Γυναίκα αντρεία ποιος θα βρει; Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου:

Χρόνια πολλά και καλή χρονιά. 

Ο γνωστός παπάς και γιατρός π. Ευάγγελος Παπανικολάου μίλησε την Ε΄ Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, δηλαδή δυο εβδομάδες πριν το Πάσχα του 2021, σε Ναό της Αθήνας στα πλαίσια των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821 με θέμα «Γυναίκα ανδρείαν τις ευρήσει ;». Στην ομιλία του αναφέρθηκε στην ζωή αντρείων γυναικών με πρώτη την οσία Μαρία την Αιγυπτία, τιμής ένεκεν μιας και γιορτάζει αυτή την Κυριακή, αλλά θα παραλείψω τα όσα είπε γι’ αυτήν, επειδή σε πολλούς είναι γνωστή η ζωή της. Αυτά όμως που είπε για τις άλλες γυναίκες θα τα αναφέρω, εστιάζοντας στα πιο σημαντικά επειδή είμαι σίγουρος ότι οι περισσότεροι από εμάς δεν τα γνωρίζουμε.

 Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι οι γυναίκες είναι αντρείες. Ο Λεωνίδας που πολέμησε στις Θερμοπύλες είχε πάρει και καλή γυναίκα. Την έλεγαν Γοργώ επειδή ήταν έξυπνη, έπιανε πουλιά στον αέρα. Ήταν τόσο καλό παιδί και τόσο αντρεία που ο πατέρας της που ήταν βασιλιάς της Σπάρτης αν και ήταν 7- 10 χρονών η Γοργώ, την έβαζε δίπλα του στον θρόνο και άκουγε την γνώμη της όταν έκρινε μια υπόθεση. Βλέπετε δεν εμπόδιζε την Σπαρτιατική, την Αθηναϊκή κοινωνία η φύση, ότι ήταν γυναίκα, μπορούσε να συμμετάσχει στην πολιτική ζωή. Ήμασταν πολύ προοδευτικοί, δεν χρειαζόμασταν καμία Γαλλική επανάσταση για να δώσουν ελευθερίες στις γυναίκες για να μπορούν να μιλάνε. Οι αρχαίοι Έλληνες, όχι όλοι, οι Ίωνες ήταν πιο συγκρατημένοι, αλλά οι Σπαρτιάτες είχαν τις γυναίκες σχεδόν ισότιμες. Κι αυτές μεγάλωναν στα στρατόπεδα, έτρωγαν τον μέλανα ζωμό … απλώς τις έκαμναν κάποιες οικονομίες για να μπορούν να γεννάνε δυνατά παιδιά. Για παράδειγμα το 498 πΧ πήγε στην Σπάρτη ένας από την Ιωνία, ο Αρισταγόρας,  για να τους ξεσηκώσει, όπως και τους Αθηναίους, ενάντια στον Δαρείο, που είχε αποτέλεσμα να βρει ο Δαρείος αυτή την επανάσταση στην Ιωνία, που τελικά απέτυχε, σαν δικαιολογία για να επιτεθεί στην Ελλάδα. Εμείς αρχίσαμε πρώτοι, επειδή οι Ιωνικές πολιτείες ταλαιπωρούνταν από τους Πέρσες. Όλα που συμβαίνουν σήμερα είναι τα ίδια στην Ιλιάδα του Ομήρου. Αλλά οι δικοί μας πολιτικοί που πάνε και κουβεντιάζουν με τους Τούρκους δεν έχουν διαβάσει την Ιλιάδα, δεν έχουν δηλαδή ετοιμαστεί γι’ αυτά που θα συναντήσουν. Η  Γοργώ ήταν εκεί όταν ο Αρισταγόρας προσέφερε όλο και μεγαλύτερο ποσό στον βασιλιά πατέρα της για να συμμετάσχει στην επανάσταση ενάντια στους Πέρσες. Τότε πετάγεται η Γοργώ και λέει αντρεία στον βασιλιά «πατέρα, όπως πάει τώρα ο ξένος, αν δεν τον πετάξεις έξω βλέπω να σε διαφθείρει, σε βλέπω να λες το ναι».  Ήταν η Γοργώ 9 χρονών. Και επειδή ο Ελληνοπέρσης Αρισταγόρας δεν μπορούσε να φορέσει τα παπούτσια του παρακαλεί τον βασιλιά να διατάξει ένα δούλο να τον βοηθήσει και πετάγεται η Γοργώ και του λέει «σήκω φύγε από δω, χέρια έχεις». Τι άντρα περιμένατε να πάρει η Γοργώ ; Ο άντρας της και να μην ήθελε να πέσει στις Θερμοπύλες, θα σκοτωνόταν. Φαντάζεστε να γύριζε στην Σπάρτη ο Λεωνίδας τι θα του έκαμνε η Γοργώ ; Παρόμοια και Ελληνίδες στην Τουρκοκρατία αν παρατούσαν οι άντρες τους από φόβο τον Κολοκοτρώνη και γύριζαν στο σπίτι, τους έλεγαν «έλα φόρεσε τα ρούχα μου ξεφτίλα και δώσε μου τα δικά σου, θα πάω εγώ να πολεμήσω »! Όταν κάποτε ήρθε ένας και έλεγε στον πατέρα της πως θα φτιάχνει καλό κρασί του είπε «πατέρα αν μάθεις πως γίνεται το καλό κρασί θα το φτιάχνεις θα το πίνεις, θα γίνεις μαλθακός και θα είσαι ανάξιος για βασιλιάς. Γι’ αυτό δώστου αυτού μια κλωτσιά και διώξτον». Αντρεία γυναίκα ! Να βγάλεις γλώσσα στον πατέρα σου την εποχή εκείνη ; Μια μέρα που βρέθηκε στην Αθήνα την ρώτησαν οι Αθηναίες «γιατί εσείς Σπαρτιάτισσες έχετε τέτοια εξουσία πάνω στους άντρες σας ;». Και τις απάντησε η Γοργώ, αυτή που πήρε ο Λεωνίδας, «γιατί είμαστε οι μόνες που ξέρουμε να γεννάμε άντρες». Ήταν οι μόνες που έλεγαν στους άντρες τους «ή ταν ή επί τας». Μόλις έφερναν στρατιώτη σκοτωμένο στον πόλεμο τον εξέταζε η μάνα του στην πλάτη. Αν δεν είχε στην πλάτη τραύμα έλεγε παιδί δικό μου είναι, θάψτε το. Αν είχε τραύμα στην πλάτη έλεγε δεν το γνωρίζω, αυτό δεν είναι δικό μου παιδί. Τι αντρεία είναι αυτό ! Έτσι γεννήθηκε ο Λεωνίδας. Ήταν και πανέξυπνη η Γοργώ, δεν αρκεί να είσαι αντρείος πρέπει να είσαι και έξυπνος. Είχαν διώξει τον Δημάρατο οι Σπαρτιάτες κι αυτός πήγε στους Πέρσες και τους παρίστανε τον φίλο κι έτσι έμαθε τα σχέδιά τους. Στέλνει μια κέρινη πλάκα που τα έγραψε πάνω και τα σκέπασε με ένα στρώμα κεριού. Φτάνει το γράμμα στην Σπάρτη και ο βασιλιάς και το συμβούλιο δεν κατάλαβαν και πίστεψαν ότι ο Δημάρατος τους κοροϊδεύει. Είπαν να ρωτήσουν και την Γοργώ. Πανέξυπνη τους λέει «ξύστε το κερί» και φάνηκαν τα γράμματα. Όταν ο άντρας της ο Λεωνίδας την αποχαιρέτησε για να πάει να σκοτωθεί στις Θερμοπύλες, της είπε να παντρευτεί και να γεννήσει γερά παιδιά για την Σπάρτη. Δεν το έκανε η Γοργώ γιατί έλεγε «ποιον άντρα θα μπορούσα να πάρω που να είναι του ύψους του Λεωνίδα ;». (Θυμάμαι σε μια άλλη ομιλία του είπε ο π. Ευάγγελος ότι είναι παραμύθι αυτό που μας μάθαιναν στο σχολείο ότι στον Καιάδα πετούσαν οι Σπαρτιάτες τα ανάπηρα παιδιά, η αλήθεια είναι ότι πετούσαν τους προδότες). 

Μια άλλη γυναίκα είναι η Πάνθεια και να μου πείτε εσείς αν είναι αντρεία ή όχι. Κυβερνούσαν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου οι Πτολεμαίοι, διάδοχοι του μεγάλου Αλεξάνδρου, και συμφώνησαν με τους Σπαρτιάτες να κάνουν επανάσταση και να διώξουν τους εδώ Μακεδόνες. Ζήτησε ο Πτολεμαίος από τον βασιλιά της Σπάρτης να στείλει την μητέρα του και τις δούλες της σαν ενέχυρο. Πώς να το πει αυτό ο βασιλιάς στην μητέρα του ; Κρατησίκλεια την λέγανε. Και του λέει η μητέρα του. Αυτά τα περιγράφει πολύ ωραία ο Καβάφης στα ποιήματά του. «Παιδί μου βλέπω ότι κάτι θέλεις να μου πεις, μη μου του πεις αφού σε πονάει, δείξε μου με τα μάτια τι να κάνω για να βοηθήσω στα γεράματά μου την πατρίδα μου». Γυναίκα αντρεία ! Δεν δάκρυσε, πήρε και τα εγγονάκια της και πήγε στην Αλεξάνδρεια. Και τι έγινε εκεί ; Οι βασιλιάδες δεν έχουνε μπέσα. Και είπε «σας παρακαλώ, σκοτώστε με πρώτη, δεν αντέχω να δω να σκοτώνετε τα εγγονάκια μου». Όχι της είπανε. Έλληνες τα έκαμναν αυτά. Γιατί είναι μερικοί Ελληναράδες που λένε τι να διαβάσουμε την Παλαιά Διαθήκη, όλο φόνους είναι, ορίστε αυτά είναι ελληνική ιστορία. Αφήστε τα αυτά, δεν υπάρχει άριστο Γένος, χωνέψτε το. Έτσι λοιπόν την γριά την σκοτώσανε. Είχε μια δούλα, την Πάνθεια. Και λέει αυτή στους στρατιώτες «σας παρακαλώ, εμένα να με σφάξετε τελευταία». Και όπως σφάζανε τα παιδιά τα σκέπαζε με λίγο χώμα, γιατί οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως αν έριχνες λίγο χώμα στον πεθαμένο, πήγαινε η ψυχή του στον Άδη, ενώ αν δεν του έριχνες δεν μπορούσε να βρει ανάπαυση η ψυχή του. Και προτίμησε η Πάνθεια να χαθεί η δικιά της ψυχή αφού θα πέθαινε τελευταία και κανείς δεν θα της έριχνε χώμα ! Αυτό ακριβώς σήμαινε το όνομά της, τα θυσιάζω όλα. (Πόσο μας θυμίζει τον Απόστολο Παύλο που έλεγε «θα προτιμούσα να χαθώ για πάντα από τον Χριστό αν ήταν να σωθούν οι συμπατριώτες μου»). Αυτά είναι Ευαγγέλιο, πριν το Ευαγγέλιο. 

Και θα πούμε και για μια γυναίκα από την Ιλιάδα του Ομήρου. Την Ιλιάδα την ήξεραν απ’ έξω οι αρχαίοι Έλληνες, ο Μέγας Αλέξανδρος την είχε για μαξιλάρι. Τι καλό περιμένετε από τους πολιτικούς, αφού από την Ιλιάδα έχουν μεσάνυχτα. Ο Έκτορας απογοητευμένος που χάνουν στον πόλεμο ήρθε να βρει την γυναίκα του, την Ανδρομάχη που την ώρα εκείνη από τον ψηλότερο πύργο της Τροίας παρακολουθούσε τις μάχες. Το αντρόγυνο συναντήθηκε μπροστά στις Σκαιές πύλες που ήταν τόσο μεγάλες που έκαμναν σκιά, από όπου και το όνομά τους. Στον κόρφο της η Ανδρομάχη κρατούσε το παιδάκι τους το οποίο όπως είδε τον Έκτορα με την περικεφαλαία φοβήθηκε, γι’ αυτό την έβγαλε ο Έκτορας και την απόθεσε στο χώμα. Αυτό σημαίνει πως όταν ο άντρας βρίσκεται με την γυναίκα του και το παιδί του δεν πρέπει να κρατάει την εξουσία που έχει έξω από το σπίτι. Την θεωρείς χώμα την εξουσία σου, γι’ αυτό έβαλε την περικεφαλαία στο χώμα. Δηλαδή μπροστά στην γυναίκα και το παιδί σου εγκαταλείπεις την αντρεία και την άμυνα. Δεν αμύνεσαι. Η Ανδρομάχη στεκόταν απέναντί του και έτρεχαν τα μάτια της δάκρυα. Αυτός χαμογέλασε στο παιδί του σιωπηλά. Του λέει η Ανδρομάχη « Δαιμονισμένε, θα σε καταστρέψει η μανία που έχεις εναντίον των εχθρών και θα με αφήσεις με ένα παιδί, άμοιρη και χήρα». Την πλησίασε και έπιασε το χέρι της. Μια στιγμή ανθρώπινη μέσα σε τεράστιο πόνο, σε έναν αναίτιο πόλεμο. Έτσι είναι όλοι οι πόλεμοι, άδικοι (βέβαια πάντα μας τους παρουσιάζουν για δίκαιους πχ Ιράκ, Σερβία …). Ο μόνος δίκαιος είναι αυτός που έκαναν οι πατέρες μας το 1821 για να απελευθερωθούν από τους τυράννους τους. «Καημένε εσένα θα σε σκοτώσει ο θεϊκός Αχιλλέας όπως μου σκότωσε τον πατέρα και 7 αδέρφια μέσα σε μια νύχτα. Τώρα θα σε σκοτώσει και σένα, σε παρακαλώ θα μου γίνει ταίρι ο θάνατος, θα ξαπλώσω με τον θάνατο, μην αφήσεις το παιδί σου ορφανό και χήρα την γυναίκα σου». Και όλα αυτά είναι γραμμένα στην ελληνική γλώσσα, με λέξεις που είναι σχεδόν ίδιες με τις σημερινές, η καλύτερη απόδειξη ότι είμαστε όλοι Έλληνες. Και όλα αυτά τα κείμενα τα έσωσαν τα ορθόδοξα μοναστήρια μας. Της απαντάει ο Έκτορας «τι να σου πω καημένη, θα πάω στον πόλεμο, ξέρω ότι θα σκοτωθώ, αλλά θέλω να είσαι αντρεία γυναίκα». Του λέει αυτή «μα αν θα σκοτωθείς, εμένα θα με πάρουν δούλα στον Αγαμέμνονα και στην Κλυταιμνήστρα και θα με δείχνουν σε όλους ότι κοίτα τι έπαθε η γυναίκα του Έκτορα» και της λέει αυτός «η Τροία θα παρθεί, άρα αυτά θα τα πάθεις, καλύτερα να είμαι μέσα στον τάφο και να μη σε βλέπω να τα παθαίνεις παρά να είμαι ζωντανός και να τα δω. Να είσαι αντρεία». Την Ιλιάδα του Ομήρου την διδάχτηκα στην Α΄ Γυμνασίου, από έκδοση του 1966, προ της Χούντας. 

Πάμε στο 1821. Μαντώ Μαυρογένους. Γεννήθηκε στην Τεργέστη, μεγάλη κυρία, όμορφη, με λεπτό σώμα, με πιάνα, με μουσικές, με χορούς. Δυο θείους της, Μαυρογένηδες, τους είχε αποκεφαλίσει ο Σουλτάνος. Της είχαν αφήσει ένα σπαθί που το είχε η οικογένειά της από τον Μέγα Κωνσταντίνο και πέρασε από γενιά σε γενιά και έφτασε μέχρι την Μαντώ Μαυρογένους και έγραφε πάνω «πολέμησον Κύριε τους πολεμούντας με». Να η συνέχεια της Ρωμιοσύνης, γι’ αυτό ο Μέγας Κωνσταντίνος είναι ο πατέρας των Ελλήνων. Επέστρεψε η Μαντώ στην Τήνο και εξομολογείτο σε ένα θείο της που τον λέγανε παπα-Μαύρο ο οποίος είχε μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία και της αποκάλυψε την προετοιμασία της επανάστασης. Και αυτή είπε «ότι έχω για την Πατρίδα». Και πράγματι ότι λεφτά είχε τα έδωσε και έφτιαξε καράβια και τα αρμάτωσε και πήγε να ελευθερώσει την Μύκονο. Οι Τούρκοι μετά την καταστροφή της Χίου ήρθαν και πολιόρκησαν την Μύκονο. Και πήρε η Μαντώ το σπαθί της οικογένειας της και έσφαξε αυτό το κοριτσάκι των Βερσαλλιών άπειρους Τούρκους. Πάθανε πλάκα οι Μυκονιάτες και την έκαναν αρχηγό και οι Τούρκοι φύγανε. Είχε υπέροχα γαλανά μάτια, με τα μαλλιά ξέπλεκα και να χτυπάει με το σπαθί. Οι Τούρκοι τα έχασαν. Από εκεί πήρε ο μέγας Σολωμός και έγραψε «λευτεριά για λίγο πάψε να χτυπάς με το σπαθί». Αγωνίστηκε, αγωνίστηκε σε πολλά μέρη, έσωσε πολλούς ανθρώπους, έδωσε όλη της την περιουσία και έφτασε να είναι πάμφτωχη, έπαιρνε δανεικά κι έλεγε «θα σας τα επιστρέψω όταν τελειώσει η επανάσταση». Και τότε την πιάνει η μάνα της και της λέει «μωρή κακούργα τα έδωσες όλα και δεν άφησες τίποτα για μας, πάρε τα μπογαλάκια σου και ούτε να σε ξέρω». Την διώξανε οι δικοί της. Με όλα αυτά ξέχασε και την αποστολή που έχει σαν γυναίκα να γίνει μάνα. Την ήξεραν όλοι οι οπλαρχηγοί και μια μέρα κοντά στον Κολοκοτρώνη συναντάει τον Δημήτριο Υψηλάντη που ήταν αρχηγός της επανάστασης. Οι Υψηλάντηδες είχαν μια μάνα που όταν έκαμναν έρανο για την επανάσταση τους έδωσε τα πάντα και ξέχασε να δώσει ένα χρυσό δακτυλίδι και τους ξαναφώναξε για να το πάρουν. «Δεν στενοχωριέσαι που έδωσες το δακτυλίδι ; » την ρώτησαν. Και τους απάντησε «πέντε παιδιά τα έδωσα για την πατρίδα και τα δυο σκοτώθηκαν και θα στενοχωρηθώ για το δακτυλίδι ;». Μόλις συναντήθηκαν η Μαντώ με τον Δημήτριο ερωτεύθηκαν. Γιατί απαγορεύεται ; Κυκλοφόρησαν ένα βιβλίο με θέμα την ερωτική ζωή των αγωνιστών. Είναι αλητάμπουρες αυτοί γιατί από όλη την προσωπικότητα των αγωνιστών ασχολούνται μόνο με ένα μέλος του σώματός τους για να πουν ότι δεν ήταν και σπουδαίοι, αφού έκαναν αυτά στην ιδιωτική τους ζωή. Δεν στάθηκε όμως σαν άντρας ο Δημήτριος Υψηλάντης γιατί πίστεψε τα ψέματα που του είπαν η συνοδεία του Μαυροκορδάτου για την Μαντώ χωρίς να ζητήσει εξηγήσεις από την ίδια. Έτσι του αρνήθηκε αργότερα τον έρωτά του αλλά όμως σαν πραγματικά αντρεία γυναίκα του συμπαραστάθηκε σε κάθε δυσκολία της ζωής του μέχρι τον θάνατό του. Τα έδωσε η Μαντώ όλα για την πατρίδα και πέθανε πάμφτωχη, ούτε στην κηδεία της δεν την τίμησε η πατρίδα και μόνο ένας παπάς είπε λίγα καλά λόγια για αυτήν.  

Ακούστε ένα γράμμα που έστειλε η Μαντώ στις κυρίες στα Παρίσια, δεν σας το λένε ποτέ, ούτε το έχετε διαβάσει πουθενά. Ακούστε τι γράφει : Είμαι μια κόρη απλή μεγαλωμένη σε ένα βράχο, θρεμμένη μέσα από τη θλίψη, αναπνέοντας μόνο τον αέρα του πατριωτισμού, θα ακουστεί άραγε αυτό το γράμμα μου σε ένα πλήθος κυριών βυθισμένων στις απολαύσεις της ζωής, τριγυρισμένων από τα θαύματα του κόσμου, από τις τέχνες, από τις πολυτέλειες, συνηθισμένες στην κομψότητα του λόγου, στους καλούς τρόπους, σε αντίθεση με τον τρόπο της ζωής μας. Μπορεί άραγε να υπάρχει μια συνεννόηση μεταξύ μας ; Νομίζω ότι κινδυνεύω να γελοιοποιηθώ, αν μιλήσω για την επαναστατημένη ηρωική πατρίδα μου σε γυναίκες που δεν ξέρουν να απασχολούνται παρεκτός με τις επαναστάσεις της μόδας. Μήπως αγαπητές μου Παρισινές μου έχουν πει κάτι κακό εναντίον σας και δεν ισχύουν αυτά που λέω ; Εγώ πολεμούσα στους κάμπους της Φωκίδας και κάποιοι που σας γνώρισαν μου μίλησαν για τα ήθη σας και εγώ τα βρήκα παράδοξα και ελαφρά, όμως νομίζω ότι σας έκριναν εξωτερικά και δεν έφτασαν στο βάθος της καρδιάς σας. Αυτή η γυναικεία καρδιά πρέπει να είναι πονετική, ευαίσθητη, ειλικρινή και γενναία, όπως εκείνη των παλαιών Γάλλων. Απευθύνομαι λοιπόν σε σας, παρόλο που έχω αμφιβολίες αν θα με καταλάβετε. Στα πολιτικά ζητήματα της Γαλλίας επικρατεί ελευθεριότης λόγω της Γαλλικής επανάστασης. Οι γυναίκες μπορούν να ασκήσουν με την γοητεία τους επίδραση στους άντρες εμπνέοντάς τους γενναίες αποφάσεις. Πρέπει όμως να πω ότι τα ήθη σας καταστρέφουν σε σας αυτή την δυνατότητα. Δεν μπορώ να πω ότι μπορώ να χρησιμεύσω σαν καλό παράδειγμα για σας. Η αγάπη του τόπου μου και η αφοσίωσή μου στην ορθόδοξή μου πίστη, η δίψα μιας δίκαιης εκδίκησης για εκατομμύρια ανθρώπους που σκότωσαν οι Τούρκοι που τους βοηθάτε εσείς, γέμισαν έξαλλη ορμή και πολεμικό πάθος την ψυχή μου. Εγώ λαχταρώ μάχες, όπως εσείς στενάζετε ύστερα από ένα χορό στην αγκαλιά … Δεν υπάρχει άλλο κοινό γνώρισμα μεταξύ μας παρά μόνο η ομορφιά μας, Διαφέρουμε όμως ακόμα καις τον τρόπο που την χρησιμοποιούμε. Εσείς κάνετε χρήση της ομορφιάς σας ενάντια στον προορισμό σας. Και είστε όντα παθητικά. Εγώ είμαι πιο ευτυχής από σας. Χρησιμοποιώ την ομορφιά μου για να ωφελήσω πολλούς ανθρώπους. Αυτή η διαφορά υπάρχει ανάμεσά μας. Έχουμε αντίθετη ανατροφή. Εσείς είχατε καθηγητές της μουσικής, του τραγουδιού και του χορού. Αντίθετα εγώ έγινα γυναίκα και όμορφη, επειδή βλέπω την όμορφη πατρίδα μου. Αλλά είχα και ένα σοφό πνευματικό πατέρα και δάσκαλό μου, τον παπα Μαύρο. Οι δικοί σας μόδιστροι προσπαθούν να σας δώσουν ευλυγισία στην μέση, κομψότητα στις κινήσεις, ευστροφία, με αποτέλεσμα να αποκτάτε θαυμαστές. Ο σεβάσμιος δάσκαλός μου, άφησε την φύση να τελειώσει το έργο του. Μου είπε «παιδί μου προχώρα, κάνε μπάνιο στην θάλασσα…» ώστε να γίνω φυσικός όχι τεχνητός άνθρωπος με την μόδα, με άφησε ο πνευματικός μου να επιτελέσει η φύση το έργο της. Ο σεβάσμιος πνευματικός μου τελειοποίησε τα χαρίσματα που μου έδωσε η φύση, συμβουλεύοντας πώς να τα χρησιμοποιήσω, και με αυτά να κερδίσω αφοσιωμένους εργάτες της πατρίδας μου. Με τον τρόπο που βλέπετε εσείς τους άντρες τους κάνετε να τρέχουν από πίσω σας σαν θαυμαστές της καλλονής σας. Εγώ κάμνω κάτι άλλο. Τους δένω στο άρμα μου. Και όσοι με λατρεύουν τους κάνω άντρες. Ενώ οι άντρες που λατρεύουν εσάς, μένουν σκλάβοι του χαρακτήρα σας, των καπρίτσιων σας, των γούστων σας και της φαντασιοπληξίας σας. Ο πατριωτισμός για σας είναι ενοχλητικό συναίσθημα. Μόλις το ακούτε, σας πιάνει πονοκέφαλος. Εσάς σας αρέσουν οι περίπατοι, τα θεάματα, τα κομμωτήρια… Οι περισσότεροι άντρες σας συνωμοτούν για το συμφέρον σας εναντίον του κράτους σας (χρησιμοποιούν το κράτος για να πλουτίσουν). Θα μου πείτε ότι οι άντρες σας έχουν αλλοιωθεί και προτιμούν το γεύμα ενός υπουργού από τις χάρες μιας ωραίας γυναίκας.  Εγώ όμως τι έκανα ; Χρησιμοποίησα την ομορφιά μου και τις χάρες που μου έδωσε η φύση για να κάνω τους άντρες που γοητεύτηκαν από μένα να αγωνιστούν με πάθος για την ανεξαρτησία της πατρίδας μου. Σας παρακαλώ λοιπόν και σεις να καταφέρετε τους άντρες σας και αντί να έχετε μικροκαμώματα, βοηθήστε τους να αποκτήσουν μια γενναία γνώμη και όταν συζητηθεί στο Συμβούλιο να βοηθήσουν τα δίκαια των Ελλήνων. Οι Έλληνες είναι φιλελεύθεροι και μόνο στον εαυτό τους θα οφείλουν την λευτεριά τους. Δεν περιμένουμε από κανέναν σας. Τι θέλουμε ; Την μεσολάβηση στους άντρες σας να μην βοηθάνε τους Τούρκους. Ας μη βρέξουν οι Γάλλοι στρατιώτες τα όπλα τους σε χριστιανικό αίμα και να μη ξαναβυθίσουν στην σκλαβιά την γη του Λεωνίδα και του Ευριπίδη. Υπογραφή : Μαντώ Μαυρογένους. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει αναρτημένη αυτή η επιστολή σε όλα τα σχολεία της Ελλάδας ; 

Θα πούμε τώρα την Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα.  Γεννήθηκε στην φυλακή η κακομοίρα. Τον είχανε στην φυλακή στην Κωνσταντινούπολη τον πατέρα της, πήγε να τον δει η μητέρα της με την κοιλιά φουσκωμένη, πλήρωνε τους Τούρκους, τον έβλεπε, την πιάσανε οι πόνοι και γέννησε το μωρό μέσα στη φυλακή. Ξέρετε τι είναι να γεννήσεις στη φυλακή ; Και έπρεπε να βαφτίσει το μωρό και το βάφτισε στη φυλακή ένας άλλος φυλακισμένος και την ονόμασαν Λασκαρίνα. Καταλάβατε ; Ο πατέρας τάβλα άρρωστος, ο νουνός δεμένος, ο Τούρκος στην πόρτα με μπαξίσι, πληρωμή για να αφήσουν τον παπά να μπει με την κολυμβήθρα. Μετά τρεις μέρες πέθανε ο πατέρας της, πήρε το μωρό η μητέρα της κι έφυγε. Ήταν Υδραία, αλλά δεν φέρθηκαν καλά τα αδέρφια της μετά που πέθανε ο άντρας της. Θελήσαν να της πάρουν την περιουσία. Οπότε πήρε το μωρό και πήγε στις Σπέτσες. Η Λασκαρίνα ήταν η μόνη γυναίκα που μπήκε στην Φιλική Εταιρεία. Της άρεσαν οι άντρες και τα λεφτά. Όταν για να βαφτιστεί πληρώθηκε μια περιουσία, κατάλαβε ότι όλα γίνονται με τα λεφτά. Θυσιάστηκε κι αυτή για την πατρίδα. Έφτιαξε ένα καράβι που το είπε «Αγαμέμνων». Είχε 6 αγόρια και με τα καράβια της συμμετείχε σε πολλές μάχες. Σκοτώθηκε ένα παιδί της σε μια μάχη και της τόφεραν στο καράβι σκοτωμένο. Εξέτασε το παιδί της και είδε ότι σκοτώθηκε από μπροστά και όχι στην πλάτη. Και έκλαιγε για το παιδί της, κλαίγανε και όλοι στο καράβι . Τους λέει «δεν θα κλαίτε ένα παιδί που έδωσε την ζωή του για την πατρίδα, αύριο μπορεί να είστε εσείς. Αφήστε να το κλάψω μόνο εγώ, η μάνα του». Και το έκλαψε. Σκοτώθηκε το παιδί της την ίδια μέρα που νίκησε ο Κολοκοτρώνης στο Βαλτέτσι. Και της γράφει ο Κολοκοτρώνης «πήρα εκδίκηση για το παιδί σου» κι αναπαύτηκε η καρδιά της. Πανέξυπνη, χρησιμοποίησε και την μητέρα του Σουλτάνου για το καλό της πατρίδας. Αυτή που δεν έσκυψε ποτέ το κεφάλι σε κανέναν όταν συνάντησε τον Κολοκοτρώνη έβαλε μετάνοια και του φίλησε το χέρι. Αντρεία γυναίκα είχε αναλάβει την παράδοση των γυναικών του χαρεμιού της Τριπολιτσάς στον Χουρσίτ που βρισκόταν στα Γιάννενα. Κατάλαβε ότι θα τις σκοτώσει ο Χουρσίτ γιατί δεν θα πίστευε ότι δεν είχαν ακουμπήσει τις γυναίκες οι Έλληνες και τις πρότεινε να μην τις στείλει, αυτές όμως δεν δέχθηκαν και φυσικά μόλις πήγαν ο Χουρσίτ τις έσφαξε όλες. Το καλό ήταν ότι φρόντισε η Λασκαρίνα να τις ανταλλάξει με ελληνικές οικογένειες όπως του Μάρκου Μπότσαρη. Έκανε και κάτι άλλο. Κατασκεύαζε πλαστά τουρκικά νομίσματα, τα έδινε με κιβώτια στους Έλληνες της Μικράς Ασίας κι έτσι τα τουρκικά χρήματα έχαναν την αξία τους. Δηλαδή έκανε οικονομικό πόλεμο στους Τούρκους. Μεγάλη αγωνίστρια. 

Πάμε στην Δόμνα Βισβίζη. Παντρεύτηκε τον Αντώνη Βισβίζη και έκαναν 5 αγόρια. Γεννήθηκαν και παντρεύτηκαν στον Αίνο, στην Ανατολική Θράκη. Ο άντρας της ήταν καραβοκύρης, Όταν έγινε η επανάσταση ο άντρας έκανε το καράβι από εμπορικό πολεμικό, πήρε την Δόμνα και τα παιδιά και βγήκαν στον πόλεμο. Το καράβι το έλεγαν «Καλομοίρα». Το καράβι αυτό έκανε μεγάλο αγώνα. Ανάμεσα στα άλλα μετέφερε τον Εμμανουήλ Παπά στο Άγιο Όρος για να αρχίσει την επανάσταση. Πέθανε ο άντρας της σε μια ναυμαχία και λέει αυτή «και τι έγινε που πέθανε ο άντρας μου, η Βισβίζαινα είναι εδώ» και πήρε την αρχηγία. Αγωνίστρια μεγάλη. Το 1824 είχε πολλά χρέη και δεν μπορούσε να συντηρήσει το καράβι, γι’ αυτό το έδωσε στους Υδραίους για να το κάνουν πυρπολικό. Αυτό το πυρπολικό χρησιμοποιήθηκε στην ναυμαχία του Τσεσμέ και έκαψε την τουρκική ναυαρχίδα. Τα έδωσε όλα για την πατρίδα και κατάντησε πάμφτωχη κι έτσι το 1829 έγραψε ένα γράμμα στον Καποδίστρια παρακαλώντας τον να την βοηθήσει γιατί κινδυνεύει να πεθάνει από την πείνα κι αυτή και τα παιδιά της. Υπάρχει κι ένα δημοτικό τραγούδι που αναφέρεται σ’ αυτήν «πουλάκι ποθεν έρχεσαι , μην άκουσες για την κυρά Δομνίτσα, πουχει καράβι ατίμητο …». 

Παίρνει σειρά η Λένω Μπότσαρη. Από 9 χρονών κουβάλαγε φυσέκια στον πόλεμο και όταν το 1803 που καταστράφηκε το Σούλι ήταν 19 χρονών και είχε τόσο όμορφα μάτια που είπε ο Αλή Πασάς «ή θα μου την φέρετε ζωντανή ή θα βγάλετε τα μάτια της να μου φέρετε να τα δω». Στις 12 Δεκεμβρίου του 1803 που έκαναν Συμφωνία οι Σουλιώτες με τον Αλή Πασά έγιναν 3 φάλαγγες και έφυγαν και ο Αλή Πασάς καταπατώντας την Συμφωνία τους κυνήγησε. Η μια κατάφερε να φτάσει στην Πάργα, η άλλη έπεσε στο Ζάλογγο και η Τρίτη με τους Μποτσαραίους φτάσανε στα Άγραφα και πήγανε σε μια μονή και κλειστήκανε μέσα. Στο Σούλι έμεινε μόνο ο καλόγερος Σαμουήλ που ανατινάχτηκε. Αυτός δεν ήταν από το Σούλι, ήταν από την Εύβοια απλώς πήγε στο Σούλι για να βοηθήσει πνευματικά τους Σουλιώτες που ούτε ελληνικά δεν μιλούσαν. Μιλούσαν αρβανίτικα, αλλά είχαν ελληνική συνείδηση. Ήταν δύσκολοι άνθρωποι, σκληροί και κανείς παπάς δεν έμενε κοντά τους. Η Λένω ήταν πρώτη ξαδέρφη του Μάρκου Μπότσαρη, είχε σπαθιά, πιστόλια … Δεν είχαν να φάνε και πατήσαν οι Τουρκαλβανοί με μπαμπεσιά το μοναστήρι και φύγαν με τα σπαθιά στα χέρια. Οι γυναίκες στριμωχτήκαν σε ένα ύψωμα κι έπεσαν άλλες 300 γυναίκες μέσα στο ποτάμι, τον Αχελώο. Άρα δεν έχουμε μόνο ένα Ζάλογγο, έχουμε πολλά. Την Λένω την κυνηγούσαν 5 Τουρκαλβανοί και της λέγαν στα αρβανίτικα να παραδοθεί. Κι αυτή με το σπαθί στο χέρι αμυνόταν. Υπάρχουν και δημοτικά τραγούδια που εξυμνούν την αντρεία της Λένως «…εγώ είμαι η Λένω Μπότσαρη και ζωντανή δεν πιάνουμε εις των Τούρκων τα χέρια…». Πανέξυπνη, πετάει κάτω τα όπλα και λέει «ελάτε να με πιάσετε». Την πιάνουν 2 από το ένα χέρι και 2 από το άλλο. Και βγάζει μια δυνατή φωνή και κρατώντας τους πέφτουν όλοι μαζί στον γκρεμό. 

Δέσπω Τζαβέλαινα. Υπάρχουν και για αυτήν δημοτικά τραγούδια, «…εδώ είναι το Σούλι που πολεμάει η Τζαβέλαινα με το παιδί στον κόρφο, στο ένα της χέρι το σπαθί και στ’ άλλο το ντουφέκι…». Κωνσταντινιά Ζαχαριά. Ο πατέρας της ήταν ο Κωνσταντίνος Ζαχαριάς, πρωτοκλέφτης του Μοριά. Από τους πρώτους που σκέφτηκε «τι να το κάνουμε που είμαστε κλέφτες, το βασικό είναι να ελευθερωθούμε από τους Τούρκους». Τον σκότωσαν μπαμπέσικα οι Τούρκοι όπως λέει το δημοτικό τραγούδι «σκοτώσανε τον Ζαχαριά τον πρώτο καπετάνιο, που ήταν σημαία στο Μοριά και φλάμπουρο στη Μάνη …». Αυτός είχε πολλά παιδιά. Ένα χαρακτηριστικό ήταν ότι δεν υπήρχε Έλληνες με λιγότερο από 4 παιδιά. Δεν τον θεωρούσαν πατριώτη. Ο πατέρας του Παπαφλέσσα είχε 29 παιδιά, από δυο γυναίκες βέβαια. Είχε πεθάνει η πρώτη του γυναίκα. Η Κωνσταντινιά γεννήθηκε την μέρα που σκότωσαν τον πατέρα της. Γι’ αυτό την βαφτίσαν στο όνομα του πατέρα της. Το 1821 ήταν 22 χρονών. Και είπε «θα εκδικηθώ τον θάνατο του πατέρα μου». Έφτιαξε ένα σώμα από 400 άντρες. Και απελευθέρωσε την Σπάρτη, μετά στον Μυστρά και έφτασε στο Λεοντάριο. Το Λεοντάριο ήταν η έδρα του Βοεβόδα και μια εκκλησία την είχαν κάνει τζαμί. Πήγε η Κωνσταντινιά και γκρέμισε τον μιναρέ και έδωσε την εκκλησία στους Έλληνες. Πήγε στο σπίτι του Τούρκου Βοεβόδα και τον έπνιξε με τα χέρια της. Μα θα πείτε, το επιτρέπει η εκκλησία αυτό; Όχι, δεν το επιτρέπει. Δεν είναι νεομάρτυς, είναι εθνομάρτυς. Ναι αλλά, όταν της έσφαξαν οι Τούρκοι τον πατέρα, της έσφαξαν τον αδελφό, της έσφαξαν τόσους, που ήταν ο ελληνισμός; Κάποτε στην Άρτα σε μια σύναξη Τούρκων τους είπε ένας επίσημος Τούρκος «θα μας τιμωρήσει ο Θεός τους Τούρκους γιατί δεν φερθήκαμε καλά στους ραγιάδες και τους αδικήσαμε πολύ. Ενώ μας τους έδωσε ο θεός σαν Γένος να το φυλάξουμε, εμείς τους καταστρέψαμε. Γι’ αυτό μην αγωνίζεστε, πάμε να φύγουμε από εδώ». Αγωνίστηκε πολύ η Κωνσταντινιά και σκοτώθηκε στον αγώνα και ούτε που της έδωσε σημασία η πατρίδα και την ξέχασαν όλοι. (Πραγματικά κι εγώ που από μικρό παιδί με τα βιβλία μεγάλωσα ούτε που διάβασα ποτέ το όνομά της).   

Ας πιάσουμε και την Κρήτη.  Χαρίκλεια Δασκαλάκη. Η Ηρωίδα της εξέγερσης στις 8 Νοεμβρίου 1866 στη μονή Αρκαδίου στην Κρήτη. Και τους τρεις γιούς της τους έδωσε για την πατρίδα. Αυτή επειδή επέζησε περιέγραψε πως 259 Κρητικοί τα έβαλαν με 20.000 στρατιώτες του Μουσταφά Πασά. Κάποια στιγμή είδε το παιδί της που ήταν σημαιοφόρος ότι σκοτώθηκε και έπεσε η σημαία. Τρέχει τότε πιάνει το νεκρό παιδί της και το σηκώνει όρθιο μαζί με την σημαία. Και μετά μας λένε να μη μιλάμε για πατριωτισμό. Θα αγωνιστεί κανείς για καμιά ιδέα της παγκοσμιοποίησης ; Δεν μπορούσαν κι αυτοί να πούνε προσκυνάμε δώστε μας χρήματα να πάμε στα σπίτια μας ; Όμως έμειναν εκεί. Όταν πλέον η μάχη είχε χαθεί και έμπαιναν κατά χιλιάδες οι Τούρκοι στο μοναστήρι μαζεύτηκαν όλοι με τα γυναικόπαιδα στην μπαρουταποθήκη και ανατινάχτηκαν μαζί με χιλιάδες Τούρκους (θυμήθηκα τα λόγια του τραγουδιού «τρόχαλος έγινε η μονή και εσείσθη ο Ψηλορείτης κι οι Τούρκοι ακόμα τρέμουσι όταν γροικούσι Κρήτη»). Μετά από 3 μέρες η Χαρίκλεια γύρισε πίσω για να θάψει τους πεθαμένους για να μη τους φάνε τα σκυλιά. Κι έσκαψε λάκκους με τα χέρια της και τους έθαψε όπως το 1943 στα Καλάβρυτα πολλές γυναίκες έσκαψαν με τα νύχια τάφους για να θάψουν τους άντρες τους. Σε όλους τους αγώνες της πατρίδας βοήθησαν οι Κρητικοί όπως και στην Μακεδονία για την οποία δυστυχώς μας κορόιδεψαν μια χαρά και ο μεν και ο δε (εννοεί την Συμφωνία των Πρεσπών). Ο Θεός να τους ελεήσει.

Θα έπρεπε να μιλήσω και για πολλές άλλες γυναίκες όπως την ορθοδοξωτάτη Λέλα Καραγιάννη. Η Λέλα ζύμωνε πρόσφορα για να τα πάει στην εκκλησία. Και την έχουνε πάρει … το σύστημα. Και που φυλάχτηκε ; Στον άγιο Ιερόθεο το μοναστήρι, στα Μέγαρα, εκεί είναι ακόμα η σπηλιά της. Προσέξτε, θέλουν να σας απορφανίσουν από τον Χριστό.