Η Χάρτα του Ρήγα ήρθε στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης από το Ιάσιο και από δωρεά του γεννημένου στην Κοζάνη συγγραφέα Χαρίτωνα ή αλλιώς Ευφρόνιου-Ραφαήλ Πόποβιτς.
Γιατί όμως μας είναι τόσο πολύτιμη;
Η ιστορία του πατέρα του, Δημητρίου Παπαγιαννούση ή Διονυσίου Πόποβιτς είναι εξαιρετική, όπως αναφέρει σχετικά ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Κοζάνης Παναγιώτης Δημόπουλος:
Γεννημένος στα Σέρβια, μαθήτευσε στην Κοζάνη, πήγε στην Κωνσταντινούπολη, έγινε Μητροπολίτης Βελιγραδίου όπου “δια κατασκευασθεισών κλειδών των Πυλών και τη συνεργεία δέκα και επτά Κοζανιτών μεθυσάντων τους φύλακας” συνέδραμε κρίσιμα ως Δούρειος Ίππος στην άλωσή του από τον Αυστριακό στρατό. Στο Βελιγράδι δε, είχε συγκεντρωθεί σχεδόν όλη η Οθωμανική δύναμη της πρώτης φάσης του αυστρο-τουρκικού πολέμου. Έφυγε εγκαίρως πριν λήξει ο πόλεμος και πριν επανέλθουν οι Οθωμανοί στο Βελιγράδι μετά την συνθήκη της Σβίστοβα (1791). Υπάρχει και μια πληροφορία ενός φίλου ερευνητή ότι ο λόγος που επιβραβεύτηκε από την Αυστρο-ουγγρική Αυλή δεν ήταν η άλωση, αλλά η διάσωση χιλιάδων αμάχων χριστιανών το 1791, αλλά αυτό δεν το διαβάζω κάπου ιδίοις όμμασι. Πράγματι όμως, αυτό που βρίσκω προς το παρόν είναι πως στην συνθήκη της Σβίστοβα απαγορεύτηκε αρχικά στο ειδικό στις λεηλασίες σώμα των γενίτσαρων να μπουν στο Βελιγράδι για αρκετό χρονικό διάστημα και για κάποιον ασαφή λόγο…
Έγινε έπειτα Επίσκοπος Βούδας και λειτούργησε ανά την Ουγγαρία για 37 χρόνια. Ένας μαθητής του για να τον κλέψει του φόρεσε έναν σκούφο στο κεφάλι και έπαθε αποπληξία το 1828, σε ηλικία 90 ετών.
Σίγουρα, αυτό που μένει είναι πως η Χάρτα του Ρήγα της Δημοτικής μας Βιβλιοθήκης δεν αγοράστηκε σε πλειστηριασμό, δεν βρέθηκε σε κλεμμένο μπαούλο, ούτε έτυχε να βρεθεί εδώ από κάποια εν αγνοία μετακόμιση. Τον χάρτη έπιασαν στα χέρια τους αυτοί που αγωνίστηκαν για όσα περιγράφει πάνω του και τον έστειλαν εδώ οι ίδιοι, πίσω στην πατρίδα τους, για το μέλλον της. Κι εδώ τον φύλαξαν. Να λοιπόν γιατί είναι και ιδιαιτέρως πολύτιμος, εκτός των μουσειακών λόγων.
Στην φωτογραφία ο Ναός του Αγίου Γεωργίου στο Karcag της Ουγγαρίας, της πόλης των Ελλήνων εμπόρων, τον οποίο έχτισε ο Διονύσιος Πόποβιτς μαζί με την εκεί παροικία το 1795.
Ν.Α. για το KOZANILIFE.GR