«Ο Μέγας Ιεροεξεταστής» του Ντοστογιέφσκι – Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου



Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου:

Ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας Φιόντορ Ντοστογιέφσκι στο τελευταίο του βιβλίο «Αδελφοί Καραμάζοβ» περιλαμβάνει ένα κεφάλαιο που φέρει τον τίτλο «Ο Μέγας Ιεροεξεταστής». Η υπόθεση εκτυλίσσεται στη Σεβίλη της Ισπανίας την πιο τρομερή εποχή της Ιερής Εξέτασης τον 16ο αιώνα και ο καρδινάλιος, ο Μέγας Ιεροεξεταστής, έκαιγε συνέχεια αιρετικούς μπροστά σε όλο τον πληθυσμό της Σεβίλης, προς δόξαν Θεού.

Αναπάντεχα ένα απόγευμα παρουσιάζεται ο ίδιος ο Χριστός, κυκλοφορεί ανάμεσα στον κόσμο και όλοι Τον αναγνωρίζουν. Από την εκκλησία βγαίνει ένα μικρό άσπρο φέρετρο με ένα εφτάχρονο κοριτσάκι μέσα κι Αυτός το ανασταίνει όπως έκαμνε και τότε που είχε πρωτοέρθει στη γη. Ο κόσμος ενθουσιάστηκε αλλά δυστυχώς έτυχε να περνάει από κει ο Μέγας Ιεροεξεταστής που διέταξε τους φρουρούς του να Τον συλλάβουν και να Τον κλείσουν στη φυλακή.

Το βράδυ πήγε στη φυλακή ο Μέγας Ιεροεξεταστής για να εξηγηθεί μαζί Του. Αφού Του δήλωσε ότι κακώς ήρθε γιατί με ότι καινούργιο πει ή κάνει, δεσμεύει την ελευθερία των ανθρώπων που τόσο σέβεται, στάθηκε ο Μέγας Ιεροεξεταστής στους 3 πειρασμούς που δέχθηκε ο Χριστός από τον διάβολο στην έρημο αμέσως μετά την βάπτισή Του. Θα μεταφέρω όχι τόσο τα λόγια (που είναι 4-5 σελίδες), όσο το πνεύμα του Ντοστογιέφσκι.

Σας θυμίζω το περιστατικό από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, κεφάλαιο Δ΄ : « Τότε ο Ιησούς ανήχθη εις την έρημον υπό του Πνεύματος πειρασθήναι υπό του διαβόλου, και νηστεύσας ημέρας τεσσαράκοντα και νύκτας τεσσαράκοντα ύστερον επείνασε και προσελθών αυτώ ο πειράζων είπεν : ει υιός εί του Θεού, ειπέ ίνα οι λίθοι ούτοι άρτοι γένωνται. Ο δε αποκριθείς είπε : γέγραπται, ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος, αλλ’ επί παντί ρήματι εκπορευομένω δια στόματος Θεού. Τότε παραλαμβάνει αυτόν ο διάβολος εις την αγίαν πόλιν, και ίστησιν αυτόν επι το πτερύγιον του ιερού και λέγει αυτώ : ει υιός εί του Θεού, βάλε σεαυτόν κάτω, γέγραπται γαρ ότι τοις αγγέλοις αυτού εντελείται περί σου, και επί χειρών αρούσι σε, μήποτε προσκόψης προς λίθον τον πόδα σου. Έφη αυτώ ο Ιησούς : πάλιν γέγραπται, ουκ εκπειράσεις Κύριον τον Θεόν σου. Πάλιν παραλαμβάνει αυτόν ο διάβολος εις όρος υψηλόν λίαν, και δείκνυσιν αυτώ πάσας τας βασιλείας του κόσμου και την δόξαν αυτών και λέγει αυτώ : ταύτα πάντα σοι δώσω, εάν πεσών προσκυνήσεις μοι. Τότε λέγει αυτώ ο Ιησούς : ύπαγε οπίσω μου σατανά, γέγραπται γαρ, Κύριον τον Θεόν σου προσκυνήσεις και αυτώ μόνω λατρεύσεις. Τότε αφίησιν αυτόν ο διάβολος, και ιδού άγγελοι προσήλθον και διηκόνουν αυτώ».

Του λέει λοιπόν ο Μέγας Ιεροεξεταστής καρφώνοντάς Τον με το βλέμμα του. Απάντησες : «δεν θα διατηρηθεί στη ζωή ο άνθρωπος δια μόνου του άρτου, αλλά με κάθε προσταγή που θα εξέλθει από το στόμα του Θεού. Όταν το πει ο Θεός και χωρίς τροφή ακόμα θα ζήσει ο άνθρωπος»(ερμηνεία Τρεμπέλα). Δηλαδή έχεις την απαίτηση να πεινάνε οι άνθρωποι και να Σε ακολουθούν ; Καταλαβαίνω γιατί το ζητάς αυτό. Θέλεις να Σε ακολουθούν επειδή σε αγαπάνε και όχι επειδή τους ταΐζεις. Εσύ έπλασες τον άνθρωπο ελεύθερο και θέλεις να μην σκλαβώνεται σε κανένα για να χορτάσει το στομάχι του. Έκανες όμως ένα λάθος. Αυτό που ζητάς μπορούν να το πετύχουν μόνο γενναίες καρδιές, οι εκλεκτοί Σου. Ναι αλλά πόσοι είναι αυτοί ; Τι θα γίνουν οι υπόλοιποι οι οποίοι είναι και η συντριπτική πλειοψηφία;

Μην ανησυχείς, εμείς διορθώσαμε το λάθος Σου. Τους θέσαμε το δίλημμα, ψωμί ή ελευθερία ; Και μόνοι τους δέχθηκαν να τους σκλαβώσουμε και με το αντάλλαγμα αυτό τους δίνουμε ψωμί. Τι την ήθελες την ελευθερία ; Τους φοβίζει η ελευθερία, δεν ξέρουν τι να την κάνουν. Δεν θυμάσαι που και ο ελεύθερος λαός Σου με αρχηγό τον Μωυσή, όποτε πεινούσε ονειρευόταν την σκλαβιά της Αιγύπτου ; Βέβαια Σε ξεπεράσαμε, τους δίνουμε ψωμί και τους έχουμε σκλάβους, απλώς τους αφήνουμε να νομίζουν ότι είναι ελεύθεροι.

Απάντησες : «Δεν θα εκθέσεις σε κίνδυνο τον εαυτό σου δια να δοκιμάσεις και βεβαιωθείς δια των πραγμάτων εάν Κύριος ο Θεός σου θα σε προστατεύσει». Καλά έκανες και δεν υπάκουσες στην πρόσκληση του πονηρού πνεύματος να πέσεις από εκεί πάνω. Όπως καλά κάνει κι ένα παιδί που δεν πέφτει στην φωτιά ή στο ποτάμι για να δοκιμάσει τον πατέρα του αν θα το σώσει. Μην περιμένεις όμως να καταλάβουν τα μυστήριά Σου οι άνθρωποι. Θυμήσου εκείνον τον Κρέοντα που έκλεισε την Αντιγόνη στο μπουντρούμι με τα λόγια «αν την θέλει ο Θεός της, ας την σώσει».

Μα και Σένα δεν σ’ ανέβασαν στον Σταυρό με τα ίδια ακριβώς λόγια ; Δεν Σου φώναζαν εκεί στον Γολγοθά «αν είσαι Υιός του Θεού κατέβα από τον Σταυρό και θα Σε πιστέψουμε» ; Βλέπεις ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν αξίζουν την θυσία Σου; Αυτοί θέλουν το θαύμα όποτε κι όπως τους αρέσει. Σε διορθώσαμε και σ’ αυτό. Εμείς τους δείχνουμε ψευτοθαύματα με την βοήθεια της επιστήμης και της τεχνολογίας μας και είναι ευχαριστημένοι.

Απάντησες : «Θα προσκυνήσεις Κύριον τον Θεόν σου και αυτόν μόνο θα λατρεύσεις». Εδώ θα τα χαλάσουμε. Δεν βλέπεις τι συμφορές περνάει η ανθρωπότητα που προσκυνάνε διαφορετικούς θεούς ; Γι’ αυτό εμείς θα τους κάνουμε πλύση εγκεφάλου (και έχουμε την τεχνολογία για να το κάνουμε) ότι όποιο θεό και να προσκυνάνε είναι το ίδιο (εσύ Χριστό και γώ Αλλάχ, όμως κι οι δυό μας αχ και βάχ). Και θα τους φτιάξουμε ένα καινούργιο θεό κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους με στοιχεία απ’ όλες τις θρησκείες. Στα σχολεία εδώ και χρόνια σερβίρουμε στα παιδιά τους θρησκειολογικές σούπες και το καταφέρνουμε όποια κυβέρνηση και να έχουν. Και φυσικά θα τους πείσουμε ότι δεν υπάρχουν αμαρτίες και ότι και να κάνουν η ευθύνη πάνω μας κι έτσι θα ζουν σαν ήσυχα προβατάκια (κι όταν πεθάνουν όπου θέλει ας πάνε).

Εμείς βέβαια που ξέρουμε ότι είναι ψέματα όλα αυτά είμαστε δυστυχισμένοι και υποφέρουμε και γι’ αυτό πιστεύω ότι όταν θα καθίσεις στον θρόνο Σου για να κρίνεις όλους τους ανθρώπους θα μας κρίνεις με επιείκεια που θυσιαστήκαμε για να περάσουν μια ευτυχισμένη ζωή τα πλάσματά Σου.

Και τώρα σήκω και φύγε και μη Σε ξαναδώ μπροστά μου γιατί θα Σε κάψω όπως καίω κάθε μέρα και τους αιρετικούς για να δοξαστεί το όνομά Σου. Ο Χριστός δεν είπε ούτε μια λέξη, σηκώθηκε τον φίλησε και έφυγε. Μόνο που ο Μέγας Ιεροεξεταστής ένοιωσε σαν κάψιμο το φίλημα, όπως ένας που έχει πληγωμένα μάτια νοιώθει κάψιμο από το φως του ήλιου.

«Αν φέρεσαι άσπλαχνα και παράλογα προς τους άλλους βρίσκεσαι σε πλάνη (δηλαδή σε λάθος δρόμο)» έλεγε ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ. Μη βιαστείτε να ρίξετε τον λίθο του αναθέματος στον Μέγα Ιεροεξεταστή, γιατί όλοι μας συχνά φερόμαστε άσπλαχνα και παράλογα. Ναι αλλά θα πείτε όχι και σαν αυτόν. Σωστά, αλλά πέστε μου πόσο δύσκολο είναι ένας που κλέβει περίπτερα να επιχειρήσει να κλέψει και τράπεζες ;

Γι’ αυτό «στώμεν καλώς» γιατί «ο αντίδικος υμών διάβολος ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη» (Α΄Πέτρ.Ε΄,8). Ο Θεός να μας ελεήσει όλους.

4 σχόλια στο άρθρο “«Ο Μέγας Ιεροεξεταστής» του Ντοστογιέφσκι – Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

  1. Σκυρο(βοτσαλο)

    - Edit

    Απαντήστε

    Ουκ επ αρτω ζησεται μονω ανθρωπος,σημαινει δεν ζει ο ανθρωπος μονο με ψωμι(υλικα αγαθα),σλλα πειναει και διψαει για αγαπη,δικαιοσυνη,ελαυθερια,φιλια για οτι ανεβαζει τον ανθρωπο!αυτη ειναι η ερμηνεια!δεν πειναει μονο για υλικα αλλα και πνευματικα αγαθα!
    Βιβλιο θρησκευτικων Α Γυμνασιου,εκδοθεν 1987!
    Αρτος της Ζωης,ο Χριστος!αρτος της Ζωης,ολη η ζωη μας!

  2. Σκυρο(βοτσαλο)

    - Edit

    Απαντήστε

    Η ζωη του ανθρωπου Κ.Παπαδοπουλε ειναι εναλλαγη πτωσεων και ανατασεων!εχουμε και λαθη και παθη !ολα ειναι στην φυση μας!τι αξια θα ειχε η μερα ,αν δεν υπηρχε η νυχτα,τι αξια θα ειχε η υγεια ,αν δεν υπηρχε ο πονος της ασθενειας!εδω ακομα και στον ληστη τον συσταυρωμενο με τον Χριστο,ηνοιχθη ο παραδεισος την ωρα που πεθαινε στον σταυρο!τα παιδια θα βρουνε τον δρομο τους μεσα απο τις εναλλαγες τις παραπανω,οι οποιες δρουν παιδαγωγικα και προς διορθωσιν!δεν ειμαστε κλωνοι να εχουμε τα ιδια χαρακτηριστικα!και η πιστη και η οικογενεια και οι δασκαλοι και ο κοινωνικος περιγυρος οικοδομουν χαρακτηρες!δωστε ευκαιρια για διορθωσι!ο εις εκ των δυο κορυφαιων Αποστολων,Αποστολος Παυλος,ειπε:προσεξτε εσεις που νομιζετε οτι πατατε σε σταθερο σανιδι(εννοει την πιστη) γιατι μπορει να ειναι σαπιο και να πεσετε!το μηδενα προ του τελους μακαριζε,ισχυει και για την Χριστανικη μας πιστη! Ο Θεος περιμενει τον ανθρωπο και την υστατη του βιου του στιγμη!
    Τωρα για τις θρησκειολογικες σουπες!ειναι υπερβολικες οι λεξεις που χρησιμοποιειτε!υποτιματε τους νεοτερους θεολογους,οι οποιοι ειναι δασκαλοι με γνωσεις,ηθος και αγαπη για το σχολειο και μαθητες!την σφραγιδα του Αγιου Πνευματος στην ψυχη του,την εχει απο το βαπτισμα του και ενας ανθρωπος πνιγμενος στα σφαλματα και στα λαθη του!και αμφισβητειται την σφραγιδα αυτη σε θεολογους νεους και μακρυα απο στεγανα και τυπολατρικα καλουπια;
    Οι θεολογοι δεν εχουν φτασει και στην Θεωση!ειναι απλοι καθημερινοι ανθρωποι!δεν διδασκουν με το στεφανι δοξης των Αγιων,διοτη η σκληρη ζωη και οι αλλες πολλες των υποχρεωσεις,δεν τους αφηνουν ,να γινουν αγγελοι φωτος την ωρα της διδασκαλιας!
    Κουβαλανε στην αιθουσα ,εκτος απο το βιβλιο και τα:πως θα μεγαλωσουν τσ παιδια τους,πως θα πληρωσουν το δανειο τους,πως θα εξασφαλισουν τα απαραιτητα προς το ζειν!οι θεολογοι δεν ειναι φωτισμενοι Μοναχοι την ωρα του μαθηματος!εξ αλλου γιατι τα βελη κατα των θεολογων;ολοι οι εκπαιδευτικοι ειμαστε τελειοι,αψεγαδιαστοι,κορυφες;με την ταπεινη μου γνωμη και μετα απο 35 χρονια στην εκπαιδευση θεωρω πως και οι καλοι μου συναδελφοι ΘΕΟΛΟΓΟΙ ,βρισκονται στο πρωτο σκαλοπατι της κλιμακας που οδηγει στη Θεωση,βρισκονται και παλευουν στο σταδιο της κ α θ α ρ σ η ς!
    Ο φ ω τ ι σ μ ο ς ανηκει στους εξω απο βιοτικες μεριμνες δασκαλους,στους μοναχους! Και η Θ ε ω σ η στους Αγιους!το ποιος θα καταταγει εν χωρα ζωντων,εν τοπω αναψυξεως,εν τποω παραδεισου, ας αφησουμε τον κρινοντα ζωντας και νεκρους να αποφασισει!μη γινομαστε βασιλικοτεροι του βασιλεως!μη γινομαστε θεολογικοτεροι του Θεου!

  3. Σκυρο(βοτσαλο)

    - Edit

    Απαντήστε

    Και κατι αλλο προς επιρρωσι των προηγουμενων!ο θεολογος την αγαπη του για τον Χριστο,δεν την ανακαλυπτει μονο στα βιβλια,αλλα την κουβαλαει σαν χρυση παρακαταθηκη εξ απαλων ονυχων,απο τοτε που μικρο παιδι ακουγεγαι καθημερινα την “αγραμματη” μητερα του να λεει φωναχτα!Δοξα τω Θεω!Δοξα τω Θεω!εστω και μηχανικα!αλλα καθαρα!
    Εσεις και εγω που ζησαμε πολλα πολλα χρονια!μεσα σε οργανωσεις,ακουσαμε ποτε αυτο το Δοξα τωΘεω!τοσο καθαρα και τοσο αγνα σαν εκεινο το χωρις ανταποδοση και οφελη,Δοξα τω Θεω της αγαπημενης σου και αγαπημενης μου μητερας;

Σχολιάστε

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.