Στο Πρωτοχώρι Κοζάνης από τα πρώτα κιόλας χρόνια της εγκατάστασης των προσφύγων το δρώμενο των Μωμογέρων άρχισε να αναβιώνεται και συγκεκριμένα το 1927 έχουμε τις πρώτες μαρτυρίες και φωτογραφικό υλικό.Το έθιμο λάμβανε χώρο την περίοδο του Δωδεκαημέρου δηλαδή από τα Χριστούγεννα έως τα Φώτα.
Οι Μωμόγεροι μαζευόντουσαν όλοι μαζί(θεατρική ομάδα και χορευτές)δύο μήνες πριν την ημέρα της παράστασης και έκαναν πρόβες ωστε να συντονιστούν ήταν 9-12 άτομα οι χορευτές(ο τελευταίος ήταν ο αλογάς που είχε υπο την επίβλεψή του τις 2 νύφες μην τυχόν και τις κλέψουν)και μετα η θεατρική ομάδα που αποτελούνταν από τον ταμία,το γέρο ,τη γριά.τον αστυνομικο,τον γιατρό,τις 2 νύφες,τον διαβολο,τον παλιάτσο.την αρκούδα και τον αρκουδίαρη.
Ο πρώτος χορός γίνεται στον προάυλιο χώρο της εκκλησίας μετά την τέλεση της θείας λειτουργίας,αφού χορέψουν παίρνουν την ευχή του παπά και ξεκινόυν από την πλατεία του χωριού για να φτάσουν και πάλι στο ίδιο σημείο αφού γυρίσουν όλο το χωριό από σπίτι σε σπίτι.Βέβαια,τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός του χωριού έχει αυξηθεί κατα πολύ με αποτέλεσμα μία μέρα να μην αρκεί , έτσι άλλες φορές είτε χόρευαν δύο μέρες είτε από γειτονία σε γειτονιά.Οι νοικοκυρές τους υποδέχονταν με πλούσια εδέσματα (στείπα,σαρμαδάκια,χαψολάβασο,τρυγώνια,φούστρονκ.α),γλυκά και τσίπουρο.Οι νύφες πήγαιναν και έβαζαν στον ώμο του νοικοκύρη τα μαντήλια τους λέγοντάς τον >,αυτός με τη σειρά του ήταν υποχρεωμένος να βάλει μέσα στα μαντήλια τους χρήματα.
Η υπόλοιπη θεατρική ομάδα με τα διάφορα αστεία της ψυχαγωγούσε το κοινό.Τραγουδώντας και χορεύοντας πάντα με τη συνοδεία της λύρας(κεμεντζέ),αγγείου(τουλούμ) και του νταουλιού γυρνόυσαν όλο το χωριό για να φτάσουν το βράδυ στην πλατεία όπου στήνονταν μεγάλο γλέντι με όλους τους κατοίκους.Μαρτυρίες μας κάνουν γνωστό πως σε παλιότερες εποχές μόλις τελείναν από το Πρωτοχώρι πήγαιναν να αναβιώσουν το έθιμα και σε γειτονικά χωριά,πράγμα που γινόταν και στην Ματσούκα.
vetonews
