Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου Γεωπόνου:
Το Σκόρδο (επιστημονική ονομασία: Allium sativum, Άλλιον το ήμερον) είναι μονοετές ή και πολυετές, ποώδες φυτό το οποίο ανήκει στο γένος Άλλιο και στην οικογένεια των Λειριοειδών ή Υακινθοειδών. Η καταγωγή του είναι από τις περιοχές της κεντρικής και ανατολικής Ασίας. Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα ως άρτυμα στην παρασκευή φαγητών, και για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ
Τάξη: Λειριώδη (Liliales)
Οικογένεια: Λειριοειδή (Liliaceae)
Γένος: Άλλιον (Allium)
Είδος: A. sativum
Διώνυμο Άλλιον το ήμερον (Allium sativum) L.
Τα σκόρδα είναι φυτά βολβώδη, πολυετή και ανήκουν στην οικογένεια των λειριοειδών. Καλλιεργούνται για τούς βολβούς τους, οι οποίοι βρίσκουν μεγάλη χρησιμοποίηση στη μαγειρική ή παρασκευή ειδικών δροσιστικών τροφών.
Τα φύλλα διαφέρουν απ’ εκείνα των κρεμμυδιών, γιατί είναι πιο σπαθωτά και πιο στενά και στριμμένα. Τα άνθη είναι λευκά και στη κορυφή του βλαστού σχηματίζουν σφαιρικό σκιάδιο. Κάθε κεφάλι αποτελείται από 8-12 σκελίδες, εκ των οποίων οι εξωτερικές είναι μεγαλύτερες από τις εσωτερικές και ποιό καυτερές.
Καλλιέργεια σκόρδων
ΕΔΑΦΟΣ
Τα σκόρδα ευδοκιμούν σε χώματα ελαφρά, όχι πολύ υγρά, προ πάντων στραγγερά και γόνιμα. Στα βαριά και σφικτά εδάφη, που κρατούν πολλή υγρασία, σαπίζουν η δίνουν μικρά κεφάλια, στα δε πολύ ξηρά και άγονα ή απόδοσης των είναι μηδαμινή και ή γεύσης των γίνεται εξαιρετικά καυτερή.
ΚΛΙΜΑ
Ευδοκιμούν σε εύκρατα κλίματα και αντέχουν στις χαμηλές θερμοκρασίες. Καλλιεργείται τη χειμερινή και ανοιξιάτικη περίοδο, ωστόσο έντονες βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης των βολβών μπορεί να προκαλέσουν απώλειες από σαπίσματα. Για την έναρξη της βολβοποίησης απαιτείται έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες (συνήθως κάτω των 10οC), ενώ για την καλύτερη ανάπτυξη των βολβών απαιτούνται θερμοκρασίες γύρω στους 20οC και φωτοπερίοδος μεγαλύτερη των 12 ωρών. Παρατεταμένη έκθεση των φυτών σε χαμηλές θερμοκρασίες, κατά τη διάρκεια σχηματισμού των βολβών μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό κακοσχηματισμένων βολβών χωρίς προστατευτικούς χιτώνες, καθώς και στην εκβλάστηση των σκελίδων πάνω στον βολβό, ενώ σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να μη σχηματιστεί καθόλου βολβός.
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
Ο πολλαπλασιασμός γίνεται αποκλειστικώς με βολβίδια (σκελίδες) είτε, πολύ σπανίως, με σπόρους. Στα θερμά μέρη ή φυτεία αυτών, εκτελείται κατά τον Οκτώβριο-Νοέμβριο, τα δε ψυχρά και ορεινά κατά Φεβρουάριο- Μάρτιο. Φυτεύονται σε γραμμές 20-25 πόντους, η μία της άλλη, επ’ αυτών δε, κατά διαστήματα 12-5 πόντους και σε βάθος 2-3 πόντους, το πολύ. Το ίδιο γίνεται και για τον πολλαπλασιασμό με σπόρο.
ΛΙΠΑΝΣΗ
Η κοπριά αποτελεί άριστο λίπασμα,συμπληρωματικά φωσφοροκαλιοΰχα χημικά λιπάσματα (0-12-6) δίδουν πολύ καλά αποτελέσματα. Από τα σύνθετα χημ. Λιπάσματα, αξιοσύστατος είναι ό τύπος 4-10-10, σε ποσό 60-70 κιλά στο στρέμμα
ΑΡΔΕΥΣΗ
Οι καλλιέργεια του σκόρδου στην περιοχή μας είναι ξηρική. Αν υπάρχει μεγάλη ξηρασία και υπάρχει και δυνατότητα άρδευσης καλά είναι να ποτίζονται .
ΖΙΖΑΝΙΑ
Τα σκόρδα, κατά την διάρκεια της βλαστήσεώς τους, πρέπει να βοτανίζονται και να σκαλίζονται 1-2 φορές, ιδίως
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ
Η συγκομιδή αρχίζει κατά Μάιο-Ιούνιο αναλόγως των ποικιλιών και του τόπου. Πρέπει να γίνεται μετά την τέλεια αποξήρανση των φύλλων, αλλιώς όταν είναι πρόωρη, τα κεφάλια δεν διατηρούνται και σαπίζουν πολύ γρήγορα στην αποθήκη.
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ- ΔΙΑΛΟΓΗ
Τα σκόρδα αφού ξεριζωθούν δένονται σε πλεξούδες ανά 50- 100 κεφάλια και αφήνονται μερικές ήμερες στον ήλιο για να χάσουν μέρος της υγρασίας τους. Κατόπιν, αναρτώνται σε ξηρή και ευάερη αποθήκη μέχρις ότου διατεθούν.
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΩΝ ΣΚΟΡΔΩΝ
Οι κυριότερες ποικιλίες των σκόρδων, οι οποίες και συχνότερα συναντώνται στην καλλιέργεια είναι:
-Σκόρδα κοινά. Αυτά κάνουν κεφάλια μέτρια στο μέγεθος με πολλές και σφικτές σκελίδες, συνήθως ολίγο κυρτές. Είναι ποικιλία ανθεκτική και μάλλον όψιμη.
-Σκόρδα ολόλευκα. Αυτά γίνονται χονδρότερα των προηγουμένων και με σκελίδες πιο σαρκώδεις. Οι εσωτερικές και εξωτερικές φλούδες είναι χαρακτηριστικώς κάτασπρες. Είναι ποικιλία εκλεκτή και πρώιμη
-Σκόρδα τεράστια. Τα κεφάλια αυτών αποκτούν τεράστιο όγκο (10—15 πόντους διάμετρο) με ολίγες σκελίδες, αλλά ή κάθε μία αντιστοιχεί μ’ ένα ολόκληρο σκόρδο κοινό. Πρόκειται περί εξαιρετικής ποικιλίας, ελάχιστα όμως καλλιεργούμενης
-Σκόρδα στρογγυλά χονδρά. Αύτα αποκτούν κεφάλια χονδρά και σχεδόν στρογγυλά , με σαρκώδεις σκελίδες ελάχιστα καυστικές.
-Σκόρδα σχιστά. Αύτα χαρακτηρίζονται από τις σκελίδες, οι όποιες είναι πολύ χαλαρές μεταξύ των ή μάλλον, όλως διόλου, χωριστές. Είναι γλυκύτερα από τα άλλα σκόρδα και αποτελούν άλλο είδος.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Οφέλη για την υγεία
Καρδιαγγειακή υγεία
Συμβάλει στη μείωση του κίνδυνου καρδιακής προσβολής καθώς και στη μείωση του κίνδυνου εγκεφαλικού επεισοδίου.Αυτές οι πολυάριθμες ευεργετικές καρδιαγγειακές επιδράσεις του σκόρδου, οφείλονται όχι μόνο στις περιέχει θειούχες ενώσεις και την βιταμίνη C, τη βιταμίνη Β6, το σελήνιο και το μαγγάνιο.
Έχει αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή και αντιική δράση: ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης,μείωση των τριγλυκεριδίων καιτης χοληστερόλης.
Έτσι, το σκόρδο μπορεί να περιγραφεί ως ένα τρόφιμο που μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της αθηροσκλήρωσης και του Diabetes mellitus,σακχαρώδη διαβήτη.
Το σκόρδο μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση του πόνου και της φλεγμονής της οστεοαρθρίτιδας και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Το σκόρδο είναι αποτελεσματικό όχι μόνο εις βάρος των κοινών λοιμώξεων, όπως κρυολογήματα και γρίπη, αλλά και κατά ισχυρών παθογόνων μικροοργανισμών, συμπεριλαμβανομένης της φυματίωσης, του σταφυλόκοκκου και των βακτηρίων της αλλαντίασης.
Είναι Αντικαρκινικό: χάρη στις αντισηπτικές για τα έντερα ικανότητες του, λειτουργεί και ενάντια πολλών μορφών καρκίνου του οργανισμού.
Βελτιώνει τον μεταβολισμό του σιδήρου.
Τονωτικό: για την καρδιά, τις ταχυκαρδίες, αγγειακούς σπασμούς, κυκλοφορικές ανωμαλίες, αιμορροΐδες, αρτηριοσκλήρωση, υπερπηκτικότητα του αίματος..
Αντισκληρωτικό: που διαλύει το ουρικό οξύ και τους κιρσούς.
Σπασμολυτικό: σε άσθμα, κοκίτη κ.α.
Αντιφυσητικό: ελαττώνει τον τυμπανισμό, διώχνει τα αέρια από το στομάχι και τα έντερα.
Αντιδιαβητικό: ρυθμίζει την ποσότητα της .
Ανθελμινθικό: για τα παράσιτα των εντέρων.
Διουρητικό: πολύτιμο σε ολιγουρία, υδρωπικία.
Σε τσιμπήματα από έντομα, σφήκες, μέλισσες κ.α. ,βγάζουμε το κεντρί και αλείφουμε την πληγή με κοπανισμένο σκόρδο.
ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΚΟΡΔΟΥ
Στην κατανάλωσή του πρέπει να υπάρχει μέτρο, γιατί η υπερβολική χρήση προκαλεί πολλές ανεπιθύμητες παρενέργειες στον οργανισμό.
Δεν συστήνεται σε άτομα με χαμηλή πίεση, γιατί μπορεί να προκαλέσει έντονες ζαλάδες
Πεπτικό Σύστημα
Η υπερβολική χρήση ωμού σκόρδου μπορεί να προκαλέσει διάρροια, εμετό, ρέψιμο, φούσκωμα, δυσοσμία στόματος, να καταστρέψει τα ωφέλημα βακτήρια του πεπτικού συστήματος, Μπορεί να προκαλέσει καψίματα και φλεγμονές στο έντερο και στο στομάχι, να δημιουργήσει έλκος στομάχου, να δημιουργήσει τοξικότητα και διόγκωση στο συκώτι και ναυτία
Αναπνευστικό σύστημα
Μπορεί να προκαλέσει άσθμα και να προκαλέσει φλεγμονές και καψίματα στις βλεννογόνους μεμβράνες επαλείφοντας τον λάρυγγα.
Προκαλεί σε όσους το τρώνε, μία έντονη οσμή που μπορεί να είναι δυσάρεστη και ενοχλητική στους γύρω.
Νευρικό σύστημα
Σε υπερβολική κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει παραπληγία. Εάν καταναλώνετε πολύ ωμό μπορεί να δημιουργήσει πονοκέφαλο.
Μέταλλα
Μπορεί να αδειάσει το ασβέστιο από τον οργανισμό.
Αιματολογικά
Μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία, λόγω της αντιπηκτικής του δράσης
Σεξουαλικό σύστημα
Μπορεί να προκαλέσει άμβλωση, να διαταράξει την έμμηνο ρύση και να προκαλέσει ενεργοποίηση της μήτρας
Γαλουχία
Βλάπτει τις γυναίκες όταν θηλάζουν, μεταβάλλει την οσμή στο γάλα με συνέπεια να επηρεάζει το χρόνο θηλασμού του παιδιού
Σπέρμα
Ενώ σε κανονική χρήση του σκόρδου έχουμε θετική επίδραση στην παραγωγή σπέρματος ,σε υπερβολικές δόσεις ωμού σκόρδου αναστέλλει την παραγωγή σπέρματος και μπορεί να προκαλέσει προσωρινή στείρωση.
Αλληλεπιδράσεις Φαρμάκων
Η αλληλεπίδραση μπορεί να υπάρξει με την κατανάλωση σκόρδου και την σύγχρονη χορήγηση κάποιων φαρμάκων
