Της Αναστασίας Καρανίκα
Πολλά και ποικίλα τα προβλήματα της εποχής μας, το σημαντικότερο και ανησυχητικότερο όμως είναι η αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος, ένα θέμα ζωής και θανάτου για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Η αλματώδη αύξηση του πληθυσμού (από 2,5 δις σε 5 δις τα πενήντα τελευταία χρόνια), η εξαντλητική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, η βιομηχανική και γεωργική έκρηξη, καθώς και η ποικιλόμορφη ρύπανση, είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες αλλοίωσης του φυσικού περιβάλλοντος.
Τα φυσικά οικοσυστήματα έχουν πάντα τη δυνατότητα αυτορύθμισης, όταν οι παρεμβάσεις του ανθρώπου δεν είναι βαθιές και αφύσικες. Σε αντίθετη περίπτωση η βιολογική ισοροπία κλονίζεται ή καταγράφεται , με αποτέλεσμα τη γενικότερη κρίση επιβίωσης.
Η καταστροφή της χλωρίδας και πανίδας και η μείωση της φωτοσυνθετικής παραγωγής είναι από τους βασικότερους παράγοντες που δυσχεραίνουν την ισορροπία αυτή.
Η ρύπανση των υδάτων, του αέρα και του εδάφους οδηγούν νομοτελειακά σε πρόβλημα χωρίς λύση.
Αστικά λύματα, βιομηχανικά απόβλητα, τα πάσης φύσεως βιομηχανικά αέρια, τα σκουπίδια και τα καυσαέρια είναι από τους κυριότερους παράγοντες ρύπανσης. Τα ζιζανιοκτόνα και παρασιτοκτόνα συμπληρώνουν την αποικοδόμηση της αρμονίας. Οι χλωροφθοράνθρακες έχουν τη δική τους ευθύνη για τη τύχη του όζοντος. Τα ραδιενεργά κατάλοιπα, η φωτοχημική αχλή, τα άλατα βαρέων μετάλλων είναι και αυτά στον κατάλογο των ουσιών που ρυπαίνουν το φυσικό περιβάλλον.
Η μαζικοποίηση της κοινωνικής ζωής, οι τοπικές πληθυσμιακές αυξήσεις, η ανισοκατανομή των φυσικών πόρων και η άγνοια του αντικειμένου της οικολογίας οξύνουν περισσότερο το πρόβλημα. Ρύπανση αφθονίας μαστίζει το πλανήτη μας. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι τα επόμενα πενήντα χρόνια ο πληθυσμός της γής θα εγγίζει τα 10 δισεκατομμύρια, τότε εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι με τους σημερινούς ρυθμούς ρύπανσης είναι αδύνατη η ζωή.
Πρέπει επομένως να γίνει αναθεώρηση αξιών και να αναγνωρίσουμε τη φύση σαν το πρώτο δάσκαλο, να γίνει εκ νέου ανάλυση του τρόπου διαχείρισής της. Είναι επιτακτική ανάγκη να γνωρίσει ο άνθρωπος το μέγεθος του προβλήματος και να αποκτήσει συνείδηση προστασίας της φύσης. Μπορεί να ελέγχει σκουπίδια, απόβλητα, απορρυπαντικά, ζιζανιοκτόνα και παρασιτοκτόνα. Μπορεί να ρυπαίνει λιγότερο (βιολογικός καθαρισμός – καταλύτες – φίλτρα). Μπορεί να χρησιμοποιεί ήπιες μορφές ενέργειας (ηλιακή, αιολική, γεωθερμική). Μπορεί τώρα που δεν είναι ακόμη πολύ αργά, να βοηθήσει τη φυσική άμυνα. Αρκετα είδη εξαφανίζονται κάθε ώρα στον κόσμο και το 1/3 αυτών κινδυνεύει να αφανισθεί πολύ σύντομα. Στις μεσογειακές χώρες που η ρύπανση είναι αυξημένη και οι πυρκαγιές λόγω της θερινής ξηρασίας καταστρέφουν τη βλάστηση, τα πράγματα γίνονται δυσκολότερα.
Η Ελλάδα με τη μεγάλη ποκιλόμορφία αναγλύφου και κλίματος είναι από τις πλουσιότερες χώρες σε χλωρίδα και πανίδα (τετρακόσια από τα τα τετρακόσια πενήντα είδη πουλιών της Ευρώπης ζουν στην Ελλάδα) αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα αλλοίωσης και ρύπανσης του περιβάλλοντος. Πολλά ενδημικά ειδικών βιοτόπων, παραθαλάσσια και αμμώδη είδη απειλούνται. Ο ψηλός βαθμός οργάνωσης των οικοσυστημάτων απειλείται από τις αποξηράνσεις, τα απόβλητα, τους ευτροφισμούς, τις αμμοληψίες, τις πυρκαγιές.
Εθνικοί δρυμοί, υγροβιότοποι, καταφύγια θηραμάτων, βουνό και θάλλασσα, νησιά και παραλίες, μνημεία και πολιτιστική κληρονομιά, παράδοση και Ελλάδα, θα γίνουν μνήμες αν ο καθένας και όλοι μας δεν συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος του προβλήματος και δεν βοηθήσουμε προς την κατεύθυνση της λύσης του, πάνω και από τις δυνάμεις μας.
Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία, που έχει σκοπό να γνωρίσει ο μαθητής το πρόβλημα «αλλοίωση του φυσικολύ περιβάλλοντος», να ευαισθητοποιηθεί και να ενεργοποιηθεί στο μεγαλύτερο βαθμό, ώστε να συμβάλει στην γενικότερη προσπάθεια για αντιμετώπιση και λύση του προβλήματος.
Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με την εφαρμογή προγραμμάτων Π.Ε. στα σχολεία,που θα τους δίνουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν σε βάθος το αντικείμενο, να αναπτύσουν πρωτοβουλίες και να είναι αυτοί που ενεργητικά πιά θα λειτουργούν για την προστασία του περιβάλλοντος.
Καρανίκα Αναστασία
