Ιεροί Ναοί της Αγίας Βαρβάρας στον Πεντάλοφο και την Πεπονιά Βοΐου



Αγία Βαρβάρα
 

Μετά τον Άγιο Αχίλλειο ο δρόμος κατηφορίζει στον Κάτω μαχαλά και περνά
από τον ναό της Αγίας Βαρβάρας που χτίστηκε το 1867.

Η είσοδος του ναού με τις πελεκητές κολώνες, τις διακοσμήσεις και το
λιθανάγλυφο εξαπτέρυγο στο κέντρο της είναι εξαιρετικής τέχνης.

Σύμφωνα με την παράδοση, το καλοκαίρι του 1777 στον περίβολό του ναού
στάθηκε και μίλησε στους Πενταλοφίτες ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, και τους
είπε ότι η κωμόπολη θα κινδυνέψει πολλές φορές από διάφορους πολέμους
και τους συνέστησε «όταν θα έρθει το κακό να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους
και να τρέξουν να σωθούν κατά το ρουμάνι» και τους έδειξε την κατεύθυνση
του δάσους προς το εξωκλήσι «της Αγια Σωτήρας» όπου πράγματι και
κατέφυγαν, όπως λένε, κατά την επιδρομή των Γερμανών τα χρόνια της
κατοχής.

O Αγιος Κοσμάς

Στις 24 Αυγούστου η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη ενός Αγίου ο οποίος έχει συνδέσει
το όνομά του με την ιστορία του Νεωτέρου Ελληνισμού κατά τρόπο ουσιαστικό? μάλιστα
θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς ότι αν δεν υπήρχε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, διότι περί αυτού πρόκειται, είναι αμφίβολο εάν θα υπήρχαμε και εμείς σήμερα ως Νεοέλληνες
χριστιανοί Ορθόδοξοι και δεν θα είχαμε απαξάπαντες εξισλαμισθεί. Είναι γνωστό και
πάντως πρέπει να υπενθυμισθεί ότι ο ΆΆγιος αγωνιζόταν για την ίδρυση και λειτουργία
ελληνοχριστιανικών σχολείων.
 

Ανέπτυξε κυρίως τη δράση του στην ύπαιθρο της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας όπου οι
συνθήκες ήταν όχι απλώς επικίνδυνες αλλά εν πολλοίς αποκαρδιωτικές. Σχεδόν παντού
επικρατούσε μία άνευ προηγουμένου αθλιότητα, σε πολλές περιοχές οι άνθρωποι ζούσαν
σε ημιάγρια κατάσταση, το έθνος και η θρησκεία είχαν σχεδόν λησμονηθεί. Μέσα σ?αυτές
τις αντιξοότητες ίδρυσε διακόσια σαράντα εφτά σχολεία, αλλά και με χρήματα που
συγκέντρωσε από εράνους αγόρασε και διένειμε 40 χάλκινες κολυμβήθρες για να
βαπτίζονται τα ελληνόπουλα που κινδύνευαν να παραμείνουν αβάπτιστα. «Εάν ο
ενάρετος, ο ιεροδιδάσκαλος Κοσμάς, ο αληθής ομολογητής και μάρτυς δεν ανεφαίνετο τω
τότε καιρώ κατ? εκείνα τα μέρη,» γράφει ο κληρικός Κονοφάος, «ουδείς θα ευρίσκετο
χριστιανός ΈΈλλην εις εκείνα τα απόκεντρα και απόμονα σημεία της Ελληνικής γής».
Η ρήση «άνθρωπος αγράμματος ξύλο απελέκητο» ανήκει στον Πατρο-Κοσμά.
 

Καταπολέμησε κυρίως την αλλογλωσσία «υποσχέσου μου εσύ ότι θα ομιλείς στο σπίτι σου
Ελληνικά και εγώ παίρνω όλες τις αμαρτίες σου επάνω μου», και πρό του κινδύνου του
εξανδραποδισμού των Ελλήνων από τις επιδρομές των Αλβανικών συμμοριών μετά την
αποτυχία της εξεγέρσεως του 1770 (τα Ορλωφικά) και τη συνθήκη του Κιουτσούκ-
Καϊναρτζή (1774), εν μέσω φημών ότι ο Σουλτάνος είχε αποφασίσει την εκτόπιση των
Ελληνορθόδοξων στη Μεσοποταμία (απειλή όχι αβάσιμη, αν λάβουμε υπ’ όψη μας τις πολύ
μεταγενέστερες εκτοπίσεις των Αρμενίων στη Συρία και την επακόλουθη γενοκτονία τους)
έθεσε ως σκοπό της ιεραποστολής του την ανακοπή του κύματος εξισλαμισμού τους.
Επηρέασε βαθιά τον ελληνισμό. Ο λαός μας τον έκανε σύμβολο στον απελευθερωτικό του
αγώνα.
«Βοήθα ΆΆγιε Γιώργη και Συ ΆΆγιε Κοσμά
να πάρουμε την Πόλι και την Αγια Σοφιά».
 

Οι πατέρες και οι παπούδες πολλών ακόμη από εμάς έπεφταν να κοιμηθούν πάντα με τη
«φυλλάδα του Πατρο-Κοσμά» κάτω από το μαξιλάρι.
 

Ο Άγιος γεννήθηκε στο Μεγάλο Δένδρο Τριχωνίδας (σημερινή επαρχία του νομού
Αιτωλοακαρνανίας με πρωτεύουσα το Αγρίνιο) το 1714 ή 1716 και μαρτύρησε στο χωριό
Καλικόντασι ή Καλκουτάση του Βερατίου της Ηπείρου το 1779. Ο Θεός ανέδειξε την
αγιότητά του με σημεία όσο ήταν ακόμη εν ζωή, η Εκκλησία του απένειμε δικαίως τον
τίτλο του ισαποστόλου και έτσι ονομάζεται ΆΆγιος ιερομάρτυς και ισαπόστολος.
 

Εάν θελήσει κανείς να ερμηνεύσει τη δράση του θα πρέπει ίσως να ανατρέξει στη φύση και
τη νοοτροπία του ΈΈλληνα της εποχής του, την παιδεία που απέκτησε ο Άγιος και την
καταγραμμένη «ιδεολογική γραμμή» των δασκάλων του, αλλά εάν θελήσει να ερμηνεύσει
την αποδοχή που είχε το κήρυγμά του από το λαό θα πρέπει ίσως να ανατρέξει στη
«γονιδιακή» ούτως ειπείν καταβολή του Έλληνα όπως αυτή φαίνεται στα συγγράμματα
των ξένων μελετητών της Ελληνικής ιστορίας.

Ο Κωνσταντίνος Βοβολίνης στο βιβλίο του
«Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 1453-1953» καταθέτει λήμμα της
«ιστορίας της Ελλάδος» του Γόλδσμιθ, καθ? ό κατά την αρχαιότητα: «η θρησκεία είχεν εις
τούτο το Έθνος περισσοτέραν επιρροήν παρά την Βασιλικήν δύναμιν. διότι αύτη έκρινε
τωόντι περί πολέμου και ειρήνης και οι Έλληνες δεν επεχείρησαν ούτε εξηκολούθουν ούτε
έπαυον τον πόλεμον πλην όταν εσυμβουλεύοντο τους ιερείς των.

Πολλοί ιερείς ωφέλησαν την Πατρίδα στρατεύοντες ή πρεσβεύοντες». Επηρεασμένοι ίσως από τους ξένους να ήταν και οι δάσκαλοι του Αγίου, ιδιαίτερα δε ο Ευγένιος Βούλγαρις «.σκέψεως άξιον είναι – γράφει ο Αναστάσιος Ν. Γούδας- ότι και ο Θεοτόκης και ο Βούλγαρις κατείδον έκτοτε ότι μόνη η παιδεία δεν αρκεί, ίνα φωτίσει το Έθνος, αλλα αυτή έχει προς τούτοις ανάγκην να επικαλεσθεί την αρωγήν και της θρησκείας.», ίσως όμως η άποψή τους αυτή να ήταν αποτέλεσμα του στοχασμού τους και της γνώσης της ψυχής του Έλληνα της εποχής τους.
 

Σύμφωνα με την «παραδοσιακή» άποψη, ο Άγιος Κοσμάς έκανε συνολικά τέσσερις
μεγάλες περιοδείες: στην πρώτη (1759-1762) ξεκίνησε από τη χερσόνησο του Άθω για την
Κωνσταντινούπολη και, από εκεί, επέστρεψε δια θαλάσσης στη Σκόπελο και από εκεί στην
ηπειρωτική Ελλάδα. Περιόδευσε στη Θεσσαλία τη δυτική Μακεδονία και τη Ρούμελη
φθάνοντας στη γενέτειρά του.

Η δεύτερη περιοδεία του (1763-1773) κάλυψε το νοτιοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου (Πάτρα, Αίγιο) την Κεφαλονιά, τη Ρούμελη και το σύνολο της Ηπείρου και Αλβανίας μέχρι την Αχρίδα.

Η τρίτη περιοδεία ( 1775-1777) κάλυψε τα Επτάνησα και μεγάλο μέρος της βορείου και νοτίου Ηπείρου. Πέρασε από τη Θεσσαλονίκη και από το Άγιο Όρος, ερχόμενος από την πόλη, και κάλυψε και τα «Δουκάνησα», τα οποία δεν ήταν τα Δωδεκάνησα αλλά οι Κυκλάδες- δηλαδή τα νησιά του δούκα.

Η τέταρτη περιοδεία του (1777-1779) που κατέληξε στον θάνατό του κάλυψε την Ήπειρο και τερματίσθηκε στο Βεράτιο (Μπεράτι).

(Τα στοιχεία αυτά τα γράφουμε σχεδόν αυτούσια
από το βιβλίο «ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ» του Τάσου Δαρβέρη και τις εκδόσεις
ΣΤΕΡΕΩΜΑ).
 

Το επίκαιρο είναι ότι την επόμενη χρονιά 2007 συμπληρώνονται 230 χρόνια από το
πέρασμα του Αγίου από τα χωριά μας. Αυτό πρέπει να θεωρείται παραπάνω από βέβαιο
καθώς η παράδοση του γεγονότος είναι ακόμη ζωντανή. Στο τεύχος 184 των μηνών
ΙΟΥΛΙΟΥ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2003 του περιοδικού «ΒΟΪΑΚΗ-ΖΩΗ» και στις σελίδες 19,20
και 21 ο ΠΑΥΛΟΣ Σ. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ σε άρθρο του με τίτλο «Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ (ΜΠΟΡΣΙΑ), αναφέρει λεπτομέρειες της διέλευσης του
Αγίου από την Κορυφή και την παράδοση ότι ο πρώτος Ναός της Κορυφής θεμελιώθηκε
από τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό όταν πέρασε απ’ εκεί τον Ιούλιο του1777, όπως του
μεταφέρθηκε από τον συγχωριανό του Γεώργιο Παπακώστα (1870-1955),η παράδοση δε
των κατοίκων της Χρυσαυγής θέλει τον ΆΆγιο να έχει περάσει έξω από το δικό τους χωριό
στην πορεία του από το Τσιράκι (νύν Άγιος Κοσμάς) προς την Κορυφή.

Στη Δάφνη, κατά μία παράδοση, δεν τον δέχθηκαν, σε άλλα χωριά, σύμφωνα με μαρτυρία της γιαγιάς μου Κωνσταντινιάς το γένος Νασιοπούλου από τις Λικνάδες (1896-1983), είπε στους κατοίκους τους, «εσείς θα φύγετε και θά?ρθουν άλλοι στα σπίτια σας», προφητεία που προφανώς ελέχθη στους προγόνους των Βαλαάδων οι οποίοι πράγματι σε λίγο, εξισλαμίσθηκαν, «Τούρκεψαν» και, το 1923, με την ανταλλαγή των πληθυσμών, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στα σπίτια τους οι εκ Μικράς Ασίας πρόσφυγες αδελφοί μας.
 

Αυτή πρέπει να ήταν η τρίτη περιοδεία του Αγίου κατά την οποία πέρασε από όλα ή
σχεδόν όλα τά χωριά της περιοχής και της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, αρχής γενομένης από
τη Σιάτιστα, καθώς ο ΆΆγιος εφήρμοζε τον κανόνα της εκκλησίας και έπαιρνε πάντα την
ευλογία του τοπικού ιεράρχη προκειμένου να διδάξει στην επαρχία του (καλοκαίρι του
1777). Δεν αποκλείεται βέβαια ο ΆΆγιος να πέρασε από τα χωριά μας και κατά την πρώτη
περιοδεία του.

Υπάρχει η παράδοση ότι πέρασε από τον τόπο μας δύο φορές.
 

Εκείνο το οποίο καθώς φαίνεται δεν είναι ευρέως γνωστό ή έχει λησμονηθεί και πάντως
δεν του έχει δοθεί από τους κατοίκους του Πενταλόφου η αξία που του ταιριάζει ή που θα
έπρεπε και θα μπορούσε για πολλούς λόγους να του δοθεί, οπωσδήποτε όμως να ερευνηθεί
και να καταγραφούν οι λεπτομέρειές του, είναι το γεγονός ότι ο νεώτερος αυτός και τόσο
αγαπητός στο λαό μας ΆΆγιος πέρασε και από τον Πεντάλοφο.
 

Ιστορική μαρτυρία, εξ όσων γνωρίζω, δεν υπάρχει άλλη πέραν της προφορικής παράδοσης
η οποία διασώζεται στα χείλη ορισμένων γερόντων, ότι ο Άγιος του Θεού στάθηκε και
μίλησε στους Πενταλοφίτες στο προαύλιο του Ιερού Ναού της Αγίας Βαρβάρας, μπροστά
από ένα δένδρο του οποίου φαίνεται το σημείο όπου υπήρχε από το χαρακτηριστικό
κοίλωμα του εδάφους που απέμεινε στη θέση του. ΆΆλλη πληροφορία αναφέρει ότι μίλησε
και στη «γούβα» και συμβούλεψε μάλιστα τους κατοίκους «όταν θά? ?ρθει το κακό να
τρέξουν να σωθούν κατά το ρουμάνι» και τους έδειξε την κατεύθυνση του δάσους προς το
εξωκλήσι «της Αγια Σωτήρας» και πίσω το «καμένο», όπου πράγματι και κατέφυγαν, όπως
λένε, κατά την επιδρομή τών Γερμανών τα χρόνια της κατοχής.

Επίσης κατά μία πληροφορία συμβούλεψε τους περίοικους εκεί να μην παίρνουν νερό από τη «γούβα» ειδικά όμως να μη δίνουν από αυτό στα αγόρια τους, κατά άλλη όμως δεν έδωσε τέτοια συμβουλή παρά προφήτευσε ότι το νερό της συγκεκριμένης πηγής δεν πρόκειται να
«κοπεί» ποτέ, ρήση που επαληθεύθηκε αφού και παρά τις εκρήξεις και τις άλλες
επεμβάσεις κατά τη διάρκεια των εργασιών διάνοιξης της εθνικής οδού Κοζάνης-
Ιωαννίνων το νερό αυτό λιγόστεψε πλην όμως δεν «κόπηκε».
 

Η κυρία Ευθυμία Πλιαχτούρα αναφέρει την πληροφορία ότι μεταξύ των ετών 1970-1975
περίπου επικοινώνησε μαζί της ο αδελφός της φίλης της Θωμαής Τσιανοτέλη και της
ζήτησε να του στείλει από την Αθήνα μία εικόνα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, καθώς
ήθελε να κτίσει εικονοστάσι του Αγίου στο σημείο του δάσους (στη «Σπλήνα») όπου
ισχυρίσθηκε ότι βρήκε τον Σταυρό μπροστά στον οποίο συνήθιζε να μιλά ο ΆΆγιος.
 

Ενδεικτικό στοιχείο της διέλευσης του Αγίου από τον τόπο αυτό, αλλά και του βαθμού
στον οποίο επηρέασε τους κατοίκους του Πενταλόφου, είναι κατά τη γνώμη μου η
συχνότητα με την οποία απαντάται στον Πεντάλοφο το όνομα Κοσμάς.

Προφανώς προς τιμή αυτού του Αγίου οι Πενταλοφίτες δίνουν στα παιδιά τους αυτό το όνομα καθώς σπανίζει η απονομή του στους γηγενείς («?ντόπιους») της ευρύτερης περιοχής. Στους «ντόπιους» των γύρω χωριών περισσότερο συνηθίζεται στη μνήμη των Αγίων Αναργύρων να δίνεται το όνομα Αργύριος, ίσως για λόγους καθαρά συστολής και συναίσθησης της δυσαρμονίας και αντίθεσης του τρόπου ζωής και σκέψης του καθημερινού ανθρώπου προς το νόημα και το περιεχόμενο της έννοιας του ονόματος Ανάργυρος και στα γύρω χωριά το όνομα αυτό αποτελεί χαρακτηριστικό που αφθονεί περισσότερο στους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο.

 Μπορεί κάλλιστα να ισχυρισθεί κανείς ότι πιο συχνά ακούγεται στον Πεντάλοφο το όνομα Κοσμάς παρά ανάμεσα στους Ποντίους, οι οποίοι ευλαβούνται ιδιαίτερα τους Αγίους Αναργύρους, αλλά όμως δίνουν στα παιδιά τους περισσότερο το όνομα Δαμιανός. (Αποτελεί βέβαια ερώτημα γιατί γιορτάζουν και πανηγυρίζουν τους Ναούς που καθιέρωσαν προς τιμή των την 1η Ιουλίου, εορτή των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού των εκ Ρώμης και όχι την 1η Νοεμβρίου, εορτή των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού των εξ Ασίας).

Συχνή χρήση του ονόματος του Αγίου αυτού γίνεται στην περιοχή της Κόνιτσας, περιοχή επίσης έντονης δράσης του, όπου τιμάται ιδιαίτερα και πολλοί Ιεροί Ναοί είναι αφιερωμένοι στη χάρη του. Είναι βέβαιη η διέλευση του Αγίου από το Επταχώρι όπου και έπ’ ονόματί του κτίστηκε Ιερός Ναός στην δυτική έξοδο του χωριού αυτού.
 

Ο αγώνας του είχε και την οικονομική του πλευρά. Βασικό ζήτημα ήταν για τον ΆΆγιο οι
χριστιανοί να τηρούν τον κανόνα της εκκλησίας για την αργία της Κυριακής και επέμενε
να μην κάνουν το παζάρι τους την ημέρα αυτή της αργίας, την οποία πρέπει να
αφιερώνουν στο Θεό, αλλά το Σάββατο, και εξ αιτίας αυτού ήρθε σε σύγκρουση με τους
εβραίους, και αυτό, σύμφωνα με τους περισσοτέρους των βιογράφων του, απετέλεσε την
καθαυτό αιτία του μαρτυρίου του. Ένα σημείο στο οποίο φαίνεται ότι δεν μπόρεσε ο

Άγιος να επηρεάσει τους κατοίκους του Πενταλόφου. Το παζάρι στον Πεντάλοφο γίνεται
ως και σήμερα την Κυριακή.
 

Πρέπει ανακεφαλαιώνοντας να θεωρήσουμε βέβαιο το γεγονός και εκεί να τοποθετήσουμε
και τον χρόνο της διέλευσης του Αγίου από τον Πεντάλοφο (καλοκαίρι του 1777). Βέβαια
είναι ερώτημα εάν ο ΆΆγιος μετά την Κορυφή ακολούθησε το δρομολόγιο Μόρφη – Αγία
Σωτήρα, με τελικό προορισμό τον Πεντάλοφο, ή προηγουμένως έκανε παράκαμψη από τα
υπόλοιπα χωριά και οικισμούς της περιοχής του νύν δήμου Τσοτυλίου, και έφθασε στο
χωριό από το Βυθό. Οπωσδήποτε όμως μάλλον θα πρέπει να εκλάβουμε τον Πεντάλοφο
ως την πιθανότερη στάση του Αγίου στην πορεία του προς το Επταχώρι.
 

Προσωπικώς εισηγηθήκαμε στον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη μας κύριο Παύλο, εάν
καταστεί δυνατόν, να γίνουν το προσεχές έτος σε ανάμνηση του γεγονότος, υπό την αιγίδα
της Ιεράς Μητροπόλεως, όποιες εκδηλώσεις ενδείκνυνται σε επίπεδο Μητροπόλεως, αλλά
νομίζω ότι και σε τοπικό επίπεδο, όπως αυτό του Πενταλόφου, τέτοιου είδους εκδηλώσεις
έχουν τη θέση τους, καθώς η ανάμνηση τέτοιων αλλά πολύ περισσότερο αυτού του
γεγονότος, έχει τη δύναμη και τη δυναμική να αποτελεί ερέθισμα για επαφή με τις ρίζες
μας.
 

Η Εκκλησιαστική Επιτροπή της ενορίας Ιερού Ναού Αγίου Αθανασίου Πενταλόφου
αποφάσισε και, σε ανάμνηση και υπόμνηση του γεγονότος, πραγματοποίησε, στη μνήμη
του Αγίου, την Τετάρτη 23 προς Πέμπτη 24 Αυγούστου 2006, Ιερά Αγρυπνία στον Ιερό
Ναό του Αγίου Αθανασίου? (οι «Κοσμάδες» στον Πεντάλοφο πρέπει, κατά τη γνώμη μου,
να εορτάζουν την 24η Αυγούστου, μνήμη του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού) επίσης
βρίσκεται σε επαφή με καλλιτέχνη και με δωρητή, προκειμένου να κατασκευασθεί
καλλιτεχνικό εκκλησιαστικό-θρησκευτικό μνημείο «εις ανάμνησιν της προ 230 ετών
διελεύσεως του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού από τον Πεντάλοφο» στο προαύλιο του Ιερού
Ναού της Αγίας Βαρβάρας, ώστε κατά το επόμενο καλοκαίρι, κάποια στιγμή, εάν θα είναι
εφικτό, να γίνει μια επίσημη εορταστική εκδήλωση προς τιμή του Αγίου, στα πλαίσια της
οποίας να περιλαμβάνονται και τα αποκαλυπτήρια του μνημείου αυτού.
 

Ευχόμαστε οι ενέργειές μας να τελεσφορήσουν αλλά πολύ περισσότερο να αποτελέσουν
ερέθισμα και αφορμή προς τους κατοίκους του χωριού ώστε να αποδυθούν σε μια
προσπάθεια καταγραφής των αναμνήσεων των παλαιοτέρων και ουσιαστικότερης έρευνας
γενικότερα της τοπικής ιστορίας, η οποία υποψιαζόμαστε ότι θα έχει πολύ ενδιαφέροντα
αποτελέσματα καθώς θα γίνει έτσι δυνατό να φωτισθούν πολλές ως τώρα άγνωστες πτυχές
αυτής της ιστορίας, αλλά και πτυχές της ιστορίας της ευρύτερης περιοχής, το δε και
κυριότερο, θεωρούμε ότι θα προαχθεί η αυτογνωσία των κατοίκων αυτού του τόπου και η
συναίσθηση της σημασίας της καταγωγής τους
 

Ιερεύς Σπ. Αθανασιάδη

 ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΒΑΣ ΠΕΠΟΝΙΑΣ

 
Η Πεπονιά βρίσκεται κτισµένη ανάµεσα σε τρεις κατάφυτους λόφους,και στο κέντρο
του χωριού δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας  Βαρβάρας  που  στην  σηµερινή  της
µορφή,κτίστηκε µετά το 1950 και πανηγυρίζει στις 4 Δεκµβρίου.

www.tovoion.com

Σχολιάστε

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.