Η πίστη, η δικαίωση και οι κατακερματισμένες ανθρώπινες σχέσεις – Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου



Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου:

Ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος μίλησε την προηγούμενη Κυριακή στο μοναστήρι του αγίου Διονυσίου στον Όλυμπο με θέμα «η πίστη, η δικαίωση και οι κατακερματισμένες ανθρώπινες σχέσεις». Ουσιαστικά ο π. Νικόλαος εμβάθυνε στον Απόστολο της Κυριακής που ήταν από την προς Ρωμαίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου κεφάλαιο Ε΄. Με άγγιξαν πολλά από αυτά που είπε όπως το γιατί δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από ένα πάθος και το ποιοι πραγματικά είναι οι εχθροί μας επειδή απλώς αυτά που είπε τα έζησα. 

Λέει ο Απόστολος «δικαιωθέντες δια της πίστεως ειρήνην έχομεν προς τον Θεόν δια του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού δι ου και την προσαγωγήν εσχήκαμεν τη πίστει εις την χάριν ταύτην εν ή εστήκαμεν και καυχώμεθα επ’  ελπίδι της δόξης του Θεού». Να αρχίσουμε ανάποδα. Υπάρχει μια χάρις μέσα στην οποία στεκόμαστε, λέει ο Παύλος. Υπάρχει μια κατάσταση χάριτος μέσα στην οποία στεκόμαστε και μέσα στην οποία πραγματοποιείται η δόξα του Θεού σε μας. Εμφανίζεται, δοξάζεται ο Θεός σε μας. Δοξάζεται δηλαδή η σοφία και η αγάπη του Θεού σε μας. Μέσα στην χάρη αυτή, στην οποία βρισκόμαστε. Η λέξη χάρις όπως το λέει η ίδια σημαίνει δωρεά. Σημαίνει κάτι το οποίο προσφέρεται ανεξαρτήτως αν αυτός που το δέχεται το αξίζει ή όχι. Είμαστε σε μια κατάσταση χάριτος και σε μια ειρήνη μετά του Θεού. Παράξενο πράγμα, γιατί ο άνθρωπος δεν έχει ειρήνη με τον Θεό συνήθως. Οι πιο πολλοί άνθρωποι παλεύουν με τον Θεό μέσα τους. Τον καλούν σε λογαριασμό, τον ρωτούν γιατί, του παραπονιούνται συνεχώς. Οι Εξομολόγοι το ξέρουν πολύ καλά. ‘Έλαβα χθες 40sms από κάποιον που παραπονιόταν στον Θεό για κάτι, μιλήσαμε και 2 ώρες. Βέβαια ο Θεός θα έπρεπε να παραπονιέται για σένα. Οι πιο πολλοί παραπονιούνται στον Θεό, δεν έχουν ειρήνη με τον Θεό. Δεν βρίσκουν με την ζωή τους άκρη. Θέλουν εκείνο που δεν έχουν και όταν το έχουν θέλουν κάτι άλλο, και συνεχώς κάποιος φταίει που δεν έχουν αυτά που θέλουν και νομίζουν ότι πρέπει να έχουν και συνεχώς τους λείπει κάτι και συνεχώς ο Θεός δεν έκανε καλά τα πράγματα. Στους περισσότερους ανθρώπους συμβαίνει αυτό. 

Υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων στους οποίους αυτό δεν συμβαίνει. Αυτοί δεν είναι άνθρωποι που δεν πάσχουν. Μη νομίζετε ότι είναι όντα από άλλο πλανήτη όπου δεν υπάρχει πόνος και λύπη και στεναγμός. Κι αυτοί πάσχουν. Αλλά αυτοί βλέπουν τα παθήματά τους μέσα απ’ αυτή την κατάσταση της χάριτος, μέσα απ’ αυτή την ειρήνη, μέσα απ’ αυτή την σχέση η οποία είναι δικαίωση. Λέει ««δικαιωθέντες δια της πίστεως». Σου προσφέρει ο Θεός την δικαίωση και εσύ με την πίστη την απολαμβάνεις. Σου δίνει ο Θεός την υιοθεσία, σου δίνει την δυνατότητα να διαλέγεσαι μαζί του απ’ ευθείας, όχι να ορίζεσαι από μακριά και να κάνεις θυσίες βόδια, μοσχάρια, αλλά να του μιλάς σαν να είναι δίπλα σου, γιατί είναι δίπλα σου. Σου δίνει λοιπόν μια άνεση ζωής, θα το δούμε παρακάτω, το έργο της Οικονομίας που ο άνθρωπος δεν είναι πια εχθρός του Θεού. Ο Χριστός είναι ο Θεός Λόγος που είναι άνθρωπος αλλά ως άνθρωπος κάνει, πράττει τα του Θεού. Και με τον τρόπο αυτό συμφιλιώνει τον άνθρωπο με τον Θεό. Όλα αυτά τα οποία κάνει από την πρώτη στιγμή που εμφανίζεται μέχρι τον θάνατό του με την Σταύρωση χωρίς να φταίει σε τίποτα, επειδή αγαπάει κάποιους άλλους για να τους παρουσιάσει ως αθώους αναλαμβάνοντας την ευθύνη. Λοιπόν τι κάμνει ; Καταλλάσει τον άνθρωπο με τον Θεό. Είναι ξαφνικά ο άνθρωπος του Θεού. Και με την πίστη ακριβώς αυτό γίνεται. Όπως ακριβώς κάμνει μια νίκη ο Τσιτσιπάς και όλοι αυτοί που χειροκροτούν την νίκη μετέχουν στην νίκη αυτή, με ένα παράδοξο τρόπο είναι σαν να νίκησαν κι αυτοί, ναι ή όχι ; Θυμηθείτε στιγμές ένδοξες του ελληνικού ποδοσφαίρου, του μπάσκετ,  στο παρελθόν που ήταν όλοι νικητές. 

Αυτή είναι η πράξη της πίστης η οποία την νίκη του Ενός την κάνει νίκη όλων μας, δηλαδή μετέχουμε όλοι στο πανηγύρι αυτό της καταλλαγής, όχι γιατί το κάναμε εμείς αλλά γιατί το κάνει Εκείνος ο οποίος το μοιράζεται μ’ αυτό τον τρόπο μαζί μας. Μοιράζεται την καταλλαγή, την ειρήνη, μοιράζεται τα πράγματα σαν άνθρωπος με τον τρόπο όμως που συμφωνεί ο άνθρωπος με τον Θεό. Κάνει τα ανθρώπινα πράγματα με τρόπο που θέλει ο Θεός, ο Χριστός. Και αυτό φέρνει την χάρη του Θεού μέσ’ τα ανθρώπινα. Και ακολουθώντας κανείς τον δρόμο αυτόν, και καταρχήν με την πίστη υιοθετώντας τον υπαρξιακά, λαμβάνει κι αυτός τις χάριτες της στάσεως αυτής. Δηλαδή την κατάσταση του να μένει στην χάρη και στην ειρήνη αυτή μετά του Θεού. Απλό δεν είναι ; Δεν είναι δύσκολο. Με τον τρόπο αυτό λοιπόν ο άνθρωπος δικαιώνεται, γιατί μετέχει στην πράξη της δικαίωσης την οποία ενεργεί ο Χριστός. Με την πίστη ανοίγεται σ’ αυτό το οποίο έκανε άπαξ ο Χριστός. Και είναι σαν να υιοθετεί ακριβώς τον δρόμο αυτό που ανοίγει ο Χριστός ως άνθρωπος, που είναι ένας δρόμος συμφιλίωσης με τον Θεό και ο Θεός δικαιώνεται μέσα στα πράγματα και στην ζωή του ανθρώπου και δικαιώνει τον άνθρωπο μεσ’ στην δική του ζωή και ενέργεια την οποία του δίνει. Με τον τρόπο αυτό ο άνθρωπος γίνεται Χριστός κατά χάριν. Όλοι μας οι βαπτισμένοι με το Βάπτισμα και το Χρίσμα λαμβάνουμε ακριβώς την χάρη αυτή. Την χάρη του να μετέχουμε σ’ αυτή την δικαίωση δια της πίστεως. Δια της πίστεως διότι δεν την κάναμε εμείς, κάποιος άλλος την κάμνει, αλλά με το άνοιγμά μας στο δικό του έργο μετέχουμε στο έργο αυτό. Όπως ακριβώς λέγαμε προηγουμένως για την συμμετοχή μας στις νίκες. Με τον τρόπο αυτό έχουμε τους καρπούς της νίκης εμείς. Τους ψυχικούς καρπούς, την ευεξία. Ένας ολόκληρος λαός το 2004 ήταν τρισευτυχισμένος. Ξαφνικά υπήρχε μια δικαίωση. Δεν το έκανα όμως εγώ, δεν ήμουν εγώ ο Ζαγοράκης. Δεν το κάναμε εμείς αυτό. Παρά ταύτα όμως είναι σαν να το κάναμε εμείς.

 Ακριβώς αυτό είναι η δικαίωση δια πίστεως. Το ότι δηλαδή μετέχεις ουσιαστικά σε κάτι που δεν έκανες, αλλά με τον τρόπο αυτό σου ανήκει και σένα και είναι και δικό σου και απολαμβάνεις τους καρπούς του. Την ευεξία, την χάρη, την δωρεά του Θεού μέσα στον άνθρωπο. Και ξαφνικά δεν είμαστε εχθροί του Θεού. Είναι μεγάλη υπόθεση αυτό. Η θρησκεία, όλες οι θρησκείες είναι κτισμένες πάνω στην εχθρότητα του ανθρώπου με τον Θεό. Εξ ου και οι θυσίες οι οποίες εξευμενίζουν. Την ίδια την κόρη του θα θυσιάσει, την Ιφιγένεια. Η θρησκεία είναι η εχθρότητα του ανθρώπου με τον Θεό. Γι αυτό και λέμε ο Χριστιανισμός είναι το τέλος την θρησκείας. Είναι η συμφιλίωση του ανθρώπου με τον Θεό. Δεν υπάρχει λόγος για θρησκεία και θυσίες αυτή την στιγμή, ούτε ανθρώπων, ούτε ζώων, ούτε πτηνών, ούτε τίποτα. Γιατί η δικαίωση έχει συντελεστεί. Υπάρχει ένας άνθρωπος, ο Χριστός, στον οποίο ο Θεός ευδοκεί τελείως και είναι ενωμένος μαζί του και όλα του Θεού και του ανθρώπου είναι ενωμένα σε ένα. Και αυτό το πράγμα το μοιραζόμαστε με τα μυστήρια και βλέπουμε ότι οι άγιοι αποκτούν τις ιδιότητες του Χριστού. Οι άγιοι που αγιοκατατάχθηκαν τελευταία τους οποίους και εμείς γνωρίσαμε ήταν Χριστοί κατά χάριν, είχαν τα ιδιώματα του Χριστού. Είχαν προόραση, έβλεπαν πράγματα που θα γινόντουσαν μετά από χρόνια, είχαν διόραση, έβλεπαν τα βάθη του ασυνείδητου του ανθρώπου, έβλεπαν το παρελθόν μας και μας το έλεγαν με λεπτομέρειες, μας εξηγούσαν γεγονότα του παρελθόντος, τα έχω ζήσει και εγώ αυτά και πολλά τα έχω πει. Να αναλύει καταστάσεις στο παρελθόν πριν δέκα είκοσι χρόνια και τα οποία είναι αίτια σημερινών περιπλοκών και σημερινών δυσκολιών. Αυτά δεν είναι ιδίωμα του ανθρώπου. Και μας το ομολογούσαν κιόλας και μας έλεγαν «εγώ είμαι άνθρωπος σαν και σένα αλλά επικαλούμενος το Πνεύμα το Άγιο έχω την πληροφορία αυτήν για σένα». 

Εμείς γιατί δεν έχουμε πληροφορία ; Γιατί εμείς δεν την έχουμε ακόμα ενεργή την πίστη. Εμείς την πίστη την έχουμε ακόμα εξ ακοής. Ακούμε διάφορα πράγματα, λέμε καλά είναι εδώ ερχόμαστε στην Εκκλησία παίρνομε κάτι, μια παρηγοριά αλλά δεν έχουμε την βεβαιότητα της πίστεως που προέρχεται από την εγκατοίκηση του Αγίου Πνεύματος μέσα μας. Πότε έρχεται αυτό το Άγιο Πνεύμα μέσα μας ; Όταν του πούμε πολλές φορές ναι, όταν το θέλουμε στ’ αλήθεια. Προσέξτε, στ’ αλήθεια. Όταν το Άγιο πνεύμα πραγματοποιεί τον Χριστό σε μένα προσωπικά, με κάνει εμένα Χριστό κατά χάριν. Όταν λοιπόν το Άγιο Πνεύμα βλέπει ότι εγώ δεν το θέλω 100% δεν έρχεται, είναι πολύ τρυφερό και τίμιο. Είναι πάρα πολύ λεπτό, ευγενικό, Σε αντίθεση με τον διάβολο που έρχεται και δεν φεύγει, και αν μια φορά τον αφήσεις μετά έρχεται ξανά και ξανά. Έ λοιπόν ο Θεός είναι πάρα πολύ λεπτός και ευγενικός κι αν δεν τον θέλουμε πράγματι δεν έρχεται. Προσευχόμαστε «ελθέ και σκήνωσον εν ημίν». Έρχεται ο Θεός αλλά δεν σκηνώνει επειδή εγώ κατά βάθος τα θέλω, τα αγαπώ τα πάθη μου. Είναι φοβερό, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάνε στον Εξομολόγο και του λένε «έχω αυτό το πάθος και δεν μπορώ να το αντιμετωπίσω» η απάντηση είναι «μα το θέλεις». Το επιθυμεί το πάθος, κατά βάθος το θέλει. Πρέπει να καταλάβει ότι το θέλει. 

Λέει ο άγιος Ισαάκ «πάθος που δεν το θέλει η ψυχή ολιγοχρόνιο εστίν». Δεν έχει πολύ χρόνο αν δεν το θέλεις. Το θέλεις όμως. Και επειδή το θέλεις, είναι ένα ς μικρός θεός αυτό για σένα. Όποιο πάθος και να είναι. Καμιά φορά και ευγενικά πάθη. Αλλά γίνεται θεός  μέσα μου. Δεν μπορώ να δω απροϋπόθετα τον Θεό. Ο Θεός εμένα με βλέπει απροϋπόθετα. Δεν θέλει να με κάνει τίποτα. Με ρωτάνε καμιά φορά φοιτητές μου «τι θέλει από μένα ο Θεός πάτερ ;». Και τους απαντώ τίποτα. Δεν θέλει τίποτα. Όπως ένας καλός γονιός από το παιδί του δεν θέλει τίποτα, θέλει μονάχα να το δει να ανθίζει, τίποτα άλλο. Έτσι και ο Θεός δεν θέλει τίποτα. Μούλεγε ένας προχθές, έψαχνα μια ζωή τι θέλει ο Θεός από μένα και πήγα σε έναν αγιορείτη Γέροντα σοφό και μου είπε «κοίταξε ευλογημένε βρες εσύ τι θέλεις και θα βοηθήσει ο Θεός». Το θέμα είναι σε ότι θέλω είμαι σε θέση να το θέλω με έναν τρόπο που θα το ήθελε και ο Θεός να γίνει ; Η απλώς το θέλω ασχέτως τι ο Θεός θα ήθελε απ’ αυτό; Σας είπα ακόμα και ευγενικές φιλοδοξίες. Ένας θέλει να μπει στην Ιεροσύνη. Το ερώτημα που θέτει μυστικά ο Θεός, το Πνεύμα το Άγιο είναι «θέλεις να μπεις στην Ιεροσύνη για να με υπηρετήσεις σαν μια θυσία ζωντανή σε μένα ή για να γίνεις μετά από χρόνια Δεσπότης ;». Αυτό ρωτάει ο Θεός. Το έχω ξαναπεί : «δι έκαστον των υφ’ ημών πραττομένων την αιτίαν αφ΄ημών ζητεί ο Θεός». Έτσι αγιάζεται ο άνθρωπος . Για κάθε τι το οποίο κάνουμε ο Θεός θέλει να μάθει την αιτία. Και ανάλογα τον λόγο για τον οποίο το κάνεις έχεις την ανταπόκριση από τον Θεό. Μπορεί να είναι κάτι ταπεινό, αλλά να το κάμνεις για τον Θεό. Μπορεί να είναι κάτι φοβερά σημαντικό εξωτερικά και να μην το κάμνεις για τον Θεό και κατά Θεόν. Και έτσι με τον τρόπο αυτό ο Θεός δεν μπορεί αν ενεργήσει, δεν μπορεί το Πνεύμα το Άγιο να αναπαυθεί στο έργο. 

Μας έλεγε ο άγιος Παΐσιος τότε που ήμασταν σε αναζήτηση του ποιον να παντρευτούμε «στάσου ενώπιον του Θεού και πες Θεέ μου δος μου έναν άνθρωπο για να περπατήσω μαζί του μέχρις σε Σένα». Και θα σου δώσει αμέσως. Αν όμως εσύ μαζί με αυτό θέλεις να έχει τόσα χρήματα, σπίτια, φήμη ακόμα και την τάδε ομορφιά … Μας έλεγε κάποια φορά «γιατί ρε παιδιά όλο όμορφες και όμορφες, τις άσχημες ποιος θα τις πάρει ;». Και μούκανε εντύπωση. Κι σ’ έναν πολύ ερωτευμένο φίλο μια φορά που του είπε «γέροντα την αγαπώ πολύ, θέλω να την παντρευτώ οπωσδήποτε» του απάντησε «δεν μου λες, αν πέσει στο πρόσωπό της βραστό νερό και γίνει άσχημη θα την θέλεις ;». Ο φίλος πάγωσε και δεν είπε τίποτα. Αλλά ξέρετε ο βραστός πειρασμός υπάρχει στην έγγαμη ζωή και τότε θα δοκιμαστεί για να μην πω εκεί είναι που θα γεννηθεί η αγάπη, η φιλία. Που είναι ουσιαστικά η ζωή ενός ζευγαριού. Η φιλία, αυτή η βαθιά φιλία. Αν δεν υπάρχει φιλία στο ζευγάρι, δεν μπορεί το ζευγάρι ν’ αντέξει. Έρωτες έρχονται και παρέρχονται. Πάντα υπάρχει μια πιο ωραία γυναίκα, ένας πιο ωραίος άντρας ή θα υπάρξει σε λίγο. Αλλά η φιλία αυτή είναι ένα αποτέλεσμα πραγματικά κι αυτό εργασίας. Το εργάζεται κανείς. Και πως το εργάζεται ; Το εργάζεται μαζί με την βοήθεια του Αγίου Πνεύματος. Δηλαδή για να συγχωρήσω χρειάζεται η χάρις. Φυσιολογικά ο άνθρωπος θα συγχωρήσει μια φορά δυο αν είναι φουντωμένος με το ερωτικό πάθος. Μετά δεν συγχωρεί πια. Την τέταρτη είναι για χωρισμό. Την Πέμπτη είναι για γυναικοκτονία. Κακώς το λένε έτσι οι δημοσιογράφοι που φυσικά μην περιμένετε να καταλάβουν τίποτα, το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί να ζήσει με τον πλησίον του, δεν είναι ότι ο άλλος είναι γυναίκα ή παιδί. 

Στέκεσαι στην χάρη, λαμβάνεις το Πνεύμα το Άγιο επειδή δικαιώνεσαι, δικαιώνεσαι με την πίστη ευχαριστώντας τον Χριστό γι αυτό που κάνει, που σε συμφιλιώνει με τον Θεό και βάζοντας ένα μεγάλο ερωτηματικό σε όλα τα θέλω, όχι γιατί δεν τα θέλεις αλλά θέλεις να τα θελήσεις κατά Θεόν, αυτό σημαίνει να ξεπεράσεις το πάθος σου. Μια από τις άγιες ψυχές που γνώρισα, ήταν μια γερόντισσα σ’ ένα μοναστήρι στο Πήλιο, πέθανε πριν λίγα χρόνια, ήταν 70 χρόνια μοναχή. Ήταν μια αγία ψυχή την οποία εκτιμούσα βαθύτατα και κάποια στιγμή που ήταν η τελευταία φορά που συναντιόμασταν και το ήξερα και το ήξερε κι αυτή, της ζήτησα να μου πει κάτι σαν ενθύμιο και μου είπε «άραγε αυτά που κάνουμε αρέσουν του Θεού ;». Αυτό είναι το μυστικό για να λάβει κανείς το Πνεύμα το Άγιο. Να λέει κανείς θέλω εκείνο, αλλά εσύ Θεέ μου πως το θέλεις ; Κι έρχεται η Χάρις και το κάνει ο Θεός με τον τρόπο του. Γιατί αν το κάνει με τον τρόπο του σε βάζει στην δική του σφαίρα, σε βάζει στη ζωή του, σε θεώνει, σε αγιάζει με τον τρόπο αυτό. Δεν το καταλαβαίνεις πως γίνεται, αλλά γίνεται και αποκτάς παρρησία, σχέση μετά του Θεού. Και του μιλάς και σ’ ακούει, και τον καταλαβαίνεις ότι σου μιλάει και σ’ ακούει. Αυτό γίνεται σιγά σιγά. Και μη νομίζετε ότι αυτά είναι μακρινά και δύσκολα. Κι εδώ μέσα υπάρχουν κάποιοι που τα έχουν γνωρίσει και ξέρουν ότι είναι φυσιολογικά αυτά για τους πιστούς. Δεν είναι αφύσικο. Αφύσικο είναι αυτή η κατάσταση που ζούμε, να θέλουμε να βάλουμε τον Θεό να κάνει αυτό που θέλουμε εμείς. Σε όλα τα πράγματα. Και να έχουμε και ιδέες και να έχουμε γνώμη για όλα και για όλους. Εντάξει. Μπορεί κάποια στιγμή να έχεις μια γνώμη για κάποιον και να είναι και κατάκριση, αλλά ας αφήσουμε κι ένα περιθώριο. 

Γι αυτό πάμε και εξομολογιόμαστε. Μήπως ο Θεός ξέρει κάτι άλλο που δεν ξέρουμε εμείς. Και με όλα αυτά ο άνθρωπος γίνεται ευγενής σιγά σιγά, ενώ μπορεί να ήταν γουρούνι πριν και από τα βάσανα να έγινε ακόμα σκληρότερος, κι έτσι γίνεται πολύ ευγενής. Και όλοι οι άγιοι είναι ευγενείς. Πως γίνεται ευγενής ; Θέτει συνεχώς τα έργα και την κρίση του ενώπιον του Θεού. Άραγε να είναι έτσι ; Μήπως υπάρχει και κάτι άλλο και δεν το βλέπω ; Αν βλέπουμε τους άλλους έτσι θα γίνουμε οι καλύτεροι φίλοι τους σε λίγο. Υπήρξαν άνθρωποι που ήταν πολύ σκληροί εκ φύσεως. Και αν τους  γνωρίζατε μετά θα βλέπατε ένα μεταξένιο όν. Αυτό είναι έργο του Αγίου Πνεύματος, δεν είναι έργο του ανθρώπου. Να ξέρετε οι άνθρωποι είμαστε όλοι χαμερπείς και εμπαθείς όλοι μας. Εκτός απ’ αυτούς που θα δουν τα πράγματα έτσι και σιγά σιγά θα αρχίσουν να εξευγενίζονται με την χάρη του Θεού. Και με τον τρόπο αυτό να καταλαβαίνουν πράγματα και να βλέπουν αυτά τα οποία προηγουμένως δεν έβλεπαν και να μάθουν να βλέπουν και τους άλλους ανθρώπους μ’ ένα καινούργιο τρόπο. Ξέρετε όλοι σήμερα πάσχουμε επειδή όλοι οι άλλοι είναι στραβοί. Ο άγιος αλλάζει στο σημείο αυτό ακριβώς και δεν βλέπει ξαφνικά τους άλλους στραβούς, αλλά τους βλέπει στην αγωνία τους να γίνουν καλύτεροι, στο αδιέξοδό τους, στη δυσκολία τους. Και βλέπει ένας άγιος την αγωνία του Αγίου Πνεύματος μέσα τους να τους κάνει παιδιά του Θεού. Και συνεργάζεται μ’ αυτό το Άγιο Πνεύμα και γίνεται ο καλός άγγελος των ανθρώπων σιγά σιγά. 

Αυτούς τους ανθρώπους που θα προχωρήσουν πολύ η Παράδοση τους ονομάζει και Γεροντάδες, στα Ρωσικά Στάρετς. Δεν γίνεται κανείς Γέροντας επειδή είναι απλά παπάς και φοράει ένα ράσο. Γέροντας γίνεται γιατί διανύει ένα τέτοιο δρόμο ο ίδιος και μπορεί να οδηγήσει και μας σ’ αυτό το δρόμο. Γι αυτό ακριβώς εμείς τον λέμε Γέροντα και Δάσκαλο. Αν το διεκδικεί ο ίδιος δεν έχει αξία και νόημα και δεν θα τον αναγνωρίσουμε σαν τέτοιο. Αυτοί που διανύουν αυτό τον δρόμο μπορεί να είναι και απλοί μοναχοί, μπορεί και λαϊκοί, συνήθως είναι μοναχοί επειδή αυτοί αφιερώνονται σ’ αυτό και γίνονται και οδηγοί άλλων ανθρώπων.  Αλλά γίνονται οδηγοί με τον τρόπο που λέω, όχι με την βία και με φωνές και με ηθικολογίες. Αλλά γιατί παρουσιάζουν αυτόν τον πολύ όμορφο άνθρωπο που είμαστε φτιαγμένοι να γίνουμε όλοι μας. Τον άνθρωπο της πίστεως. Τον άνθρωπο που με την πίστη δέχεται την δωρεά του Αγίου Πνεύματος και επιτρέπει στον Θεό να ελέγχει τα έργα του και να τα κατευθύνει, να τα πηγαίνει εκεί που θέλει αυτός και τότε γίνεται αυτή η μεγάλη τιμή στον άνθρωπο να δρα ο Θεός δι αυτού. Και να λέμε καμιά φορά, ο Θεός τον έστειλε. Όντως ο Θεός τον έστειλε. Γιατί να μην είμαστε τέτοιοι όλοι, θεόσταλτοι για τους άλλους ; Αυτό είναι το ερώτημα. Μα αυτό είναι χαρά και για μας. Όλα αυτά είναι ευτυχία. Υπάρχει άραγε καμιά άλλη ευτυχία πέρα απ’ αυτά ; Το αντίθετο είναι να πολεμάω συνέχεια και να κονταροχτυπιέμαι με τον άλλο για να δικαιωθώ. Όχι εγώ. Όχι εγώ. Και ενάντια στον Θεό . Και να μαλώνω και με τον Θεό. Και όλοι να πρέπει να δικαιώσουν εμένα. Και αφού τους σκοτώσω όλους επειδή δεν με δικαιώνουν μένω μόνος όπως στις αμερικάνικες ταινίες που στο τέλος έχουν σκοτωθεί όλοι και ο ήρωας έμεινε ζωντανός και δικαιωμένος και αιμοσταγής και επικίνδυνος. Καταλάβατε πόσο αλλιώς είναι τα πράγματα του Θεού ;  

Κι αν αυτά τα πράγματα τα ζούσαμε θα ήταν παράδεισος ο τόπος αυτός, η ζωή αυτή από τώρα θα ήταν παράδεισος. Σκεφθείτε να ήμασταν όλοι έτσι. Σήμερα τι κάνουν οι άνθρωποι ; Αρπάζει κανείς ένα κομμάτι της ύπαρξης και τρέχει να το φάει μόνος του για να το απολαύσει καλύτερα. Και τα Παλιομέσα Μαζικής Καταστροφής το τονίζουν αυτό το πράγμα. Κάντο αυτό σου λένε. Άρπαξέ την άλλην και κάντην ότι θέλεις. Αυτή είναι η γυναικοκτονία. Η γυναικοκτονία δεν είναι αν θα την πνίξει στο τέλος, την έχει πνίξει ήδη, έτσι όπως την χρησιμοποιεί. Εδώ είναι η τραγικότητα της εποχής αυτής που δεν έχει όρια γιατί έχουμε τυφλωθεί και δεν βλέπουμε την πραγματικότητα. Προχθές μούγραψε μια συγγραφέας επειδή άκουσε σε μια ομιλία που είπα τα λόγια του αγίου Παϊσίου να βλέπουμε τις γυναίκες σαν την αγία Κυριακή, «δηλαδή να με βλέπει ο καλός μου σαν την αγία Παρασκευή ; ». Βρε της λέω πρέπει να ελευθερώσεις το απόλυτο μέσα σου και μέσα στον άλλο. Αυτό είναι ο έρως. Ο έρως έχει να κάνει με το απόλυτο. Είναι χαρακτηριστικό γενικά του Θεού γι αυτό βλέπετε στον Πλάτωνα αρχίζει από έρωτα σωματικό και φθάνει στο θείο έρωτα, τον έρωτα του Ενός και τ’ αφήνει όλα πίσω. Ο έρως είναι συστατικό της ανθρώπινης υπάρξεως αλλά εδόθη για να αγαπήσουμε τελικά τον Θεό τον ίδιο και πρέπει όλα να είναι σκαλοπάτια που να πηγαίνουν εκεί. Αν δεν πάει εκεί θα πάει σε τέλμα. Ξέρετε πολύ καλά τι εννοώ. Θα πάει στην πορνογραφία, δεν έχει άλλο νόημα. Και αυτό θα τελειώσει κιόλας. Θα σβήσει μετά από λίγο, δεν θα μπορεί. Θα είναι μια συνεχής κούραση της ύπαρξης από ένα σημείο και πέρα. Και τόσα άλλα πράγματα. Και η τροφή είναι ένα μέσο για να φτάσεις τον Θεό. Γιατί κάνουμε προσευχή πριν να φάμε άραγε ; Γιατί ; Και γιατί κάνουμε προσευχή πριν τόσα μεγάλα έργα που κάνουμε ή και μικρά; Αν μείνουμε σ’ αυτά χωρίς αυτή την αναφορά θα γίνουν έργα που θα είναι κόλαση. Μετά από λίγο μέσα στα έργα αυτά θα πολεμάμε, θα μαλώνουμε, θα τραβολογάμε ο ένας τον άλλο να κάνουμε πράγματα που δεν θέλουμε …  Γιατί ; Γιατί είναι τόσο δύσκολο να καταλάβουμε σε τι υπέροχη αρχοντική ζωή μας καλεί ο Θεός και πως αυτό το πράγμα το διεξάγουμε εμείς σήμερα χειρότερα από τα ζώα. Ακριβώς γιατί απομένουν μετά τα χονδροειδή πάθη, καμία ροπή στο Απόλυτο, κανένα άνοιγμα … Και γίνεται μετά αυτό που λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς «νους αποστάς του Θεού ή κτηνώδης γίνεται ή δαιμονιώδης». Γι αυτό σας είπα η ανθρωποκτονία ή γυναικοκτονία ή σκυλοκτονία είναι επακόλουθα μιας ζημιάς που είναι πολύ βαθύτερη. Αφού την άλλη δεν μπορείς να την δεις σαν αγία Κυριακή μπορείς να την στραγγαλίσεις σαν να είναι τούρτα με ζελέ. Και βλέπετε τα πράγματα γίνονται χειρότερα συνεχώς. Τρελαίνεται όλη μαζί η ανθρωπότητα. Και παντού ακούμε πολέμους, συμφορές … για ένα ασήμαντο πολλές φορές σκοπό να χάνονται δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων και να θρηνούν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. 

Συνεχίζει ο Απόστολος : «προσέξτε στην κατάσταση αυτή της χάριτος ο άνθρωπος δεν φοβάται τίποτα. Και μάλιστα παθαίνει και κάτι περίεργο, καυχιέται στις θλίψεις του. Δηλαδή αν έρχονται θλίψεις τρίβει τα χέρια του. Εμφανίστηκε θλίψη ; θα είναι μια παρουσία του Θεού στη ζωή μου. Κάνω υπομονή στη θλίψη που έρχεται και ξαφνικά γεννιέται μέσα μου η ελπίδα. Προσέξτε όταν έρχονται οι θλίψεις η φυσική κατάσταση του ανθρώπου είναι να πει Ωχ, να φύγει από εδώ. Εντάξει, άμα είναι αναπόφευκτο όμως τι θα κάνεις ; Αν είσαι σε ένα πλοίο που βυθίζεται τι θα πεις, φεύγω τώρα γυρίζω πίσω ; Και πολλές καταστάσεις δίπλα μας σήμερα θυμίζουν πλοία που βυθίζονται, όπως είναι το πρόβλημα με τον κορονοϊό, άντε φύγε που θα πας να γλυτώσεις ; Ο άνθρωπος του Θεού λοιπόν εδώ, το βλέπει σαν μια κρυφή χαρά. Μούχει τύχει να συναντήσω τέτοιους ανθρώπους. Είναι οι πιο ευλογημένοι άνθρωποι. Ήρθε το πρόβλημα κι αυτός χαίρεται με την χαρά από την λύση που θα δώσει ο Θεός. Γιατί έχει κάνει τις κινήσεις που λέγαμε προηγουμένως, με την πίστη του έχει ανοιχτεί στον Θεό. Έχει επιτρέψει στον Θεό να βλέπει, να ελέγχει την ζωή του. Θέτει την ζωή του στην κρίση του Θεού, του την προσφέρει με τον τρόπο που είπαμε. Και τότε λέει έρχεται το θαύμα. Βλέπουμε ακόμα ένα θαύμα, χιλιοστό, εκατομμυριοστό. Γιατί ; 

Διότι «η αγάπη του Θεού εκκέχυται εν ταις καρδίαις υμών δια Πνεύματος Αγίου του δοθέντος ημίν». Είναι μια πραγμάτωση ακόμα της αγάπης του Θεού που το Άγιο Πνεύμα την μαρτυρεί μέσα μας ως βιωμένη κατάσταση, ως πραγματική κατάσταση. Αυτή είναι η μόνη κατάσταση που αξίζει να έχει ο άνθρωπος στη ζωή αυτή. Έτσι λέει εδώ. Κοιτάξτε τι επίπεδο είναι αυτό. Φανταστείτε όλοι εμείς εδώ να το είχαμε αυτό. Αυθεντική χαρά. Γι αυτό οι Χριστιανοί ήταν πάντα με χαρά. Σε ένα κόσμο γεμάτο κατάθλιψη ή σ’ ένα κόσμο γεμάτο από τεράστιους κινδύνους. Εδώ υπάρχει σήμερα ο κίνδυνος να καταστραφεί ολόκληρος ο κόσμος και λέμε ότι δεν θα επιτρέψει ο Θεός να γίνει. Ναι συμφωνώ κι εγώ, αλλά παρά ταύτα ότι και να γίνει προς την κατεύθυνση αυτή θα είναι φοβερό, ακόμα και λίγο. Δηλαδή υπάρχουν πράγματα σήμερα τα οποία είναι σαν καμπανάκια να χτυπούν και λένε κοιτάξτε, δεν πάμε καλά. Ο Κομμουνισμός συμφορά, απέτυχε, ο Ναζισμός απέτυχε, ο Φασισμός απέτυχε, ο Φιλελευθερισμός σήμερα άντε πείτε κάποιοι ότι πέτυχε να το ακούσω. Ας πει ένας εδώ, Ελεύθερη Αγορά, το βρήκαμε αυτή είναι η σωτηρία. Εδώ μας τρώνε ζωντανούς. Θα μας φάνε εντελώς στο τέλος. 

Και όλα αυτά σημαίνουν, κοίταξε πρέπει να βρεις το Πνεύμα το Άγιο, πρέπει να βρεις τον Θεό, να έχεις την ασφάλεια του Θεού στη ζωή σου. Αυτό σημαίνει. Η ανθρωπότητα ολόκληρη και καθένας από μας. Άλλη ασφάλεια ποια είναι ; Μούλεγε ένα ζευγάρι προχθές, θέλουμε να παντρευτούμε αλλά αν γίνει πόλεμος με τους Τούρκους ; Ά καλά τους λέω. Για σκεφθείτε όμως, δεν είναι ανθρώπινο ; Λέμε ο Ερντογάν δεν θα το κάνει αλλά … Οι δημοσιογράφοι πριν και από τον Α΄ και από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έλεγαν αποκλείεται να γίνει πόλεμος. Πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία έλεγαν όλοι, δεν συμφέρει στον Πούτιν να γίνει. Και τώρα λέμε δεν συμφέρει στον Ερντογάν να γίνει. Γιατί οι άνθρωποι αγαπούμε να βολευόμαστε με το νου μας και όμως … Τι λέγανε οι γιατροί ; ένα, ενάμισι χρόνο θα κρατήσει ο κορονοϊός και πάμε τώρα για ποια χρονιά ; Και λέμε για τα νέα εμβόλια και μετά τα 60 αν θα είναι υποχρεωμένοι να εμβολιαστούν και όλα αυτά. Δεν θέλω να πω τίποτα, θέλω μόνο να πω ότι δεν είμαστε σε καμιά ασφάλεια που να μας επιτρέπει να θεωρούμε πολυτέλεια την παρουσία του Θεού στη ζωή μας. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. 

Και συνεχίζει ο Απόστολος : Ενώ ήμασταν τα ρεμάλια που ήμασταν πέθανε ο Χριστός για μας. Θα μπορούσε να πει. Ναι βρε Πέτρε να ρθουν εδώ 12 λεγεώνες αγγέλων. Αυτοί όλοι είναι σκουπίδια, τόσα καλά που τους έκανα και με πάνε για Σταύρωση, δεν αξίζει αυτός ο λαός, είναι για σκότωμα. Κι όμως. Ο Χριστός το κάνει όλο αυτό ενώ εμείς είμαστε ευτελώς ανάξιοι. Μόλις και μετά βίας για κάποιο άγιο μπορεί να πεθάνει κανείς. Αυτή η φοβερή μοναξιά του Χριστού. Σε όλο το έργο της Οικονομίας και σήμερα. Πολύ λίγοι κάθονται να σκεφθούν τι είναι αυτό το οποίο κάνει. Και τι είναι αυτό το οποίο παρέχει. Το ότι ανοίγει τους ουρανούς, το ότι φανερώνει τα πράγματα του Θεού μέσα σε μια ανθρώπινη ύπαρξη, και ξέρουμε τι να κάνουμε για πρώτη φορά. Εγώ είμαι ειδικός στην αρχαία φιλοσοφία και με έχουν πολύ συγκινήσει τα έργα των αρχαίων φιλοσόφων. Του λέει ο Εμπεδοκλής «δώσε μου λίγη βεβαιότητα, να πατήσω λίγο». ΚΙ έρχεσαι εδώ και έχεις όλη την βεβαιότητα. Λειτουργεί. Να ο Παΐσιος, να ο Πορφύριος, να η γιαγιά, να κι ο ένας κι ο άλλος, που έχουν ακριβώς αυτές τις χάριτες, τις ιδιότητες του Χριστού. Βράζει ο τόπος μας από αγίους, μονάχα τον τελευταίο αιώνα. Τους γνωρίσαμε, τους είδαμε. 

Αγιοκατατάχθηκε τελευταία ο Βησσαρίων, της μονής Αγάθωνος. Ο ηγούμενος της μονής που εκοιμήθη πρόσφατα, μου έλεγε «εγώ τον Βησσαρίωνα τον έζησα και είδα πως αγιάζει ένας άνθρωπος. Δεν ήταν απλά μια φυσική κατάσταση, αυτός είχε τεράστια αγάπη για τους άλλους. Και από την πολλή αγάπη ήρθαν τα χαρίσματα και λάμβανε πληροφορία. Ήταν στο μοναστήρι ας πούμε στον εσπερινό και τούστελνε πληροφορία το Άγιο Πνεύμα ότι στο τάδε χωριό υπάρχει ένα ζευγάρι το οποίο έχει σκοτωθεί στο ξύλο αυτή την στιγμή κι ετοιμάζονται να τα διαλύσουν όλα. Έφευγε από το μοναστήρι, σταματούσε το πρώτο αυτοκίνητο και τον πήγαινε στο χωριό. Πήγαινε στο σπίτι, προσποιούταν ότι χάθηκε και ζητούσε φιλοξενία. Τον έβαζαν μέσα κι άρχιζε ο παράδεισος. Με τα χαρίσματα που είχε ως το πρωί ήταν το καλύτερο ζευγάρι της περιοχής, μ’ αυτά που τους αποκάλυπτε και τους έκαμνε». 

Ήταν ένα απλό γεροντάκι. Και βγήκε από τον τάφο άφθαρτος μετά τόσα χρόνια. Το είδα το λείψανό του. Τελείως άφθαρτο. Εδώ κράταγε την Αγία Γραφή και ήρθε ο Ιατροδικαστής και του λέει, φαινόταν καθαρά στο βίντεο, «άνοιξε βρε πάτερ το χέρι σου να την πάρω», ήταν σαν να κοιμόταν. Αυτά βέβαια τα κάνει η Χάρις για να φανερώσει ότι μερικοί άνθρωποι έχουν γίνει κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος. «Ζω δε ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοί Χριστός» έλεγε συχνά ο άγιος Πορφύριος. Δεν εννοούσε ότι έχασε την προσωπικότητά του, καθόλου. Αυτά που ήθελε να κάνει άφηνε να τα κάμνει ο Χριστός. Για να καταλάβουμε την αξία αυτών των πραγμάτων, πρέπει να καταλάβουμε τι χάλι είναι τα αντίθετα. Τι συμφορά είναι το αντίθετο που είναι η σημερινή ζωή, η ερημιά και ο τρόμος και η παγωνιά η σημερινή. Που δεν υπάρχει κανένας να ξέρει να αγαπάει πια, και όσοι ξέρουν προσπαθούν να το ξεχάσουν, να μην πληγωθούν αλλά μόνο να πληγώνουν.

Τελειώνει ο Απόστολος : Γιατί είναι καταλλακτικός ο θάνατος του Χριστού ; Γιατί είναι αθάνατος για χάρη της αλήθειας και της εντολής του Θεού. Ενώ εμείς πεθαίνουμε για να κάνουμε το θέλημά μας. Ο Χριστός πεθαίνει για να είναι τέλεια η παρουσία του Θεού στον κόσμο. Για να μη μισήσει ποτέ, για να μη φέρει κανένα κακό σε κανένα, πληρώνει ο ίδιος για κάτι που δεν φταίει, σταματάει την θυματοποίηση.  Η θυματοποίηση είναι ο τρόπος που υπάρχουμε. Όλες οι κοινωνίες θεμελιωμένες στην θυματοποίηση. Βλέπετε από τον Αδάμ «η Εύα φταίει». Αρχίζει ο τρόπος της κόλασης. «Όχι το φίδι φταίει» λέει η Εύα. Και οι δυο κατηγορούν τον Θεό ουσιαστικά. Ο ένας γιατί μου έδωσες αυτή την γυναίκα, η γυναίκα, γιατί άφησες το φίδι να κυκλοφορεί, Εσύ φταις. Δεν τελειώνει ο κύκλος αυτός. Ζούμε όλοι μέσα στη θυματοποίηση. Και ξαφνικά ήρθε Κάποιος και σταματάει αυτή την κόλαση και λέει Εγώ, που δεν φταίω, Εγώ πληρώνω. Και φαίνεται ξαφνικά πόσο παράλογο είναι. Εγκαινιάζεται η αγάπη. Τώρα αρχίζει η αγάπη. Καταλάβατε τι είναι η αγάπη ; Αγάπη είναι να μη φταίω εγώ γι αυτό που μου κάνεις και να το βαστάζω εγώ. Και να εμφανίζομαι ότι εγώ φταίω. Μόνος, χωρίς να μου το πεις εσύ. Όχι εσύ να μου πεις ότι φταίω, πριν το πεις το λέω εγώ. Κι εκεί ακριβώς εμφανίζεται ο τρόπος της αγάπης που είναι η αγάπη στον εχθρό. Γιατί η αγάπη για τον εχθρό ;

 Είναι η μόνη αγάπη. Γιατί όλοι είμαστε εχθροί. Καθένας κάποια στιγμή θα γίνει εχθρός του άλλου. Και το πιο αγαπημένο ζευγάρι, οι πιο καλοί φίλοι, κάποια στιγμή θα αντιπαρατεθεί ο ένας στον άλλο και κάποια στιγμή το δικό μου θα είναι ενάντια στο δικό σου. Κι εκείνη τη στιγμή θα γεννηθεί η πραγματική αγάπη. Τότε γεννιέται η πραγματική αγάπη. Αλλά αυτό είναι του Θεού. Είναι το τέλος της θυματοποίησης. Όσο ισχύει η θυματοποίηση ως τρόπος ζωής φίλων, ζευγαριών, κοινωνιών, λαών ολόκληρων, διότι φταίνε πάντα κάποιοι απέναντι και φταίνε όντως αλλά το θέμα είναι μέσα στη θυματοποίηση δεν τελειώνει ποτέ αυτό το πράγμα. Είναι μια τραγωδία. Δεν τελειώνει και πεθαίνουμε πολεμώντας, θυματοποιώντας. Το παιδί μου, η γυναίκα μου, η πεθερά μου, αλλά ξέρω εγώ ποιος φταίει. Όταν ακούσεις κάποιον να σου λέει τα βάσανά του, στο τέλος σου λέει ξέρω ποιος φταίει, αλλά δεν ξέρει. Αυτή είναι η διαδικασία της θυματοποίησης. 

Οφείλουμε σε ένα πολύ μεγάλο κοινωνιολόγο τον Ρενέ Ζιράρ το ότι ανακάλυψε αυτό το πράγμα που σας λέω, ότι η θυματοποίηση είναι η βάση της ανθρώπινης κοινωνικής ζωής. Και ο Ζιράρ έγινε Χριστιανός εξ αιτίας αυτού ακριβώς επειδή κατάλαβε ότι ο Χριστός σταμάτησε αυτό ακριβώς. Και μόνο αυτό, χωρίς τα απέραντα θαύματα, μόνο αυτό, θα αρκούσε για να κάνει τον Χριστό μοναδική παρουσία στον κόσμο. Μοναδική παρουσία. Όπως έλεγε ο άγιος Παΐσιος «και να μην ήταν Θεός έτσι όπως είναι, εγώ θα τον λάτρευα σαν Θεό αυτό τον άνθρωπο». Και βέβαια είναι ο Θεός. Γιατί είναι ο Θεός ; Όσοι ξέρουν και διαβάζουν από Φιλοσοφία και τέτοια ξέρουν ότι κανείς άλλος δεν τα είπε αυτά. Η ηθική του ανθρώπου δεν προχώρησε ποτέ πέρα από το να είναι τιμωρητική. «Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος». Τέρμα. Ουδείς τόλμησε να πει ποτέ, σούριξε μια, γύρνα και την άλλη. Σου πήρε το σακάκι δώστου και το παλτό. Αυτά είναι τρελά πράγματα. Όμως είναι ο τρόπος με τον οποίο εμφανίζεται το Πνεύμα το Άγιο και φτιάχνει από ανθρώπους ημίθεους, θεούς κατά χάριν.               

3 σχόλια στο άρθρο “Η πίστη, η δικαίωση και οι κατακερματισμένες ανθρώπινες σχέσεις – Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

  1. Στέλιος Κ βολιωτης

    - Edit

    Απαντήστε

    Κύριε Παπαδόπουλε,παραβιαζοντας πόρτες ανοιχτές για σας θα σας πω το παρακάτω.
    Η μεγαλύτερη προσευχή των ορθοδόξων χριστιανών είναι το ” Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με τον αμαρτωλό,την αμαρτωλη”
    Η επανάληψη της μεγάλης αυτής Ευχής χιλιάδες φορές την ημέρα από Μοναχούς και Μοναχές,φεύγει απ τα χείλη και περνάει στην καρδιά και λέγεται Καρδιακή Προσευχη,γίνεται ένα με την αναπνοή και εκπνοή του αέρα,γίνεται το ” τικ τακ “της καρδιάς,γίνεται βίωμα,γίνεται Ζωή.
    Τι ωραίο θάταν σε ένα άρθρο σας,να μας γράψετε χίλιες φορές την παραπάνω ζωντανή προσευχή,παρά κείμενα Λουδοβικεια,ακαταλαβιστικα και φλυαρα και υπερφίαλα και απυθμενης εγωπαθειας.
    Αντε τον χειμώνα, αντέχετε λίγος Λουδοβίκος με το γέλιο παράγεται θερμότητα,τωρα το καλοκαιρι;τι γινεται;δεν παλεύεται και να γελάσεις, ιδρώνεις πιο πολύ.
    Αυτά τα λέω σε σας,αλλά όταν συναντήσω τον παπά Νικόλα στον Βόλο,στην κοινή ιδιαίτερη πατρίδα μας,τα παραπάνω θα τα πω και στον ιδιο,μπορεί και να συναντηθούμε και στην ίδια Ενορία μας!
    Πόσο θα θελα να βρίσκομαι δίπλα στον Άγιο Παΐσιο,στην Παναγούδα και να έβλεπα τις αντιδράσεις Του,την ώρα που θα μιλούσε ο π.Λουδοβικος,
    Θα του ελεγε” φάε λουκούμια όσα θέλεις,πιες και δροσερό νερό και άμε στην ευχή της Παναγιας”
    Σημείωση.
    Στην είσοδο του αυλόγυρου, του κελιού του ,δίπλα στο πορτάκι,υπήρχαν κουτιά με λουκούμια για το καλωσόρισμα των Προσκυνητων, δώρα φιλοξενίας του φιλοξενου Γέροντα,τότε.

Σχολιάστε

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.