνεται η απαγόρευση της διδασκαλίας από εθνικούς διδασκάλους. Αυτό είχε κάνει ενωρίτερα ο Ιουλιανός για τους χριστιανούς διδασκάλους. Τότε είχε διαμαρτυρηθεί έντονα στον αυτοκράτορα ο μέγας Βασίλειος. Ο ιστορικός Αγαθίας, που εξιστορεί λεπτομερώς την αποδημία επτά φιλοσόφων της Ακαδημίας στην αυλή του Χοσρόη, δε λέει ότι έφυγαν επειδή καταργήθηκε η σχολή της Αθήνας, όπως ήταν φυσικό να πει, αν πράγματι έγινε αυτή η κατάργηση, αλλά βεβαιώνει ότι αυτοί μετανάστευσαν επειδή δεν ασπάζονταν τη θρησκεία που επικρατούσε. (Κ. Παπαρηγόπουλου, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, 1885). Αυτοί, μετά έτος επανήλθαν, καθώς δεν έμειναν ικανοποιημένοι από την κατάσταση στην Περσία. Όσο για την επιβολή της θανατικής ποινής σε ανυπάκουους, καλό είναι να μη παραθέτει ο σχολιαστής τόσο χονδρά ψέματα. Εκδηλώνει την εμπάθειά του οπλισμένος με την άγνοια των πηγών!
Ο σχολιαστής αποκρύβει επιμελώς τις προσωπικές του αντιλήψεις αποκαλύπτοντας μόνο το φοβερό μένος του κατά της Εκκλησίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν είναι δυνατόν να αντιπαραταχθεί κάποιος προς αυτές. Πόσο άραγε αυτός σέβεται την ελευθερία των άλλων, για έλλειψη σεβασμού της οποίας επικρίνει τους χριστιανούς; Αν διέθετε εξουσία, θα μου επέτρεπε να επιβιώσω ή θα με οδηγούσε σε εκτέλεση;
Απόστολος Παπαδημητρίου
