Γράφει η Μάρθα Στ. Καπλάνογλου, Τεχνολόγος Γεωπόνος:
Σε συνέχεια της σειράς των Παθητικών πυρόφυτων, στο σημερινό κείμενο, θα παρουσιαστούν θάμνοι, οι οποίοι είναι βραδυφλεγείς και μπορούν να καθυστερήσουν την επέκταση μιας πυρκαγιάς.
Τα παθητικά πυρόφυτα έχουν ιδιαίτερα υψηλή αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες, αλλά και στις ίδιες τις φλόγες.
Η αντοχή τους μπορεί να οφείλεται στον πυκνό φλοιό τους, στο σκληρό ξύλο τους, γεγονός που τα καθιστά, δύσκολο να αναφλεγούν, αλλά και στην υψηλή περιεκτικότητα τους σε μεταλλικά στοιχεία στο ξύλο τους.
Διατηρώντας ,στο έδαφος, υπό σκιάν, χλωρά φυτά, όπως οι φτέρες ή φυτά που με πολλά υγρά, όπως το νερό, δεν έχουν ξηρούς χώρους.
Κάποιοι από αυτούς τους θάμνους είναι
: – – Κυδωνίαστρο (Cotoneaster salicifolius, C. Lacteus, )
Το γένος Cotoneaster περιλαμβάνει πολλά αειθαλή, ημιαιειθαλή και φυλλοβόλα είδη. Τα είδη κυδωνιάστρου, που συναντάμε στην χώρα μας και βρίσκουν εφαρμογή στην σύγχρονη κηποτεχνία είναι αειθαλείς θάμνοι κανονικού ρυθμού ανάπτυξης, ορθόκλαδοι, οριζοντιόκλαδοι ή έρπουσας μορφής, ανάλογα με το επιλεγμένο είδος.
— Μαόνια (Mahonia aquifolium )
Ανθίζει Μάρτιο- Απρίλιο. Φθάνει σε μέγιστο ύψος 1- 1,2μ. ,μέγιστη διάμετρος 0,75- 1μ. Η Μαόνια είναι φυτό με αγκαθωτό φύλλωμα που μοιάζει με Ίλεξ (Γκυ ) και παίρνει πορφυρό, κόκκινο χρώμα το φθινόπωρο και το χειμώνα. Ανθοφορεί, εμφανίζοντας κίτρινες ανθοταξίες ενώ το καλοκαίρι παρουσιάζονται μπλε καρποί σε σχήμα βότρυ. Δεν έχει ιδιαίτερες εδαφικές απαιτήσεις.
– Δάφνη, ( laurus nobilis )
Η δάφνη είναι αρωματικό φυτό της οικογένειας των δαφνοειδών. Ανήκει στο γένος Δάφνη. Στην Ελλάδα απαντάται και αυτοφυής. Επίσης, στον ελληνικό χώρο καλλιεργείται και η δάφνη του Απόλλωνα, γνωστή με τα λαϊκά ονόματα βάγια, δάφνη, δαφνολιά και φυλλάδα
– Μυρσίνη.ή Μυρτιά ( Myrtus communis )
Η μυρτιά (Myrtus communis, Myrtaceae) ή μυρσίνη ή σμυρτιά είναι αειθαλής θάμνος της ελληνικής φύσης, με μεγάλη καλλωπιστική αξία, εξαιτίας της κομψής εμφάνισης του φυλλώματος, της πλούσιας ανθοφορίας προς το τέλος του καλοκαιριού, αλλά και του ελκυστικού αρώματος που αναδύει
– Ροδόδενδρο (Rhododendron)
Το ροδόδενδρο είναι ένα αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό, που ανήκει στην τάξη ερεικώδη και στην οικογένεια των Ερεικοειδών, με πολλά είδη φυλλοβόλων και αείφυλλων θάμνων, ποωδών φυτών και λίγων δέντρων. Τα ροδόδενδρα έχουν ωραία φύλλα και όμορφα πολύχρωμα άνθη, είναι, δε, συγγενικά φυτά με τις αζαλέες. Τα περισσότερα είδη βρίσκονται στις βόρειες και εύκρατες περιοχές της γης και αγαπούν τα υγρά εδάφη των ορεινών και ημιορεινών περιοχών.
– Λιγούστρο (Ligustrum)
Το λιγούστρο ή λιγκούστρο (Ligustrum) είναι γένος αειθαλών ή φυλλοβόλων θάμνων, οι οποίοι μπορεί να γίνουν δέντρα μικρού ή μεσαίου μεγέθους. Ανήκει στα ελαιοειδή. Το γένος απαρτίζεται από σαράντα περίπου είδη. Τα λιγούστρα χρησιμοποιούνται, κυρίως για την δημιουργία φυτοφρακτών και πράσινων πλαισίων, ενώ μπορούν να φυτευτούν και σε γλάστρες. Είναι ημισκιόφυτα και φωτόφυτα και αναπτύσσονται σε καλά στραγγιζόμενα εδάφη.
– Γιούκα (Yucca gloriosa)
Η γιούκα είναι ένα αειθαλές φυτό, με μορφή δέντρου ή θάμνου . Χάρη στα πλατιά κι ελκυστικά της φύλλα σε σχήμα σπαθιού, που μένουν πάνω στο φυτό, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, διακοσμεί τον κήπο, προσθέτοντας μια εξωτική νότα ζεστασιάς. Νωρίς το καλοκαίρι, η κορυφή του φυλλώματος της στολίζεται από έναν εντυπωσιακό ψηλό βλαστό, τον οποίο ντύνουν πολυάριθμα λευκά-κρεμ λουλούδια, σε σχήμα καμπανούλας.
– Αμπέλια (Abelia x grandiflora)
Η Αμπέλια είναι ένας ελκυστικός, μεγανθής θάμνος μέτριας ανάπτυξης, με όμορφο βαθυπράσινο γυαλιστερό φύλλωμα και άφθονα,μικρά,σωληνοειδή λευκορόδινα λουλούδια. Είναι εξαιρετικά ανθεκτικός και προσαρμόζεται σε διάφορα περιβάλλοντα.
– Κόρνος (Cornus)
Κοινά ονόματα: κρανιά, αγριοκρανιά, μαυροβεργία, μαυροβέργι.
Γένος με 40 είδη ποωδών θάμνων και δενδρυλλίων, κυρίως φυλλοβόλων. Μερικά είδη καλλιεργούνται για την ομορφιά των λουλουδιών και του φυλλώματός τους, καθώς και για τα ωραιότατα χρώματα, που έχει ο φλοιός των κορμών τους.
– Κίστος, Cistus creticus,
Η Λαδανιά λέγεται και Κίστος, Λάβδανο, Αγκίσαρος, Κιστάρι. Το φυτό είναι ένα αρωματικό, αποχρεμπτικό, διεγερτικό βότανο, που ελέγχει την αιμορραγία και έχει αντιβιοτικά αποτελέσματα. Χρησιμοποιείται, εσωτερικά, για τη θεραπεία της καταρροής, της διάρροιας και ως εμμηναγωγό. Το βότανο λαδανιάς καταστρέφει τις ελεύθερες ρίζες του οργανισμού και γι’ αυτό τον λόγο, έχει μεγάλη αντιοξειδωτική δράση. Ακόμα, οι ευεργετικές τους ιδιότητες έχουν καθοριστικό ρόλο και αποτρέπουν την δημιουργία όγκων, διότι παρεμποδίζει των πολλαπλασιασμό των κυττάρων.
– Βιβούρνο,(Viburnum)
Το βιβούρνο είναι ένας ιδιαίτερα δημοφιλής και ανθεκτικός καλλωπιστικός θάμνος με πράσινο γυαλιστερό φύλλωμα, πανέμορφα μικρά λουλούδια και υπέροχο γλυκό άρωμα. Το βιβούρνο είναι εξαιρετικά προσαρμοσμένο, στο κλίμα της χώρας μας και χρησιμοποιείται πολύ συχνά για τη διαμόρφωση φραχτών, καθώς και για μεμονωμένες φυτεύσεις στον κήπο, ιδιαίτερα στις Βόρεια Ελλάδα.
– Σφένδαμος,(Acer negundo)
Το Σφενδάμι είναι ένα εξαιρετικής εμφάνισης και γρήγορης ανάπτυξης φυλλοβόλο δέντρο. Χρησιμοποιείται σε πάρκα, σε πλατείες, σε δενδροστοιχίες, αλλά και για σκίαση στον κήπο. Έχει σφαιρικό σχήμα κανονικού περιγράμματος.
– Ευώνυμο, (Euonymus)
Το ευώνυμο είναι αειθαλές θαμνώδες φυτό, που χρησιμοποιείται σε μπορντούρες, για δημιουργία φράχτη, καθώς και σε μεμονωμένες φυτεύσεις σε κήπους και πάρκα. Το ευώνυμο φτάνει σε ύψος τα 4-5 μέτρα, μπορεί να διαμορφωθεί και σε μικρό δένδρο, και αξιοποιείται, εκτεταμένα, από τους κηποτέχνες στην αρχιτεκτονική τοπίου, καθώς προσφέρει γρήγορη ανάπτυξη, εύκολη διαμόρφωση με το κλάδεμα, πυκνή πλούσια βλάστηση και το χαρακτηριστικό γυαλιστερό πράσινο χρώμα του φυλλώματος του
– – Αμελάγχιο το κληθρόφυλλο, (A. arborea και A. Canadensis )
Είναι εξαιρετικό για διαμόρφωση τοπίου, στις άκρες του κήπου, σε περιφράξεις. Ο θάμνος γίνεται 2-3μ.Παρέχει τρεις εποχές οπτικού ενδιαφέροντος, με αρωματικά, εκκρεμή λευκά άνθη, την άνοιξη, που προσελκύουν πεταλούδες και φέρει ζουμερά μοβ μούρα
– Μπουντλέια,(Buddleja davidii)
Η Μπουντλέια, είναι φυλλοβόλος ή ημιαειθαλής θάμνος, ο οποίος έχει γρήγορη, αλλά και μεγάλη ανάπτυξη, αφού μπορεί να φτάσει και τα 4 μέτρα, σε ύψος.
Χαρακτηριστικό της βουδλέιας είναι τα όμορφα λουλούδια, στην άκρη των κλαδιών που ελκύουν τις πεταλούδες.
Ανθίζει στα τέλη καλοκαιριού. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες με πολλά χρώματα όπως λευκά , ροζ , λιλά , κόκκινα και άλλα. Είναι εξαιρετικά ανθεκτική στον παγετό, ακόμα και μέχρι τους -20 βαθμούς Κελσίου. Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις αρκεί το καλοκαίρι να υπάρχει συχνό πότισμα και έδαφος με καλή στράγγιση.,
– Φιλάδελφος (Φούλι),Philadelphus virginalis
Πρόκειται για φυλλοβόλο είδος με πράσινο φύλλωμα και στρογγυλή εμφάνιση. Δημιουργεί αρωματικά μονά ή διπλά άνθη, που καλύπτουν ολόκληρο το βλαστό. Προτιμά ηλιόλουστες θέσεις φύτευσης, για καλύτερη ανθοφορία. Ο φιλάδελφος είναι ανθεκτικό φυτό, χωρίς ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές απαιτήσεις. Χρησιμοποιείται σε συστάδες ή για τη δημιουργία ανθοφόρων φρακτών.
– Καρυόπτερη (Caryopteris x clandonensis)
Η καρυόπτερη είναι χαμηλός, φυλλοβόλος θάμνος σφαιρικής ανάπτυξης. Το μέγιστο ύψος και η διάμετρος του φυτού, σε πλήρη ανάπτυξη, φτάνει το 1,5 μέτρο. Έχει φύλλα αντίθετα, λογχοειδή, οδοντωτά, σε χρώμα γλαυκό, κιτρινοπράσινο, αργυροπράσινο ή ζωηρό κίτρινο, ανάλογα την ποικιλία. Η καρυόπτερη δίνει πλούσια, εντυπωσιακή ανθοφορία με παρατεταμένη διάρκεια, που καλύπτει το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Τα άνθη της έχουν μπλε ή μωβ χρώμα. Γενικά, είναι φυτό ανθεκτικό, χωρίς πολλές απαιτήσεις. Προτιμά τις ηλιόλουστες έως ημισκιερές θέσεις φύτευσης. Ευδοκιμεί σε μετρίως υγρά, γόνιμα, καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη. Έχει μέτριες απαιτήσεις σε νερό και ικανοποιητική αντοχή στο ψύχος. Χρειάζεται μόνο προστασία, από τους πολύ δυνατούς παγετού
– Ρους ή Σουμάκι ή Βυρσιές (Rhus)
O Ρους (Rhus), είναι γένος, από τα, περίπου,35 είδη ανθοφόρων φυτών και των συγγενικών γενών, της οικογένειας των Ανακαρδιοειδών (Anacardiaceae). Αναπτύσσονται στις υποτροπικές και εύκρατες περιοχές, σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στην Αφρική και τη Βόρεια Αμερική.Οι βυρσιές είναι θάμνοι και μικρά δένδρα, που μπορούν να φτάσουν σε ύψος 1-10 μέτρα . Τα φύλλα είναι τοποθετημένα σπειροειδώς· είναι συνήθως πτεροειδής ένωση (pinnately compound), αν και ορισμένα είδη έχουν τρίφυλλα ή απλά φύλλα.
– Φραγκοστάφυλα : Ribes rubrum ή Ribes nigrum)
Είναι μικρός, θυσανώδης θάμνος εύκολης καλλιέργειας, ανθεκτικός στο κρύο, που ευδοκιμεί σε υγρά και δροσερά κλίματα και σε όλα τα εδάφη εκτός των πολύ υγρών. – Βατόμουρα,(Rubus fruticosus) Η βατομουριά είναι γνωστός θάμνος . Από τους καρπούς της βατομουριάς, παράγονται ξίδι, κρασί και με απόσταξη ρακή.
– Σπείραια, Filipendula ulmaria (Φιλιπέντουλα η πτελοειδής)
Ανήκει στην οικογένεια των Ροδανθών.Στη χώρα μας φύεται Σπειραία η Οινάνθη, ένα ποώδες φυτό, που φύεται κύρια στα ορεινά μέρη σε Αρκαδία, Θεσσαλία και Δυτική Μακεδονία. Τα κυριότερα είδη του φυτού είναι η Filipendula ulmaria, Filipendula ulmaria “Variegata” και η Filipendula vulgaris. Είναι φυτό ποώδες, πολύχρονο και ιθαγενές της κεντρικής Ευρώπης και το συναντούμε κοντά σε ρυάκια, ποτάμια, υγρά λιβάδια, σε ελώδεις περιοχές ή σε υγρά δάση ακόμα και σε υψόμετρο 1000 μέτρων.
–Αγριοτριανταφυλλιά (Rosa canina)
Γνωστά φυτά και σαν κυνόροδα ή μαλλιαρόκωλα. Ο θάμνος είναι φυλλοβόλος και φτάνει σε ύψος τα 5 μέτρα. Μπορεί να φτάσει και σε μεγαλύτερα ύψη, αναρριχώμενο στους κορμούς ψηλών δέντρων. Τα κλωνάρια της είναι γεμάτα αγκάθια, που τη βοηθούν στην αναρρίχηση. Τα άνθη της είναι, συνήθως, ανοιχτά ροζ, αλλά περιλαμβάνουν μια ποικιλία από σκούρο ροζ έως λευκό. Κατά την ωρίμανση, δημιουργείται ο καρπός, το κυνόροδο (ή μαλλιαρόκωλο) με κόκκινο- πορτοκαλί χρώμα
– Συμφορίκαρπος (Symphoricarpus albus)
Φυλλοβόλος θάμνος, ύψους έως 2 μέτρα,με μικρά ροζ άνθη, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, που στη συνέχεια δίνουν λευκούς σφαιρικούς καρπούς, ιδιαίτερα καλλωπιστικούς που ομορφαίνουν το φυτό .Ανθεκτικό φυτό σε ξερά και ασβεστώδη εδάφη
– Πασχαλιά( Syringa vulgaris)
Το φυτό της πασχαλιάς μας χαρίζει εντυπωσιακή ανθοφορία, που διαρκεί 20 με 30 μέρες, στα τέλη της άνοιξης, κοντά στην περίοδο του Πάσχα. Φυλλοβόλος θάμνος, με ύψος που φτάνει ,μέχρι τα τέσσερα μέτρα και καταγωγή από την περιοχή των Βαλκανίων .
– Λεβάντα, (Lavandula angustifolia)
Η λεβάντα είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και αγαπημένα, αρωματικά φυτά, γνωστή για τα αιθέρια έλαια της και τις χαλαρωτικές της ιδιότητες. Τη λεβάντα την αγαπούν, ιδιαιτέρως και οι μέλισσες και αποτελεί ένα άριστο μελισσοτροφικο φυτό.
– Λαγκεστρέμια, Lagerstroemia indica
Πρόκειται για φυλλοβόλο είδος, με όρθια ανάπτυξη που μπορεί να φτάσει τα 3μ. σε ύψος και διάμετρο. Ο κορμός του είναι λείος με διακοσμητική αξία και τα φύλλα του είναι μικρά και στρογγυλά, τα οποία παίρνουν ωραίες κοκκινωπές αποχρώσεις, το φθινόπωρο. Τα άνθη της είναι μικρά με εντυπωσιακούς χρωματισμούς σε κόκκινες, μοβ, ροζ ή λευκές αποχρώσεις και οργανωμένα σε βοτρυώδεις ταξιανθίες, που εμφανίζονται από τον Ιούλιο έως και τον Σεπτέμβριο. Η λαγκεστρέμια είναι φυτό ανθεκτικό στην ατμοσφαιρική ρύπανση, με μικρές εδαφοκλιματικές απαιτήσεις. Οι ηλιόλουστες θέσεις φύτευσης ευνοούν την ανθοφορία της, ενώ σε μικρή ηλικία χρειάζεται προστασία από τους παγετούς.
– Ερυθρίνα(Erythrina crista-galli)
Μικρό, ανθοφόρο, φυλλοβόλο, αγκαθωτό δέντρο με πράσινα, σύνθετα φύλλα, αποτελούμενα από τρία ωοειδή και οξύληκτα φυλλάρια το καθένα. Ανθοφορεί από τα τέλη της άνοιξης, μέχρι τα μέσα φθινοπώρου με εντυπωσιακά, επάκρια κόκκινα άνθη, σε βοτρυώδεις ταξιανθίες, που στη συνέχεια μετατρέπονται σε καρπό, όπως είναι ο καρπός οσπρίων, που περικλείει τους σπόρους. Προτιμά τις ηλιόλουστες και προστατευμένες από τους ισχυρούς ανέμου θέσεις φύτευσης. Κατά την περίοδο της ανθοφορίας της απαιτεί τακτικά ποτίσματα και λίπανση, ενώ δεν έχει ιδιαίτερες εδαφικές απαιτήσεις
– Καρίσσα μεγανθής(Carissa grandiflora)-
Είναι θάμνος αειθαλής, αγκαθωτός με φύλλα ωοειδή, λεία. Έχει πλούσια και συνεχή ανθοφορία με άνθη λευκά, μεγάλα, αρωματικά, που εμφανίζονται αργά την άνοιξη. Σχηματίζει καρπούς κόκκινους με χαρακτηριστικό άρωμα, Ευαίσθητο στο ψύχος, ανθεκτικό στην ηλιοφάνεια, στη ξηρασία, σε παραθαλάσσιες φυτεύσεις.
– Φεϊόια, ( Feijoa sellowiana)
Η Feijoa sellowiana είναι ένα είδος ανθοφόρου φυτού, που ανήκει στην οικογένεια της μυρτιάς , Myrtaceae . Καλλιεργείται, ευρέως, ως διακοσμητικό δέντρο και για τον καρπό του. Είναι ένας αειθαλής θάμνος ή ένα μικρόδέντρο, ύψους 1,7 μέτρων
– Εσκαλλόνια, (Escalonia macrantha rubra )
Ανθίζει Ιούνιο- Σεπτέμβριο. Το μέγιστο ύψος που μπορεί να φθάσει είναι τα 2- 3μ., ενώ η μέγιστη διάμετρος του είναι τα 1,5- 2μ. Η Εσκαλόνια είναι αειθαλής θάμνος μέτριας και σχετικά, γρήγορης ανάπτυξης. Έχει λαμπερά, οδοντωτά, πράσινα φύλλα με άρωμα που θυμίζει βάλσαμο ή μπαχάρι. Τα άνθη της είναι κόκκινα ή σκούρο ροζ, σε σχήμα καμπάνας. Είναι ιδανική για παράκτιες περιοχές και αντέχει στους ανέμους. Αγαπά το ήπιο κλίμα. Προτιμά ηλιόλουστες ή εν μέρει σκιερές θέσεις και καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Υπάρχει και νάνα ποικιλία.
– Φασκομηλιά(Salvia officinalis
Ελελίφασκος ο φαρμακευτικός, Salvia officinalis) ανήκει στο γένος των Αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών Ελελίφασκος (Salvia). Στα αγγλικά η κοινή του ονομασία είναι sage, ή garden sage, ή common sage. Το φασκόμηλο, πολυετές, θαμνώδες, με πολυάριθμα κλαδιά, ύψους μέχρι μισό μέτρο, βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους
– Ελέαγνος. (Elaeagnus commutata)
Ο ελέαγνος είναι αειθαλής καλλωπιστικός θάμνος, που επιλέγεται, συνήθως, για το διακοσμητικό φύλλωμά του, αλλά και για τα αρωματικά λευκά μικρά άνθη του. Ο ελαίαγνος χρησιμοποιείται, ευρέως, στην κηποτεχνία για τη διαμόρφωση φραχτών ή για μεμονωμένες φυτεύσεις στον κήπο. Καλό είναι, να επιλέξετε, ποια από αυτά τα φυτά ταιριάζουν στις εδαφοκλιματολογικές συνθήκες της περιοχής σας και να ανανεώσετε, σιγά- σιγά, τα τυχόν εύφλεκτα φυτά, που έχετε στον κήπο σας.
Για περαιτέρω πληροφόρηση δείτε το βίντεο που ακολουθεί, όπου μπορείτε να δείτε συνολικά όλα τα προαναφερθέντα φυτά:
