Η προέλαση του ελληνικού στρατού από τη Μελούνα ώς τον Αξιό



ΤΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ Γ. ΠΛΟΥΜΙΔΗ*

Η είσοδος του ελληνικού στρατού στο τουρκικό έδαφος συντελέστηκε την 5η Οκτωβρίου 1912. Προέλασε, χωρίς ουσιαστική αντίσταση, προς την Τσαριτσάνη (Μελούνα), στα περίχωρα της Ελασσόνας. Στις 6 Οκτωβρίου, ύστερα από τετράωρη πεισματώδη μάχη προ των τουρκικών οχυρώσεων, ο στρατός της Θεσσαλίας, υπό τον αρχιστράτηγο διάδοχο Κωνσταντίνο και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, υποστράτηγο Παναγιώτη Δαγκλή, κατέλαβε την Ελασσόνα, όπου του επιφυλάχθηκε ενθουσιώδης υποδοχή. Την ίδια στιγμή οι τουρκικές δυνάμεις αποσύρθηκαν στα στενά του Σαρανταπόρου. Τη νύκτα της 8ης Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός κατέλαβε το Ελευθεροχώρι, το οποίο δεσπόζει των υψωμάτων του Σαρανταπόρου. Στις 10 Οκτωβρίου, μετά από σφοδρή επίθεση των ελληνικών δυνάμεων, καταλαμβάνεται η στενωπός του Σαρανταπόρου και ανοίγει η δίοδος προς τη Μακεδονία. Τα μεσάνυχτα της ίδιας ημέρας η IVη Μεραρχία απελευθέρωσε τα Σέρβια και κατέλαβε τη γέφυρα του Αλιάκμονα, που οδηγούσε στην Κοζάνη.

Το πρωί της 11ης Οκτωβρίου απελευθερώνεται η Κοζάνη από την ελληνική Ταξιαρχία Ιππικού. Την ίδια ημέρα οι χριστιανοί κάτοικοι των Σερβίων επιφυλάσσουν θριαμβική υποδοχή στον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο και στο επιτελείο του. Στις 14 Οκτωβρίου ο Γεώργιος Α’ επισκέπτεται τα Σέρβια εν μέσω σκηνών «παραφροσύνης» και ζητωκραυγών του πλήθους. Την ίδια ημέρα ο βασιλιάς και ο διάδοχος μεταβαίνουν στην Κοζάνη, όπου και εγκαθιστούν προσωρινά το ελληνικό επιτελείο. Η Κοζάνη, η οποία ήταν «εστολισμένη απ’ άκρου εις άκρον διά σημαιών και αψίδων» για την υποδοχή του Ελληνα βασιλιά, αποτελούσε το πρώτο σημαίνον αστικό κέντρο της Μακεδονίας που καταλαμβάνει ο ελληνικός στρατός. Οι πρώτες ελληνικές πολιτικές αρχές που εγκαθίστανται εκεί (ο νομάρχης Λάρισας Περικλής Αργυρόπουλος μετατίθεται και ορίζεται νομάρχης Κοζάνης) αναλαμβάνουν αρμοδιότητα «επί όλης της απελευθερωθείσης χώρας».

Η επόμενη επιτυχία του ελληνικού στρατού σημειώνεται στις 15 Οκτωβρίου, οπότε απελευθερώνονται τα Γρεβενά από τους ευζώνους του ανεξάρτητου αποσπάσματος του συνταγματάρχη Γεννάδη και τα Καϊλάρια (σημ. Πτολεμαΐδα) από την Vη Μεραρχία. Ακριβώς την επομένη, ύστερα από αψιμαχία με τουρκικά τμήματα στο Ξερολίβαδο, ο ελληνικός στρατός με επικεφαλής το διάδοχο εισέρχεται θριαμβευτικά στη Βέροια, ενώ πάλι την ίδια ημέρα πέφτει στα χέρια των Ελλήνων και η Κατερίνη.

Στις 19 Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός εισέρχεται θριαμβευτικά στη Νάουσα. Η Νάουσα καταλήφθηκε αμαχητί: δύο ημέρες νωρίτερα η πόλη είχε εγκαταλειφθεί από τα τουρκικά στρατεύματα και οι κάτοικοί της, ελεύθεροι πλέον, ύψωσαν την ελληνική σημαία.

Στις 21 Οκτωβρίου καταλαμβάνεται η Σιάτιστα από αντάρτικο σώμα των μακεδονομάχων οπλαρχηγών Γεωργίου Δικωνύμου – Μακρή και Ιωάννη Καραβίτη. Αμέσως κατόπιν, ο Καραβίτης, ύστερα από μάχη με τουρκικό σώμα στη μονή Παναγιάς, καταλαμβάνει το Βογατσικό. Στις 22 Οκτωβρίου τμήμα προσκόπων απελευθερώνει τη Νιγρίτα. Στις 23 Οκτωβρίου ένα άλλο απόσπασμα προσκόπων εισέρχεται στον Πολύγυρο της Χαλκιδικής.

Η πάνδημη πανηγυρική υποδοχή που επιφύλαξαν οι υπόδουλοι χριστιανοί στον Ελληνα άνακτα και διάδοχο αποτελούν αδιάσειστη απόδειξη για την ελληνικότητα αυτών των αλύτρωτων περιοχών. Μετά την απελευθέρωση της νότιας και της δυτικής πλευράς της Μακεδονίας, ο δρόμος του ελληνικού στρατού οδηγούσε στη Θεσσαλονίκη.

*O ΣΠΥΡΙΔΩΝ Γ. ΠΛΟΥΜΙΔΗΣ είναι λέκτωρ στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

agelioforos.gr

Σχολιάστε

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.