Μοναστήρι (Bitola) ΠΓΔΜ: Εκδρομή στη βαλκανική γειτονιά



Ξεκίνησα για ολιγοήμερες διακοπές (κατ’ ευφημισμόν) σε κάτι φίλους στην Κοζάνη. Ενας εξ αυτών, ο Θωμάς, εδώ και χρόνια μού «πιπίλαγε» το μυαλό με το Μοναστήρι και τις ομορφιές του κι εγώ του αντέτεινα ότι δεν είχα διαβατήριο μαζί μου. Αυτήν τη φορά, μόλις με είδε, μου είπε: «Λοιπόν, αύριο πάμε Μοναστήρι. Αλλάξαν τα πράγματα και τώρα χρειάζεται μόνο ταυτότητα». Αγαπητός φίλος ο Θωμάς και δεν μπορούσα να του αρνηθώ. Εξάλλου, η επιμονή πρέπει να επιβραβεύεται. Ετσι, επισκέφτηκα, επιτέλους, το Μοναστήρι και γύρισα με πολλές εικόνες και εντυπώσεις, ανάμεικτες είναι η αλήθεια.

Ξεκινήσαμε την άλλη μέρα το πρωί με το αυτοκίνητο του Θωμά, που είχε διεθνή ασφάλεια (το τρίπτυχο που έλεγαν παλιά). Από την Πτολεμαΐδα κάναμε περίπου 45 λεπτά για τα σύνορα. Κι εκεί, ξαφνικά, ένα φοβερό μποτιλιάρισμα! Καθώς περιμέναμε στον έλεγχο διαβατηρίων και ταυτοτήτων, εκτός από Ι.Χ., μέτρησα 14 πούλμαν μπροστά μας και 6 από πίσω μας. Κάποια στιγμή τελείωσε το μικρό μαρτύριο και περάσαμε τον έλεγχο, όπου ο αστυνομικός μάς καλωσόρισε στα ελληνικά. Από τα σύνορα το Μοναστήρι απέχει περίπου 14 χλμ.

Στα 2 χλμ. πριν από το Μοναστήρι βρίσκεται η αρχαία πόλη Ηράκλεια Λυγκηστίς, που ιδρύθηκε από τον Μακεδόνα βασιλιά Φίλιππο Β’ τον 4ο αι. π.Χ. Δεν σταματήσαμε, γιατί ήθελα επειγόντως να πιω καφέ και να βάλω κάτι στο στόμα μου. Πάνω στη βιάση μας δεν είχαμε πάρει πρωινό.

Φτάνοντας στην πόλη, παρκάραμε το αυτοκίνητο κοντά σε ένα σιντριβάνι, που από το πολύ γκράφιτι δεν φαινόταν. «Πανβαλκανικό φαινόμενο», παρατήρησε ο Θωμάς. Βρήκαμε ένα συμπαθέστατο καφέ και καθίσαμε για εσπρέσο μετά τοστ. Ανακάλυψα στο καφέ, αλλά και όπου πήγαμε μετά, πως η απαγόρευση του καπνίσματος τηρείται με τόση ευλάβεια που δεν την περιμένεις από Βαλκάνιους.

Αρχίσαμε να περπατάμε τον κεντρικό δρόμο της πόλης, που είναι πεζόδρομος και λέγεται Σιρόκ Σοκάκ. Πάνω εκεί υπάρχουν και τα περισσότερα μαγαζιά, κάτι σαν την Ερμού. Πολύς κόσμος «έκοβε τσάρκες» και η πλειονότητα ήταν Ελληνες επισκέπτες. Ρωτήσαμε μερικούς από πού έρχονταν και οι απαντήσεις, εμένα τουλάχιστον, με εξέπληξαν. Από το Ηράκλειο, την Καλαμάτα, την Καρδίτσα, το Κιλκίς, τη Ρόδο κ.α.

«Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΠΡΟΞΕΝΩΝ»

Εριξα πολύ περπάτημα εκείνη την ημέρα. Εμαθα όμως πάρα πολλά! Το Μοναστήρι είναι το δεύτερο σημαντικότερο διοικητικό, πολιτιστικό, βιομηχανικό, εμπορικό, εκπαιδευτικό, αλλά και πληθυσμιακό κέντρο της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας με περίπου 87.000 κατοίκους. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 576 στο νοτιότερο τμήμα της κοιλάδας της Πελαγονίας, στους πρόποδες του όρους Περιστέρι, όπου το διασχίζει ο ποταμός Δραγόρας.

Το όνομα Μπίτολα προέρχεται από την παλαιά εκκλησιαστική σλαβική λέξη «ομπίτελ», που σημαίνει μοναστήρι. Επειδή ήταν σημαντικό εμπορικό σταυροδρόμι μεταξύ της Αδριατικής, του Αιγαίου και της Κεντρικής Ευρώπης, κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν γνωστό ως «η πόλη των προξένων», καθώς πολλές ευρωπαϊκές χώρες διέθεταν προξενεία στο Μοναστήρι. Την ίδια περίοδο ήταν μια πόλη πολυεθνική με κατοίκους Ελληνες, Βούλγαρους, Οθωμανούς διάφορων εθνοτικών καταγωγών, Τσιγγάνους και Αρμένιους.

Μετά τα Ορλωφικά (1770) κατέφυγαν στο Μοναστήρι πολλοί Ηπειρώτες και Δυτικομακεδόνες. Ετσι, το 1830 η πόλη είχε 25.000 κατοίκους, εκ των οποίων τα 2/3 ήταν Ελληνες, κυρίως βλαχόφωνοι. Ακόμη και σήμερα όμως στην πόλη ζουν αρκετοί Ελληνες. Είναι κυρίως σλαβόφωνοι, βλαχόφωνοι με καταγωγή από τη Μοσχόπολη (ήρθαν στην περιοχή μετά το 1750, λόγω της καταστροφής της Μοσχόπολης από τους Τουρκαλβανούς, ως αντίποινα για τα Ορλωφικά), Σαρακατσαναίοι και απόγονοι των πολιτικών προσφύγων του ελληνικού εμφύλιου πολέμου.

Τέλος… το άλλο που έμαθα στο Μοναστήρι είναι να μην εμπιστεύομαι τα δεκάχρονα πιτσιρίκια, που έρχονται όλο χαμόγελο να σε παρακαλέσουν να τους πάρεις σάντουιτς ή παγωτό, γιατί διά της μεθόδου της απασχόλησης σου κλέβουν το κινητό ή ό,τι άλλο έχεις στην τσέπη σου!

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΤΙΝΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΧΑΡΗΣ ΧΛΟΥΒΕΡΑΚΗΣ – ΠΑΠΑΣ

kathimerini.gr

Σχολιάστε

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.