Του Πάρι Κουκουλόπουλου:
Τέτοια μέρα πριν ένα χρόνο ο Θάνος Μικρούτσικος έφυγε από κοντά μας και είναι καιρός να ειπωθούν κάποια πράγματα για τη σχέση του με την Κοζάνη. Είναι χρέος τιμής στη μνήμη του και κατάθεση μαρτυρίας για ένα σημαντικό κομμάτι στην ιστορία της πόλης.
Με το Θάνο γνωριστήκαμε το 1993 όταν ως αν. Υπουργός Πολιτισμού ήρθε στην Κοζάνη εκπροσωπώντας την κυβέρνηση στον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου. Ο Θάνος έφυγε με τις καλύτερες εντυπώσεις από τη φιλοξενία μας, αλλά και από ένα ξεχωριστό συμβάν που έμελλε να έχει συνέχεια. Μετά την παρέλαση ο μακαριστός Μητροπολίτης μας Διονύσιος πήρε κυριολεκτικά από το χέρι τον υπουργό και πήγαμε στη Μητρόπολη να μας προσφέρει καφέ. Ο Θάνος Μικρούτσικος σχετικά πρόσφατα είχε κάνει μια δήλωση περί Αγίας Τράπεζας που είχε προκαλέσει σάλο και η κίνηση του κυρού Διονυσίου ήταν έντονα συμβολική.
Προς τα τέλη του ίδιου έτους το Υπουργείο Πολιτισμού δημοσίευσε την πρόσκληση για τη δημιουργία του Εθνικού Πολιτιστικού Δικτύου Πόλεων (Ε.Π.Δ.Π.) με τη σφραγίδα και την υπογραφή του Θάνου Μικρούτσικου. Στόχος της πρωτοβουλίας ήταν η δημιουργία θεσμών πολιτισμού ευρωπαϊκής εμβέλειας σε πόλεις της ελληνικής Περιφερειας που θα επιλέγονταν με διαγωνιστική διαδικασία. Ήταν η πρώτη και τελευταία, μέχρι σήμερα, προσπάθεια ουσιαστικής πολιτιστικής αποκέντρωσης στη χώρα που ξεκίνησε ορμητικά αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ επειδή ο Θάνος αποχώρησε αρχές 1996 από το υπουργείο. Οι χρόνιες παθογένειες του πολιτικού συστήματος και ο αφόρητος συγκεντρωτισμός του ελληνικού κράτους, πρώτα χαμήλωσαν την πρωτοβουλία και κατόπιν την εξαφάνισαν.
Συμμετείχαμε στη διαδικασία με την πρόταση για την πόλη του βιβλίου και ισχυρή αιτιολόγηση τους θησαυρούς και την ιστορία της δημοτικής μας βιβλιοθήκης. Περάσαμε εύκολα την πρώτη φάση της διαδικασίας και ακολούθησε ένας αγώνας και αγωνία 18 μηνών πριν φτάσουμε σε αίσιο τέλος. Όπως μου αποκάλυψε ο ίδιος ο Θάνος αργότερα, ο λόγος της καθυστέρησης δεν είχε σχέση με την πρόταση μας που ήταν πολύ τεκμηριωμένη, αλλά με το γεγονός ότι χωρίς να το ξέρουμε ανταγωνιζόμασταν με άλλη πρόταση από την εκλογική περιφέρεια μέλους της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου. Ο ίδιος απέδωσε δημόσια την απόφαση του «στο πάθος του δημάρχου» αλλά η απόφαση να γίνει η Κοζάνη πόλη του βιβλίου ήταν εξολοκλήρου δική του και όπως ήδη σημειώθηκε, καθόλου εύκολη.
Η 15η Ιουλίου 1995 είναι μια μέρα σταθμός για την πόλη της Κοζανης καθώς τότε υπογράφτηκε η προγραμματική σύμβαση μεταξύ Δήμου Κοζανης και Υπουργείου Πολιτισμού για τη δημιουργία του Ινστιτούτου Βιβλίου και Ανάγνωσης.
Την ίδια μέρα επέλεξε ο μακαριστός Μητροπολίτης μας Διονύσιος να δωρίσει στο Δήμο τους περίπου 14.000 τίτλους της προσωπικής του βιβλιοθήκης λαμπρύνοντας με την πράξη του την ξεχωριστή για την πόλη στιγμή.
Η πλούσια δράση και η μοναδική προσφορά του ΙΝΒΑ στα χρόνια που ακολούθησαν είναι γνωστή και ξεφεύγει από το πλαίσιο αυτού του σημειώματος, αξίζει ωστόσο να αναφερθούν η εκδοτική του δραστηριότητα, η γνωριμία των σπουδαιότερων Ελλήνων λογοτεχνών με τη Βιβλιοθηκη και το γιγάντιο σωστικό έργο των μοναδικών θησαυρών της. Το πλέον σημαντικό όλων είναι ότι το ΙΝΒΑ άνοιξε ή καλύτερα έδειξε το δρόμο που οδήγησε στο σημερινό κτήριο της Βιβλιοθήκης μας και η συμβολή του Θάνου Μικρούτσικου υπήρξε πολυσήμαντη.
Οτι σήμερα το ΙΝΒΑ δεν υφίσταται ως νομική προσωπικότητα είναι μια ακόμα πράξη απρέπειας, από τις πολλές που προκάλεσε και επέβαλε ως ολετήρας ένας υπερφίαλος και ανώριμος υπουργός ονόματι Ραγκούσης.
Ως κατακλείδα οφείλω να σημειώσω ότι σήμερα που ο τόπος μας δοκιμάζεται πολύ σκληρά και η αγωνία για την επόμενη μέρα περισσεύει, οι στόχοι του ΙΝΒΑ όπως περιγράφονται στην προγραμματική σύμβαση του 1995 έχουν πολύ περισσότερη φρεσκάδα από διάφορες τάχα καινοτόμες προτάσεις που τελικά καταλήγουν σε μια…πρίζα. Στον καμβά των στόχων ο Θάνος είχε προσωπική συμμετοχή γιατί αγάπησε τον τόπο μας και πίστεψε στις δυνατότητες του.
