Έχετε σκεφτεί ποτέ πως η ζωή είναι ένα θέατρο; Πως όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή κι εμείς απλοί ηθοποιοί; Πως στην καθημερινή μας ζωή εκφραζόμαστε όπως μας επιτρέπουν οι άλλοι ή όπως μας ορίζει η κοινωνία; Πως ντυνόμαστε για να εντυπωσιάσουμε και πως συνεχώς παρακολουθούμε και αξιολογούμε τις εντυπώσεις που δημιουργούμε; Πως άλλα κομμάτια του εαυτού μας παρουσιάζουμε και άλλα κρύβουμε;
Η απάντηση έρχεται από τον Έρβινγκ Γκόφμαν, Καναδό κοινωνιολόγο, ο οποίος υποστηρίζει πως η κοινωνική ζωή των ανθρώπων θα μπορούσε να μελετηθεί ως δράμα .
Αναλύει δε αυτήν την προσέγγιση βάζοντας στο επίκεντρο την οργάνωση της καθημερινής συμπεριφοράς, χρησιμοποιώντας μια ποικιλία ποιοτικών μεθόδων (δραματουργική μεταφορά).
Έτσι λοιπόν, παρουσιάζει τους ανθρώπους ως «δημιουργούς ρόλων» και δίνει έμφαση στην «αποστολή ρόλου». Δηλαδή, υποστηρίζει πως οι άνθρωποι πρέπει να επιδεικνύουν με τον καλύτερο αποδεκτό τρόπο, οτιδήποτε κάνουν.
Στο παίξιμο των ρόλων τους, λέει πως χρησιμοποιούν αντικείμενα ως θεατρικά στοιχεία.
Επιπλέον υπάρχει πάντα ένα κοινό που τους παρακολουθεί και ίσως και μια ομάδα που τους υποστηρίζει.
Όταν οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, οφείλουν να είναι πρωταγωνιστές αλλά και θεατές.
Ο Γκόφμαν ισχυρίζεται πως ο χώρος παίζει σημαντικό ρόλο στις σχέσεις των ανθρώπων. Υπάρχει συχνά ένα παρασκήνιο , όπου γίνονται πράγματα που δεν αποκαλύπτονται στο κοινό , αλλά είναι χρήσιμα για την καλή παρουσία τους στο προσκήνιο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα για το παραπάνω φαινόμενο αποτελεί η συμπεριφορά όσων κατέχουν θέσεις εξουσίας.
Ασκούν το ρόλο τους στους πολίτες υποστηριζόμενοι από μια ομάδα ανθρώπων που βρίσκεται στο παρασκήνιο (βοηθοί, γραμματείς, παρατρεχάμενοι).
Χρησιμοποιούν διάφορα θεατρικά στοιχεία, τις υποσχέσεις, τα ωραία λόγια, τα χαμόγελα δημιουργώντας την εντύπωση ότι νοιάζονται για το καλό του λαού (προσκήνιο).
Τα θεατρικά έργα είναι γραμμένα κείμενα, τα οποία παίζονται αφού πρώτα γίνουν αρκετές πρόβες μέχρι να τελειοποιηθεί το παίξιμο των ηθοποιών.
Ωστόσο, η κοινωνική ζωή είναι ένα εξαιρετικά επικίνδυνο θέαμα.
Εάν παρατηρήσουμε ο καθένας μας ατομικά την καθημερινότητά του, θα συμπεράνουμε πως στην ζωή μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με πολλαπλές πραγματικότητες και ρόλους μέσα στις οποίες ζούμε, ερωτευόμαστε, εργαζόμαστε, κινούμαστε και παρουσιάζουμε τις επιλογές μας, με τον ίδιο ή παρόμοιο τρόπο.
Ο κίνδυνος που μπορεί να ελλοχεύει βρίσκεται στο ότι ίσως κάποιοι άνθρωποι χρησιμοποιούν το πολιτισμικό αυτό παράδειγμα ως προσωπικό κίνητρο για την κοινωνική τους δράση.
Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδου
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Δ.Π.Μ